Monday, November 14, 2016

សាច់ញាតិ​សព​កីឡាករ​ទូក​ង​ដែល​ត្រូវ​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​បុក អំពាវនាវ​រក​យុត្តិធម៌

 កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​ដែល​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​ជាមួយ​ទូក​ង នៅ​ខាង​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង កាល​ពី​ថ្ងៃ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Cheu Sideth



ក្រុម​សាច់ញាតិ​សព​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​ដែល​បាន​ស្លាប់​បណ្ដាល​មក​ពី​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍ បុក​ទូក​ង​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ វិច្ឆិកា នោះ នៅ​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​យុត្តិធម៌​នៅ​ឡើយ​ទេ។ ពួក​គេ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល ជួយ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​សមស្រប​ណា​មួយ​សម្រាប់​ពួក​គាត់​ឲ្យ​បាន​ឆាប់ និង​ជំរុញ​ឲ្យ​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា​ជា​កប៉ាល់​មក​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម ត្រូវ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​ករណី​ស្លាប់​នេះ។

គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ការ​បាត់​ខ្លួន​កីឡាករ​ទូក​ង​ពីរ​នាក់ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រទះ​ឃើញ​សាកសព​អណ្ដែត​ទឹក ដោយសារ​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​វៀតណាម ទំហំ​ធំ​មួយ​គ្រឿង បាន​បើក​បុក​ទូក​ង​ឈ្មោះ "រស្មី​ស្រី​ស្រស់​ដាញ់​ទិព្វ​សែន​ជ័យ" បណ្ដាល​ឲ្យ​លិច​ក្នុង​ទន្លេ​ចតុមុខ​នោះ មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ ក្រុម​គ្រួសារ​ជន​រងគ្រោះ​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​យុត្តិធម៌​នៅ​ឡើយ។

សាច់ញាតិ និង​ត្រូវ​ជា​ម្ដាយ​ជន​រងគ្រោះ​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​ពីរ​នាក់ លោកស្រី រា ចន្នា មាន​ទីលំនៅ​បច្ចុប្បន្ន​ក្នុង​ភូមិ​ព្រែកថ្មី សង្កាត់​ព្រែកថ្មី ខណ្ឌ​ច្បារអំពៅ រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​រៀបរាប់​ទាំង​អួល​ដើម​ក​ម្ដងៗ​ថា លោកស្រី​ស្ទើរ​ស្ទះ​ដង្ហើម និង​យំ​សោក​អស់​ទឹក​ភ្នែក​ពី​ខ្លួន​ទៅ​ហើយ បន្ទាប់​ពី​ទទួល​ដំណឹង​ដ៏​រន្ធត់​មិន​នឹក​ស្មាន​ដល់ ថា​កូន​ប្រុស​ជា​ទី​ស្រឡាញ់ បាន​ស្លាប់​ក្រោយ​ពី​បាន​បាត់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ទឹក​ទន្លេ។
អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​លោកស្រី​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន​ទៅ​ទៀត​នោះ គឺ​ការ​ជួប​ទុក្ខ​ធ្ងន់ ស្រប​ពេល​គេ​សប្បាយ​អឺងកង​គ្រប់​គ្នា​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក រីឯ​ខាង​គ្រួសារ​លោកស្រី​ត្រូវ​បាត់បង់​មនុស្ស​ជា​ទី​ស្រឡាញ់ និង​រៀបចំ​បុណ្យ​សព​យ៉ាង​សោក​សង្វេគ​ទៅ​វិញ៖ «ចង់​ស្ទះ​ដង្ហើម​ងាប់​ហើយ​រាល់​ថ្ងៃ មិន​ដឹង​ថា​ធ្វើ​ម៉េច​ទេ? ខ្ញុំ​យំ​ឡើង​ឆ្អែត យំ​ឡើង​អស់​ពី​ពោះ... លេប​អត់​ចូល! អត់​បាយ​បួន​យប់​បី​ថ្ងៃ​មក​ហើយ។ ខ្ញុំ​អត់​មាន​ហូប​បាយ​អី​សោះ»។

លោកស្រី​រៀបរាប់​ទៀត​ថា ដោយសារ​កូន​ប្រុស គឺ​ជា​មនុស្ស​ស្លូតបូត និង​សុភាព​រាបសា ទើប​លោកស្រី​ស្រណោះ​កូន​ជា​ទី​ស្រឡាញ់។ លោកស្រី​បញ្ជាក់​ថា មុន​កើត​ហេតុ លោកស្រី​ក៏​បាន​ហាមឃាត់​កូន​ប្រុស​យ៉ាង​ទទូច មិន​ឲ្យ​ទៅ​ចូលរួម​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​ដែរ ក៏ប៉ុន្តែ​កូន​ប្រុស​លោកស្រី​នៅ​តែ​មានះ ហើយ​ទៅ​ចូលរួម​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​ជាមួយ​គេ​ឯង ទាំង​ដែល​ខ្លួន​មិន​ធ្លាប់​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​កាល​ពី​មុន​មក​ផង។

