ប្រជានេសាទ និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល សម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីការធ្លាក់ចុះទិន្នផលត្រីនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ បញ្ហានេះពួកគេបានទម្លាក់កំហុសទៅលើការអភិវឌ្ឍតាមដងទន្លេ ការកើនឡើងឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ និងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទទ្រង់ទ្រាយធំ បង្កឲ្យប្រភេទត្រីកម្រមួយចំនួនមានតម្លៃខ្ពស់កាន់តែខ្សត់ស្ទើរផុតពូជ។ ពួកគេអះអាងថា ត្រីកម្រមានតម្លៃខ្ពស់ ដូចជាត្រីប៉ាសេអ៊ី និងត្រីប៉ាវ៉ាមុខពីរជាដើម បានថយចុះខ្លាំងនៅឆ្នាំនេះ ព្រោះកម្រមានអ្នកនេសាទចាប់បានត្រីនេះដូចឆ្នាំមុនៗណាស់។
ក្រុមអ្នកនេសាទសម្ដែងក្ដីកង្វល់ពីសន្តិសុខស្បៀងដែលមានក្នុងតំបន់ និងជួយទ្រទ្រង់ជីវភាពពលរដ្ឋតាមដងទន្លេតាំងពីដើមមក ប្រឈមការបាត់បង់បន្តិចម្ដងៗ បង្កការប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពួកគេ ខណៈទិន្នផលត្រីដែលអ្នកនេសាទចាប់បាននៅឆ្នាំនេះធ្លាក់ចុះខ្លាំង ហើយការដាក់លក់ត្រីនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង ក៏ពុំសូវឃើញមានប្រភេទត្រីកម្រមានតម្លៃដែរ ដូចជាត្រីប៉ាសេអ៊ី ត្រីប៉ាវ៉ាមុខពីរ និងត្រីក្របីជាដើម។ បញ្ហានេះជាសញ្ញាបង្ហាញថា ត្រីកម្រទាំងនោះអាចប្រឈមការផុតពូជ។
អាជីវករលក់ត្រីនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង គឺលោកស្រី ឡូត វី កត់សម្គាល់ថា ស្ទើរជាងរៀងរាល់ឆ្នាំនៅខែវិច្ឆិកា និងខែធ្នូ គឺសំបូរត្រីប៉ាសេអ៊ី និងត្រីប៉ាវ៉ាមុខពីរ ក៏ប៉ុន្តែប្លែកតែឆ្នាំនេះ ក្រុមអ្នកនេសាទកម្រចាប់បានប្រភេទត្រីទាំងនោះណាស់។ លោកស្រីថា កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ អាជីវកររកចំណូលពីការលក់ត្រីក្នុងមួយថ្ងៃជាង ១០ម៉ឺនរៀល ក៏ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះលក់បានជាង ៣ម៉ឺនរៀលប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្រីសង្កេតឃើញថា ត្រីកម្រមានតម្លៃក្នុងតំបន់ប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ ក្រោយពីមានការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីតាមដងទន្លេ៖ «ឮសូរថា មកពីទំនប់វារីអគ្គិសនីបិទ ហើយបិទទៅវាបាត់បង់ត្រីវានៅទីនោះ។ អត់ចេញទេ ត្រីអត់សូវមានទេ។ រាល់ឆ្នាំត្រីប៉ាសេអ៊ី និងប៉ាវ៉ា ត្រូវដល់ហើយ តែឥឡូវអត់មានទេ»។
ប្រជានេសាទនៅឃុំព្រះរំកិល ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហួត សេង អះអាងថា មានកត្តាច្រើនបង្កឲ្យទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះ ដូចជាទឹកទន្លេមេគង្គ ប្រែល្អក់ខុសប្រក្រតី ការនេសាទខុសច្បាប់កើនឡើង និងការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនី។ លោកព្យាករថា ទិន្នផលត្រីនៅឆ្នាំនេះបានថយចុះប្រហែល ៥០ភាគរយ ខណៈអ្នកនេសាទមួយចំនួនមិនអាចចាប់ត្រីបរិភោគលក្ខណៈគ្រួសារបានគ្រប់គ្រាន់ ហើយក៏មានពលរដ្ឋមួយចំនួនបង្ខំចិត្តនេសាទប្រើឧបករណ៍ខុសច្បាប់ ដើម្បីរកប្រាក់ដោះបំណុលធនាគារ។ លោកថា អ្នកនេសាទខ្លះដាក់មងក្នុងមួយថ្ងៃ មិនអាចចាប់បានត្រីប៉ាវ៉ា និងប៉ាសេអ៊ី សូម្បីតែមួយក្បាល៖ «ឆក់មានពីរប្រភេទ ដូចជាឆក់ក្តៅ និងឆក់ត្រជាក់ ៣០ម៉ែត្រវាឆក់បាន។ មេត្រីធំៗ ២០គីឡូ ទៅ ៣០គីឡូឡើងមកគេថាឆក់បាន»។