លោកស្រី ចន្នា អះអាង​ថា ការ​ទទូច​មិន​ឲ្យ​កូន​ទៅ​នោះ ដោយសារ​សង្កេត​ឃើញ​ថា អាការៈ​កូន​ប្រុស​នៅ​ពេល​នោះ គឺ​មាន​សភាព​ស្លេកស្លាំង និង​ហាក់​មិន​មាន​អារម្មណ៍ និង​កម្លាំង​កំហែង​ក្នុង​ខ្លួន​ទាល់​តែ​សោះ ហើយ​អ្វី​ដែល​រឹត​តែ​សង្ស័យ​មិន​ឲ្យ​កូន​ចេញ​ទៅ​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​ទៀត​នោះ គឺ​កូន​ប្រុស​លោកស្រី​បាន​ដើរ​លា និង​សង​លុយ​កាក់​ទៅ​មិត្តភ័ក្ដិ​ទាំងអស់ រួច​ហើយ​ប្រាប់​មិត្តភ័ក្ដិ​ទាំងអស់​នោះ​ថា «គ្នា​ទៅ​ហើយ និង​មិន​ត្រឡប់​មក​វិញ​ទេ»។

លោកស្រី​បញ្ជាក់​ថា កូន​ប្រុស​លោកស្រី​ស្លាប់​ក្នុង​ករណី​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​បើក​បុក​ទូក​ង​នោះ គឺ​មាន​ឈ្មោះ​ថា សុខ ចន្ទចេស្ដា អាយុ ១៨​ឆ្នាំ និង​ជា​សិស្ស​ថ្នាក់​ទី​៩ នៃ​សាលា​ព្រែកថ្មី ស្ថិត​ក្នុង​ខណ្ឌ​ច្បារអំពៅ។ លោកស្រី រា ចន្នា អះអាង​ថា ក្រោយ​ពី​កូន​ប្រុស​ស្លាប់​ទៅ ឃើញ​មាន​សប្បុរសជន ចៅ​សង្កាត់​ព្រែកថ្មី និង​ខាង​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ​បុណ្យ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ បាន​ឧបត្ថម្ភ​ថវិកា​មួយ​ចំនួន ស្រប​ពេល​គ្រួសារ​លោកស្រី​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​គ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​ធ្វើ​បុណ្យ​សព​ឲ្យ​កូន​ប្រុស។

លោកស្រី រា ចន្នា និង​គ្រួសារ​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ខ្មែរ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ជួយ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ឲ្យ​គ្រួសារ​របស់​លោកស្រី​ផង ព្រោះ​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​ដែល​បាន​បើក​បុក​ទូក​ង​កូន​លោកស្រី នៅ​ពុំ​ទាន់​ចេញ​មុខ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​នៅ​ឡើយ៖ «ហ្អែង! មុខ​ស្លេកស្លាំង កូន​ហ្អា៎! កុំ​ទៅ​មើល​អុំ​ទូក កុំ​ទៅ​អុំ​ទូក កូនៗ​ឯង​អត់​មាន​កម្លាំង​ទេ ហើយ​ឪ​វា​ក៏​និយាយ​ដែរ ថា​ហ្អែង​កុំ​ទៅ ទូក​ហ្នឹង​ហ្អែង​ទៅ​ធ្វើ​អី? ហើយ​វា​មិន​ស្ដាប់​យើង វា​ទៅ ឃាត់​ដែរ តែ​វា​មិន​ស្ដាប់។ ខ្ញុំ​ធ្វើ​ម៉េច​អូន​អើយ! ឲ្យ​សម្ដេច​ជួយ​កូន​ចៅ​ផង សូម​ឲ្យ​ជួយ​រក​យុត្តិធម៌​ឲ្យ​កូន​ខ្ញុំ​ផង»។

ចំណែក​ក្រុម​គ្រួសារ​ជន​រងគ្រោះ​ម្នាក់​ទៀត អាស៊ីសេរី ពុំ​អាច​ស្វែងរក​ប្រភព​ទាក់ទង​បាន​នៅ​ឡើយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ វិច្ឆិកា មុន​ពីរ​ថ្ងៃ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក គឺ​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​មួយ​គ្រឿង​កម្ពស់​បី​ជាន់ ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា​ជា​កប៉ាល់​មក​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម បាន​បើក​បុក​ទូក​ង​ផ្ទុក​មនុស្ស ៩​នាក់​មួយ​គ្រឿង​ឈ្មោះ "រស្មី​ស្រី​ស្រស់​ដាញ់​ទិព្វ​សែន​ជ័យ" បណ្ដាល​ឲ្យ​លិច​នៅ​ក្នុង​ទន្លេ​ចតុមុខ បណ្ដាល​ឲ្យ​បុរស​ពីរ​នាក់​បាត់​ខ្លួន​រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ទើប​គេ​រក​សាកសព​ឃើញ ដែល​សាកសព​មួយ​អណ្ដែត​រហូត​ទៅ​ដល់​ស្រុក​ស្អាង និង​សព​មួយ​ទៀត​បាន​អណ្ដែត​ទៅ​ដល់​ស្រុក​ល្វាឯម ខេត្ត​កណ្ដាល។

សាក្សី និង​ជា​កីឡាករ​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​កីឡាករ​ទូក​ង​ជួប​គ្រោះថ្នាក់​ទាំង ៩​នាក់ យុវជន ស៊ុន ចាន់ណា អះអាង​ថា ទូក​ង​ដែល​អាច​ដាក់​ចំណុះ​ទូក​ជាង ៥០​នាក់ ត្រូវ​បាន​សណ្ដោង​ចេញ​ពី​វត្ត​អម្ពវ័ន ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​ព្រែកថ្មី សង្កាត់​ព្រែកថ្មី ខណ្ឌ​ច្បារអំពៅ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ វិច្ឆិកា យក​មក​កាន់​ទន្លេ​ចតុមុខ​នៅ​ខាង​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង ដើម្បី​ត្រៀម​ខ្លួន​ប្រកួត​ជាមួយ​ទូក​ង​ដទៃ​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​ស្រប​ពេល​កំពុង​សណ្ដោង​នោះ ស្រាប់​តែ​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា​មក​ពី​វៀតណាម បាន​បត់​ក្បាល ហើយ​សំដៅ​មក​បុក​ចំ​កន្ទុយ​ទូក​ង​របស់​ខ្លួន បណ្ដាល​ឲ្យ​ក្រឡាប់​លិច​តែ​ម្ដង។ ក្រោយ​ពី​លិច​ទូក មនុស្ស ៧​នាក់​ក្នុង​ចំណោម ៩​នាក់​នៅ​លើ​ទូក បាន​ប្រញាប់​លោត​ទឹក ហើយ​ហែល​គេច​ចេញ​ពី​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​នោះ ខណៈ​មនុស្ស​ពីរ​នាក់​ដែល​ស្ថិត​នៅ​កន្ទុយ​ទូក ប្រហែល​ជា​មិន​អាច​លោត​ចេញ​ពី​ទូក​ទាន់ ហើយ​ត្រូវ​ស្រូប​ចូល​ទៅ​ក្រោម​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​បាត់​ទៅ៖ «ឆ្ងាយ​គ្នា​រាង​ឆ្ងាយ​ដែរ​ហ្នឹង​បង! តែ​ទូក​ហ្នឹង (កប៉ាល់​ទេសចរណ៍) អត់​បន្ថយ​ល្បឿន​ទេ បន្ថយ​ដែរ​តែ​ទូក​ហ្នឹង​ជិត​មក​ដល់​ហើយ​ហ្នឹង វា​បន្ថយ​ឲ្យ​ខ្ញុំ​ចៀស។ ដល់​ចៀស​ក៏​ចៀស​ឥត​ផុត​ដែរ។ ពេល​ដែល​ក្រឡាប់​ទូក ពួក​ខ្ញុំ​លោត​ទាំង​ទាំងអស់ តែ​បង​ពីរ​ហ្នឹង (ជន​រងគ្រោះ​ដែល​ស្លាប់) ខ្លាច​តែ​អត់​បាន​លោត​ពី​ទូក ហើយ​ណា​ទូក (កប៉ាល់) ហ្នឹង​វា​ស្រូប ហើយ​វា​បុក គឺ​បុក​ចំ​កន្លែង​មនុស្ស​អង្គុយ​តែ​ម្ដង»។

យុវជន​ដដែល​អះអាង​ថា លោក និង​ជន​រងគ្រោះ​ស្លាប់​ឈ្មោះ សុខ ចន្ទចេស្ដា គឺ​ជា​មិត្តភ័ក្ដិ​ជិតស្និទ្ធ​នឹង​គ្នា ហើយ​បាន​នាំ​គ្នា​ចុះ​ឈ្មោះ​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ។ យុវជន​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ថា ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​ធ្វើ​ជា​កីឡាករ​ទូក​ង ដោយសារ​ស្រឡាញ់​ការ​ប្រណាំង​ទូក​ង និង​ចង់​រក្សា​ប្រពៃណី​ដូនតា ហើយ​ចង់​បាន​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ដែរ។ ប៉ុន្តែ​ចាប់​តាំង​ពី​ទូក​ជួប​គ្រោះថ្នាក់ មិន​បាន​ចូលរួម​ប្រកួត កីឡាករ​ដែល​ជួប​គ្រោះថ្នាក់​ទាំង ៧​នាក់ ពុំ​ទទួល​បាន​ប្រាក់​សំណង និង​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​អ្វី​ឡើយ។

សាក្សី និង​ជា​ជន​រងគ្រោះ​រួច​ផុត​ពី​ការ​បាត់បង់​ជីវិត​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ លោក​ស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​រក​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ករណី​នេះ។ ក្រៅ​ពី​នេះ​ទៀត ត្រូវ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ជូន​កីឡាករ​ទាំង​ពីរ​នាក់​ដែល​ស្លាប់។

អាស៊ីសេរី ពុំ​អាច​ទាក់ទង​មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ដើម្បី​ឲ្យ​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ​បាន​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា ប៉ុន្តែ​អនុប្រធាន​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ​បុណ្យ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ លោក ឈិន កេតនា បាន​អះអាង​ថា គណៈកម្មាធិការ​បាន​ប្រគល់​ប្រាក់​ជូន​គ្រួសារ​សព​កីឡាករ​ទូក​ង​ទាំង​ពីរ​ក្នុង​មួយ​គ្រួសារ ៨​លាន​រៀល។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ លោកស្រី រា ចន្នា ដែល​ត្រូវ​ជា​ម្ដាយ​សព​យុវជន សុខ ចន្ទចេស្ដា អះអាង​ថា គ្រួសារ​របស់​លោកស្រី​ត្រូវ​បាន​គេ​មក​ប្រាប់​ថា​នឹង​អាច​ពិភាក្សា​គ្នា ជុំវិញ​ការ​ស្លាប់​កូន​របស់​លោកស្រី នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥ វិច្ឆិកា៕