ពលរដ្ឋរស់នៅក្រុងស្ទឹងត្រែង លោក នៅ បាន ក៏បារម្ភការធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូលរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅតាមទន្លេដែរ ព្រោះទិន្នផលត្រីពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំកាន់តែធ្លាក់ចុះ ហើយចំនួនអ្នកនេសាទកាន់តែកើនឡើង។ លើសពីនេះ ត្រីប៉ាសេអ៊ី នៅឆ្នាំនេះ ក៏កម្រមានអ្នកនេសាទចាប់បានដាក់លក់នៅលើទីផ្សារដូចឆ្នាំមុនៗដែរ។ លោកត្អូញថា ការផុតពូជនៃប្រភេទត្រីនេះ ជាសញ្ញាអវិជ្ជមានបង្កធ្លាក់ចុះទិន្នផលត្រី ដែលជាផ្នែកមួយបង្កប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចពលរដ្ឋ៖ «យើងមិននិយាយត្រីធំទេ និយាយត្រីល្អិតៗសព្វបែបយ៉ាងគឺសុទ្ធតែឆក់ទាំងអស់។ ព្រួយបារម្ភចេះតែព្រួយហើយ តែប្រជាជនមិនដឹងធ្វើម៉េចវានៅលើរដ្ឋអំណាច និងលើអាជ្ញាធរអ្នកការពារទប់ស្កាត់ប្រជាជនមិនដឹងធ្វើម៉េចទេ»។
ប្រជានេសាទកត់សម្គាល់ថា ត្រីប៉ាសេអ៊ី ត្រីប៉ាវ៉ាមុខពីរ និងត្រីក្របីជាដើម រស់នៅតំបន់សម្បូរថ្ម ស្លែ និងអន្លង់ជ្រៅៗ ដែលមន្ត្រីជំនាញនៅមិនទាន់មានលទ្ធផលស្រាវជ្រាវការវិវឌ្ឍន៍នៃការពងកូនរបស់ត្រីនេះឡើយ តែគេអាចប្រមូលផលត្រីប៉ាសេអ៊ី បានចាប់ពីខែវិច្ឆិកា ដល់ខែកុម្ភៈ និងចន្លោះខែឧសភា ដល់ខែមិថុនា រៀងរាល់ឆ្នាំ។
នាយផ្នែករដ្ឋបាលជលផល ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ទុំ នីរ៉ូ ធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា មានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនធំដែលមន្ត្រីជំនាញកំពុងខ្វល់ខ្វាយ មានជាអាទិ៍ ដែននេសាទធំធេង ខ្វះខាតសម្ភារៈ ខ្វះខាតធនធានមនុស្ស ដែលមិនអាចបំពេញតម្រូវការអភិរក្សនៃវិសាលភាពជលផលបាននោះទេ។
កាលពីឆ្នាំ២០០០ ដល់ឆ្នាំ២០១០ អ្នកនេសាទនៅតាមដងទន្លេទាំងបី នៃខេត្តស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងខេត្តមណ្ឌលគិរី បានបង្ហាញមោទនភាពចំពោះមច្ឆជាតិដងទន្លេ ដែលផ្ដល់នូវភាពសម្បូរត្រីជាច្រើនប្រភេទ មិនដូចបច្ចុប្បន្ននោះឡើយ។ ពលរដ្ឋអាចនេសាទជាលក្ខណៈគ្រួសារចាប់ត្រីសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារ ដោយមិនចាំបាច់ចំណាយប្រាក់ទិញនៅទីផ្សារ ហើយមានអ្នកភូមិខ្លះ អាចរកចំណូលពីការនេសាទជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងសល់លក់ចេញទៅទីផ្សារទៀតផង ក៏ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះអ្នកភូមិភាគច្រើនត្អូញថា ពួកគេពុំសូវចាប់ត្រីបាន។
កាលពីឆ្នាំ២០១៥ និងឆ្នាំ២០១៤ ត្រីប៉ាសេអ៊ី ទម្ងន់មួយគីឡូក្រាមឡើងទៅមានតម្លៃប្រមាណ ១៦ម៉ឺនរៀលទៅ ២០ម៉ឺនរៀល (៤០ ទៅ ៥០ដុល្លារ) និងត្រីប៉ាសេអ៊ី ទម្ងន់តិចជាងកន្លះគីឡូក្រាមមានតម្លៃ ៥ម៉ឺនរៀល ដល់ ៧ម៉ឺនរៀល នៅលើទីផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសហគមន៍នៃអង្គការសម្ពន្ធភាពដើម្បីអភិរក្សធនធានជលផល (FACT) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ស្រែង មុន្នីចិន្ថា ទទួលស្គាល់ការធ្លាក់ចុះត្រីប៉ាសេអ៊ី បង្កការប៉ះពាល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសពលរដ្ឋមួយចំនួនពឹងផ្អែកលើផលនេសាទ។ លោកពន្យល់ថា ការប្រែប្រួលរបបទឹកទន្លេ ប៉ះពាល់ស្លែ និងកម្អែលថ្មដែលជាចំណីដ៏សំខាន់របស់ត្រីប៉ាសេអ៊ី ត្រីប៉ាវ៉ា និងត្រីក្របី ត្រូវរងការគំរាមកំហែង។ លោកបញ្ជាក់ថា ស្លែ និងកម្អែលថ្មកើតឡើងតាមលំហូរទឹកលក្ខណៈធម្មជាតិ ហើយនៅគ្រាមានការអភិវឌ្ឍតាមដងទន្លេ ធ្វើឲ្យស្លែ និងកម្អែលថ្មដែលជាចំណីរបស់ត្រីកម្របានលាយឡំនិងធាតុកខ្វក់ផ្សេងៗ បង្កការប៉ះពាល់ដល់ជម្រក និងចំណីរបស់ត្រីទាំងនោះ។