សហគមន៍​បុរីកីឡា​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១៤​វិច្ឆិកា​មិន​មាន​ការ​រារាំង

 ពលរដ្ឋ​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដីធ្លី​នៃ​សហគមន៍​បុរីកីឡា ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Phann Yasy


ពលរដ្ឋ​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដីធ្លី​នៃ​សហគមន៍​បុរីកីឡា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា ដែល​ត្រូវ​ជា​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ បាន​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​សប្ដាហ៍​ទី​២៨ នៅ​សហគមន៍​ដែល​ពួក​គេ​រស់នៅ។ ទោះ​បី​ជា​ពលរដ្ឋ​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដីធ្លី​នៃ​សហគមន៍​បុរីកីឡា បាន​ដឹង​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា នេះ ត្រូវ​ជា​ថ្ងៃ​បុណ្យ​ជាតិ​ក្ដី ក៏​ពួក​គាត់​មិន​បាន​ផ្អាក​យុទ្ធនាការ​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌​ឡើយ។

តំណាង​សហគមន៍​បុរីកីឡា លោកស្រី សរ ស៊ន រៀបរាប់​ថា ពលរដ្ឋ​ភាគច្រើន​នាំ​គ្នា​ចូលរួម​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ដោយ​ក្ដី​រីករាយ ចំណែក​លោកស្រី​វិញ​សុខ​ចិត្ត​លះបង់​ភាព​រីករាយ​នេះ ដើម្បី​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ ក្នុង​គោល​បំណង​ឲ្យ​ពិភពលោក និង​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ដឹង​ថា ពួក​គាត់​កំពុង​ជួប​ផល​លំបាក​ក្នុង​ជីវភាព​រស់នៅ។ លោកស្រី​ថ្លែង​បន្ត​ថា ពន្លឺ​យុត្តិធម៌​នៃ​ការ​ស្លាប់​របស់​បណ្ឌិត កែម ឡី ហាក់​នៅ​ឆ្ងាយ រីឯ​យុត្តិធម៌​សម្រាប់​មន្ត្រី​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស ៤​រូប​នៃ​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) និង​មន្ត្រី គ.ជ.ប លោក នី ចរិយា ព្រម​ទាំង​តំណាង​សហគមន៍​បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី វិញ ក៏​មិន​ខុស​គ្នា​ដែរ។ ពួក​គេ​កំពុង​រស់នៅ​ព្រាត់ប្រាស​ក្រុម​គ្រួសារ​ដោយ​អយុត្តិធម៌។

លោកស្រី សរ ស៊ន បន្ត​ថា បើ​ទោះ​ជា​អាជ្ញាធរ​ហាក់​មិន​អើពើ​នូវ​អ្វី​ដែល​លោកស្រី​ទាមទារ​ក្ដី ក៏​សហគមន៍​លោកស្រី​នៅ​តែ​ប្ដេជ្ញា​បន្ត​យុទ្ធនាការ​តស៊ូ​មតិ​ដើម្បី​យុត្តិធម៌​នេះ​ត​ទៅ​ទៀត៖ «សម្រាប់​មីង គឺ​មិន​អស់​សង្ឃឹម​ទេ។ អ្វី​ដែល​មីង​ធ្វើ​រាល់​ថ្ងៃ​នេះ គឺ​មីង​នៅ​តែ​មាន​សង្ឃឹម​ជានិច្ច ព្រោះ​អ្វី​ដែល​មីង​ធ្វើ​នេះ មិន​មែន​ឯកោ​ទេ។ យ៉ាង​ហោច​ណាស់ ក៏​មាន​អន្តរជាតិ​គេ​គាំទ្រ​ដល់​សហគមន៍​ដែល​ក្រីក្រ​នៅ​បុរីកីឡា ក៏ដូចជា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែរ។ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា សព្វថ្ងៃ មិន​មាន​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នោះ​ទេ គឺ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ក្លែងក្លាយ»។
តំណាង​ពលរដ្ឋ​សហគមន៍​បុរីកីឡា លោកស្រី សរ ស៊ន បញ្ជាក់​ថា ពួក​គាត់​នៅ​តែ​បន្ត​ការ​តវ៉ា​លុះ​ទទួល​បាន​យុត្តិធម៌។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ជិត​មួយ​ម៉ោង​ក្នុង​សប្ដាហ៍​ទី​២៨ នេះ មិន​មាន​ការ​រំខាន​យាយី​ពី​អាជ្ញាធរ​ទេ៕

អាជីវករ​លក់​ចេក​និង​អំបុក​មួយ​ចំនួន​នៅ​ភ្នំពេញ​ត្អូញត្អែរ​ថា​លក់​មិន​សូវ​ដាច់​ដូច​ឆ្នាំ​មុនៗ

កន្លែង​លក់​ចេក និង​អំបុក​មួយ​កន្លែង​នៅ​ផ្សារ​ដើម​គ រាជធានី​ភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ Photo: RFA


នៅ​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ហាក់​មិន​ទាន់​ទៅ​ទិញ​អំបុក និង​ចេក សម្រាប់​ត្រៀម​សំពះ​ព្រះ​ខែ​ឡើយ។ ក្រុម​អាជីវករ​លក់​អំបុក និង​ចេក​នៅ​តាម​ផ្សារ​ខ្លះ​ក្នុង​ក្រុង​ភ្នំពេញ ត្អូញត្អែរ​ថា ការ​លក់​អំបុក និង​ចេក​របស់​ពួក​គាត់ មិន​សូវ​ជា​លក់​ដាច់​ដូច​រាល់​ឆ្នាំ​នោះ​ទេ។

«សំឡេង​ត​ថ្លៃ​ទិញ​ចេក​អំបុក​របស់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ផ្សារ​ដើម​គ»

សំឡេង​អ៊ូអរ​នេះ គឺ​អាជីវករ​លក់​ចេក​អំបុក​ម្នាក់​កំពុង​ស្រែក​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ឲ្យ​អតិថិជន ចូល​ទិញ​ចេក និង​អំបុក​របស់​គាត់ ដែល​កំពុង​តាំង​លក់​ស្ថិត​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ រាជធានី​ភ្នំពេញ នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១៣ វិច្ឆិកា ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក។

ជា​ទម្លាប់ ឲ្យ​តែ​ពិធី​បុណ្យ​ធំៗ​ចូល​មក​ដល់​ម្ដងៗ ក្រុម​អាជីវករ​លក់​ដូរ​ខ្លះ​នៅ​តាម​ផ្សារ​នានា មិន​សូវ​ជា​ខ្វល់ខ្វាយ​រឿង​ឈប់​សម្រាក និង​ដើរ​លេង​សប្បាយ​ដូច​គេ​ឯង​ឡើយ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ពួក​គាត់​រឹត​តែ​ខំ​ប្រឹងប្រែង​ក្នុង​ការ​លក់​ដូរ​បន្ថែម​ទៀត ទោះ​ជា​ត្រូវ​នឿយហត់​ជាង​មុន​ប៉ុនណា​ក្ដី។ ជាក់ស្ដែង​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​មួយ ក្រុម​អាជីវក​ខ្លះ​មិន​បាន​ដើរ​ដូច​គេ​ឯង​ដែរ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ពួក​គាត់​បែរ​ជា​សប្បាយ​រីករាយ​តាម​រយៈ​ការ​លក់​ចេក​អំបុក​ទៅ​វិញ។ ថ្វី​បើ​ពួក​គាត់​ពេល​ខ្លះ​ត្អូញត្អែរ​បន្តិច ថា​ការ​លក់​ចេក​អំបុក​ក្នុង​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឆ្នាំ​នេះ មិន​សូវ​ជា​មាន​ភ្ញៀវ​មក​ទិញ​ច្រើន​កុះករ​ដូច​រាល់​ឆ្នាំ​ក្ដី។


អាជីវករ​លក់​ចេក​អំបុក​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ​ម្នាក់ លោកស្រី អីវ សុខ រៀបរាប់​ទាំង​អស់​សំណើច​ម្ដងៗ​ថា ដោយសារ​តែ​មិន​សូវ​មាន​អ្នក​ទិញ ជួនកាល​លោកស្រី​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​លក់​ចេក​មួយ​ស្និត​ឲ្យ​អតិថិជន​ទាំង​មិន​ស្មើ​តម្លៃ​ដើម​ទិញ​ចូល​ផង ហើយ​បើ​បាន​ចំណេញ​វិញ គឺ​មួយ​ស្និត​ចំណេញ​បាន​ពី ២០០​រៀល ទៅ ៣០០​រៀល​ប៉ុណ្ណោះ។

លោកស្រី​បន្ត​ថា តម្លៃ​ចេក​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​ក៏​ចុះ​ថោក ស្រប​ពេល​ចេក​មាន​ច្រើន និង​អ្នក​លក់​ក៏​ច្រើន ដូច្នោះ​ចេក​មួយ​ស្និត​មាន​តម្លៃ​ចាប់​ពី ២.០០០​រៀល​ទៅ​ដល់ ២.៥០០​រៀល​ប៉ុណ្ណោះ៖ «»។

មិន​ខុស​គ្នា​ប៉ុណ្ណា​ឡើយ អាជីវករ​លក់​ចេក​អំបុក​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ​ម្នាក់​ទៀត គឺ​លោកស្រី ពៅ គឹមហុង។ លោកស្រី​រៀបរាប់​ថា ចេក​របស់​លោកស្រី​ដែល​មាន​ទាំង​ស្ទង និង​ស្និត កំពុង​តាំង​លក់​ជាច្រើន​នេះ គឺ​នាំ​ចេញ​ពី​វៀតណាម និង​ស្រុក​ចម្ការលើ ខេត្ត​កំពង់ចាម ដែល​លោកស្រី​ត្រូវ​ទិញ​យក​មក​លក់​បន្ត គឺ​មួយ​ស្ទង​មាន​តម្លៃ​ចាប់​ពី ២៣.០០០​រៀល​ទៅ ២៥.០០០​រៀល។ ថ្វីត្បិតតែ​ចេក​ឆ្នាំ​នេះ​សម្បូរ ហើយ​លក់​មិន​សូវ​ដាច់​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​លោកស្រី​មិន​អន់​ចិត្ត​ទេ៖ «»។