លោកថា សហគមន៍នេសាទរាយការណ៍ថា ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់តាមដងទន្លេកើតមានស្ទើរជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅទីតាំងជ្រករបស់ត្រីកម្រផ្នែកខាងលើនៃទន្លេមេគង្គ ទន្លេសេកុង និងទន្លេសេសាន បណ្ដាលឲ្យទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះ៖ «ត្រីដែលស៊ីស្លែមានបញ្ហាប្រឈមការបាត់បង់ចំណី ដែលវាមិនអាចរស់នៅនៅកន្លែងហ្នឹងបានយូរ។ ពីមុនវាសំបូរ តែឥឡូវគ្មានអីស៊ី វាមិនអាចនៅកើត»។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការសម្ពន្ធភាពដើម្បីអភិរក្សធនធានជលផល កាលពីឆ្នាំ២០១៣ បង្ហាញថា ប្រសិនបើទំនប់វារីអគ្គិសនីតាមដងទន្លេមេគង្គកើតឡើងដោយជោគជ័យ បង្កឲ្យបរិមាណត្រីក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ និងទន្លេសាបធ្លាក់ចុះ ៩,៣ភាគរយ និងកាត់បន្ថយលំហូរដីល្បាប់ប្រហែល ៦ភាគរយ ទៅ ៨ភាគរយ ហើយពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់រស់តាមដងទន្លេមេគង្គប្រឈមការប៉ះពាល់ជីវភាព និងសន្តិសុខស្បៀង។
អតីតមន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក មៀច មាន សន្និដ្ឋានថា មូលហេតុដែលអ្នកនេសាទមិនអាចនេសាទត្រីកម្រក្នុងតំបន់បាន ដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ព្រោះលក្ខណៈជីវសាស្ត្ររបស់ត្រីប៉ាសេអ៊ី រស់នៅក្នុងអន្លង់ជ្រៅ ផ្សារភ្ជាប់លំនឹងទឹក និងសីតុណ្ហភាពរបស់ទឹកមិនទាន់ដល់កម្រិតវាច្រាលឡើង ឬចេញពីរូងថ្ម។ លោកបញ្ជាក់ថា ប្រភេទត្រីកម្រទាំងនោះ វារស់នៅជាប់ថ្ម តែបើថ្មទន្លេមិនទាន់ផុសឡើងទេ វាក៏មិនទាន់ច្រាលឡើងដែរ។
លោកអះអាងថា ទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះ រួមផ្សំការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ និងទំនប់ដនសាហុង (Don Sahong) បានគំរាមកំហែងលក្ខខណ្ឌជីវសាស្ត្ររបស់ត្រី។ លោកកត់សម្គាល់ថា ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ ដូចជាបោកគ្រាប់បែក ប្រើចរន្តអគ្គិសនីឆក់ត្រី និងឧបករណ៍ដាក់របាំងរាំងព្រួល ឬអួនទន្លេ ក៏ជាបញ្ហាបំបាត់ពូជត្រីដែរ៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភ ការព្រួយបារម្ភទី១ គឺដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍តាមដងទន្លេ ទី២ ការកើនឡើងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ និងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទដែលមានខ្នាតធំដូចនៅបឹងទន្លេសាបសុទ្ធតែរាប់ពាន់ម៉ែត្រ ដូចជាមិនបានគិតគូរដល់ការអភិរក្សត្រីទេ»។
តំបន់ទន្លេបី ដូចជាទន្លេសេសាន ទន្លេស្រែពក និងទន្លេសេកុង គឺជាប្រភពនៃជម្រក ត្រីកម្រក្នុងតំបន់ ដូចជាត្រីប៉ាសេអ៊ី ត្រីប៉ាវាមុខពីរ ឬត្រីប៉ាកក និងត្រីក្អែកជាដើម ហើយត្រីទាំងនោះ ច្រើនរស់នៅតំបន់អូរព្រះ ឬអន្លង់ព្រះ គឺជាចំណុចប្រសព្វគ្នារវាងទន្លេសេសាន និងទន្លេស្រែពក ជាតំបន់សម្បូរថ្ម និងដង្ហើមទឹកហូរធម្មជាតិ មានអុកស៊ីហ្សែនខ្ពស់។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ព្យាករថា ប្រភេទត្រីប៉ាសេអ៊ី នឹងឈានដល់ការផុតពូជ បើរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ មិនមូលគំនិតគ្នាអភិរក្សនៅតំបន់ណាមួយឲ្យជាក់លាក់ ដើម្បីធានាការបង្កកំណើតរបស់ត្រីប្រភេទនេះ៕
No comments:
Post a Comment