ក្រុម​អាជីវករ​លក់​ចេក​អំបុក​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ​ភាគច្រើន គឺ​សុទ្ធសឹងតែ​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ស្មើ​គ្នា​ទាំងអស់ គឺ​តម្លៃ ២.៣០០​រៀល​ទៅ ២.៥០០​រៀល​ក្នុង​មួយ​ស្និតៗ។

ក្រុម​អាជីវករ​លើក​ឡើង​ថា ក្នុង​ចិត្ត​ពួក​គាត់​គិត​រំពៃ​ថា ស្រប​ពេល​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ចូល​មក​ដល់ នឹង​អាច​លក់​អំបុក និង​ចេក​ដាច់​បាន​ច្រើន​ជាង​ទំនិញ​ណាៗ​ទាំងអស់​នោះ បែរ​ជា​ខក​បំណង​ទៅ​វិញ។

អាជីវករ​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ​ម្នាក់​ទៀត​ដែល​ខំ​ស្កាត់​យក​អំបុក​តាំង​ពី​ឃុំ​ព្រះធាតុ ស្រុក​កំពង់ត្របែក ខេត្ត​ព្រៃវែង ជាប់​ព្រំប្រទល់​ខេត្ត​ស្វាយរៀង ដែល​ជា​ស្រុក​កំណើត​របស់​ខ្លួន មក​លក់​នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ លោកស្រី អុក កេន រៀបរាប់​ថា អំបុក​ឆ្នាំ​នេះ​ក៏​លក់​មិន​សូវ​ដាច់​ដូចជា​ចេក​ដែរ ហើយ​ត្រូវ​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ថោក​ជូន​អតិថិជន ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត​ត្រូវ​ចំណាយ​នៃ​ផល​ចំណេញ​នោះ​លើ​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន និង​ត្រូវ​បង់​ភាស៊ី​សុំ​កន្លែង​លក់​ឲ្យ​គេ​ថែម​ទៀត៖ «»។

នៅ​ពេល​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ម្ដងៗ ប្រជាជន​ខ្មែរ​តែងតែ​ដាល់​អំបុក ហើយ​អ្នក​ខ្លះ​ដែល​មាន​ជីវភាព​ធូរធារ បាន​ទៅ​រក​ទិញ​អំបុក​ពី​ផ្សារ​ដើម្បី​ទុក​សម្រាប់​សំពះ​ព្រះ​ខែ។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​យក​អំបុក​សំពះ​ព្រះ​ខែ​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ​នេះ ឯកសារ​ផ្សាយ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​វិទ្យាស្ថាន​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បាន​បញ្ជាក់​ថា គឺ​ធ្វើ​ឡើង​សំដៅ​គោរព​ទៅ​ដល់​ការ​កសាង​បារមី​របស់​ព្រះពុទ្ធ កាល​ដែល​ព្រះអង្គ​នៅ​ជា​ព្រះពោធិសត្វ​នៅ​ឡើយ ដែល​នៅ​ជាតិ​មួយ​នោះ ទ្រង់​កើត​ជា​សត្វ​ទន្សាយ​ឈ្មោះ «សស​បណ្ឌិត»។ ឯកសារ​ដដែល​នេះ​បន្ត​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ដែល​ព្រះចន្ទ​ពេញ​បូណ៌មី ឬ​ពេញ​វង់ ទន្សាយ «សស​បណ្ឌិត» បាន​អធិដ្ឋាន​ឧបោសថសីល​របស់​ខ្លួន ដោយ​បំណង​ធ្វើ​ទាន​បរមត្ថ​បារី ឬ​ធ្វើ​ជីវិត​បរិច្ចាគ​ដើម្បី​បំពេញ​នូវ​ពោធិសម្ភារ​ឲ្យ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​ជា​ព្រះពុទ្ធ។

តើ​អក​អំបុក​គេ​ធ្វើ​នៅ​ថ្ងៃ​ណា?

ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​មួយ​រូប លោកស្រី វង្ស សារុំ ដែល​ទិញ​អំបុក​ពី​ផ្សារ​ដើម​គ បាន​ចាត់​ទុក​អំបុក​ដែល​ទុក​សម្រាប់​សំពះ​ព្រះ​ខែ ថា​គឺ​ជា​អំបុក​មាន​លាភ ហើយ​ត្រូវ​តែ​យក​អំបុក​នោះ​មក​បរិភោគ ក្រោយ​ពី​សំពះ​ព្រះ​ខែ​រួច។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី លោកស្រី​ត្អូញត្អែរ​ថា អំបុក​ឆ្នាំ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​លក់​ថ្លៃ​ជាង​កាល​ពី​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ៖ «»។

យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ការ​លក់​អំបុក​ចេក​របស់​ក្រុម​អាជីវករ​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​គ គឺ​ខុស​គ្នា​ទៅ​នឹង​តម្លៃ​អំបុក​ចេក ដែល​ក្រុម​អាជីវករ​ក្នុង​ផ្សារ​ដើម​អំពិល និង​ផ្សារ​ទួល​ទំពូង​ឡើយ។ អាជីវករ​ផ្សារ​ទាំង​ពីរ​នេះ​លក់​អំបុក​មួយ​កំប៉ុង​តម្លៃ​ប្រហែល ២.០០០​រៀល ហើយ​ចេក​ក្នុង​មួយ​ស្និត​វិញ​ក្នុង​តម្លៃ ៤.០០០​រៀល​ទៅ ៥.០០០​រៀល។ ពួក​គេ​រៀបរាប់​ថា ការ​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​នេះ ព្រោះ​ចេក គឺ​នាំ​ចេញ​ពី​កោះក្របី ជាយ​ក្រុង​ភ្នំពេញ និង​មក​ពី​ខេត្ត​បាត់ដំបង។ រីឯ​អំបុក​វិញ គឺ​ពួក​គាត់​ដាល់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​យក​មក​ពី​ខេត្ត​ព្រៃវែង និង​ខេត្ត​ស្វាយរៀង ជាដើម។

អាជីវករ​ផ្សារ​ដើម​អំពិល​ក្បែរ​ផ្សារ​អូឡាំពិក ដែល​ដាល់​អំបុក​ពី​ស្រុក​កំណើត គឺ​ខេត្ត​ព្រៃវែង មក​លក់​នៅ​ភ្នំពេញ​នោះ។ លោកស្រី អ៊ូ សុខា បញ្ជាក់​ថា អំបុក​លោកស្រី​លក់​ក្នុង​តម្លៃ ២.០០០​រៀល​ទៅ ២.៥០០​រៀល​ក្នុង​មួយ​កំប៉ុង៖ «»។

មេគណ​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ជា​ព្រះ​គ្រូ​សូត្រ​ស្ដាំ​វត្ត​បទុមវតី ព្រះតេជព្រះគុណ ខឹម សន មាន​ថេរ​ដីកា​ថា ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មាន​ទំនៀមទម្លាប់​ធ្វើ​ពិធី​យក​អំបុក​ដែល​ដាល់​ចេញ​ពី​ស្រូវ​ថ្មី​សម្រាប់​សំពះ​ព្រះ​ខែ គឺ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥ កើត ខែ​កត្តិក ព្រោះ​ជា​ថ្ងៃ​ពេញ​បូណ៌មី។ ព្រះអង្គ​រំឭក​ថា ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ គឺ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ចង់​បង្ហាញ​ថា បន្ទាប់​ពី​ពួក​គេ​បង្កបង្កើនផល​ស្រូវ​ដំណាំ ហើយ​ទទួល​បាន​ផល​ដំបូង​ក្នុង​នាម​ជា​ពុទ្ធសាសនិក ពួក​គេ​តែងតែ​យក​ផល​នៃ​ស្រូវ​ដំណាំ​ដំបូង​ទាំងនោះ​ទៅ​ធ្វើ​ទាន​ចំពោះ​អ្នក​មាន​សីល​ជាដើម៖ «»។

នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ ការ​សំពះ​ព្រះ​ខែ នឹង​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ចំ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា ព្រោះ​ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​១៥ កើត ខែ​កត្តិក ដូច្នោះ​គឺ​ចំ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​សំពះ​ព្រះ​ខែ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នេះ ក្រុម​អាជីវករ​លក់​ចេក​អំបុក​នៅ​ភ្នំពេញ សង្ឃឹម​ថា​នឹង​មាន​ពលរដ្ឋ​ទៅ​ទិញ​ចេក​អំបុក​ច្រើន​ជាង​ថ្ងៃ​ទី​មួយ៕

ស្ថានភាព​កីឡាករ​អុំ​ទូក​និង​បញ្ហា​ប្រឈម​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង

កីឡាករ​ប្រណាំង​ទូក​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Saut Sokprathna


កីឡាករ​អុំ​ទូក​ង និង​គណៈកម្មការ​ទូក​មួយ​ចំនួន ឲ្យ​ដឹង​ថា ស្ថានភាព​អុំ​ទូក​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ គឺ​ដំណើរ​ការ​ល្អ​ប្រសើរ បើ​ទោះ​បី​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ប្រណាំង​ទូក​ង​ចាញ់ ឬ​ឈ្នះ​ក៏ដោយ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ពួក​គេ​ថា​កីឡាករ​មិន​សូវ​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​ដូច​កាល​ពី​ពេល​ទូក​លើក​មុនៗ​ទេ ដោយសារ​មាន​ការ​រៀបចំ​បាន​ល្អ ដូចជា​កន្លែង​ស្នាក់នៅ និង​កន្លែង​ហូប​ចុក​របស់​ពួក​គេ ជាដើម។

បើ​ទោះ​បី​ជា​ស្ថានភាព​របស់​កីឡាករ​ប្រណាំង​ទូក​មាន​លក្ខណៈ​ល្អ​ប្រសើរ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​មួយ និង​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​មិន​សូវ​មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​កើត​ឡើង​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ពួក​គាត់​ស្នើ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ បន្ត​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ និង​ការពារ​សន្តិសុខ ពិសេស​កង​កម្លាំង​ជើង​ទឹក ដើម្បី​ការពារ​សុវត្ថិភាព​ដល់​កីឡាករ​បន្ថែម​ទៀត។

លើស​ពី​នេះ ពួក​គេ​ក៏​ស្នើ​ដល់​កីឡាករ​ផ្សេង​ទៀត ឲ្យ​ប្រុងប្រយ័ត្ន និង​ចេះ​អធ្យាស្រ័យ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ជៀសវាង​មាន​បញ្ហា​អាក្រក់​កើត​ឡើង។

ចំណុះ​ទូក​ង​ឈ្មោះ "ខ្លែង​សែន​ជ័យ" ដែល​មក​ពី​ស្រុក​ក្រូចឆ្មារ លោក ឈុំ ឈឿន មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ វិច្ឆិកា ថា ជា​បទពិសោធន៍ អុំ​ទូក​មួយ​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​កន្លង​ទៅ គឺ​មិន​មាន​បញ្ហា​ចោទ​ឡើង​ដល់​ពួក​គាត់​ទេ ប៉ុន្តែ​មាន​ចំណុះ​ទូក​ដែល​អុំ​ជាមួយ​លោក​ម្នាក់​សន្លប់ ហើយ​បញ្ជូន​ទៅ​មន្ទីរពេទ្យ។ លោក​បន្ថែម​ថា ដ្បិតតែ​លទ្ធផល​អុំ​ទូក​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​បរាជ័យ​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ពួក​លោក​នៅ​តែ​មាន​សង្ឃឹម​ថា នឹង​បាន​ជ័យជម្នះ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ ឬ​ទី​បី ហើយ​ក៏​មិន​បាក់​ទឹក​ចិត្ត​ដែរ។


ដោយឡែក​កន្លែង​សម្រាក ហូប​ចុក ទឹក ភ្លើង កន្លែង​បត់​ដៃ​បត់​ជើង​វិញ លោក ឈុំ ឈឿន បញ្ជាក់​ថា​គ្មាន​អ្វី​ចោទ​ជា​បញ្ហា​ទេ ពីព្រោះ​អាជ្ញាធរ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​បាន​រៀបចំ​រោង​ស្នាក់នៅ​ដល់​កីឡាករ​បាន​ប្រសើរ​ជាង​ពេល​មុនៗ៖ «បាទ! ការ​រស់នៅ ការ​ស្នាក់នៅ គឺ​មាន​លក្ខណៈ​ល្អ​ប្រសើរ​ណាស់»។

លោក ឈុំ ឈឿន រៀបរាប់​ថា កីឡាករ​ខ្លួន​ឯង​ក៏​ត្រូវ​ប្រុងប្រយ័ត្ន ទាំង​អ្នក​បញ្ជា​ក្បាល​ទូក និង​កន្សៃ ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​បញ្ចៀស​ឲ្យ​ផុត​ពី​សាឡង់ និង​ចេញ​ចូល​ក្បែរ​ខាង ត្រូវ​មើល​គ្នា​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ ជៀសវាង​មាន​គ្រោះថ្នាក់ ឬ​ប៉ះ​ទង្គិច​ណា​មួយ។

កីឡាករ​ប្រណាំង​ទូក​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev RFA/Brach Chev

ការ​លើក​ឡើង​ពី​ការ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់​របស់​កីឡាករ​រូប​នេះ ក្រោយ​ពេល​ទូក​ង​ឈ្មោះ "រស្មី​ស្រី​ស្រស់​ដាញ់​ទិព្វ" កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ វិច្ឆិកា មុន​ពីរ​ថ្ងៃ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក គឺ​មាន​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​មួយ​គ្រឿង​កម្ពស់​បី​ជាន់ ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា​ជា​កប៉ាល់​មក​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម បាន​បើក​បុក​ពី​ក្រោយ បណ្ដាល​ឲ្យ​លិច​នៅ​ក្នុង​ទន្លេ​ចតុមុខ ធ្វើ​ឲ្យ​កីឡាករ​ពីរ​នាក់​លង់​ទឹក​ស្លាប់ ដែល​គេ​ទើប​រក​សាកសព​ឃើញ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ វិច្ឆិកា។

ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក អក​អំបុក បណ្ដែត​ប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ ត្រូវ​បាន​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្អាក​ចំនួន ៤​លើក​មក​ហើយ តាំង​ពី​ក្រោយ​ពេល​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​មនុស្ស​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​ជាង ៣០០​នាក់ និង​របួស​រាប់​រាយ​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១០។

កីឡាករ​អុំ​ទូក​ង​ឈ្មោះ "ឥន្ទ្រីយ៍​សែន​ជ័យ" មក​ពី​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ លោក ថន ចន្ថា បង្ហាញ​អារម្មណ៍​រីករាយ​នៅ​ពេល​បាន​មក​ចូលរួម​ការ​ប្រឆាំង​ទូក​ង​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ បើ​ទោះ​បី​ជា​ទូក​ង​ដែល​លោក​អុំ​ចាញ់​គេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​ក៏ដោយ។ លោក​បន្ថែម​ថា ដោយសារ​ប្រវត្តិ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ​កើត​ឡើង​តាំង​ពី​បរម​បុរាណ​មក ដូច្នេះ​លោក​មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​ការ​ផ្អាក​ទៀត​ឡើយ និង​ចង់​ឲ្យ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ៖ «ពេល​មាន​បញ្ហា​យើង​ធ្វើ​ម៉េច? នៅ​ក្នុង​ដៃ​យើង កុំ​បោះបង់​ច្រវា។ នៅ​ពេល​លិច​ទឹក​ភ្លែត យើង​លើក​ច្រវា​ឲ្យ​ជា​សញ្ញា​គេ»។

ប្រធាន​គណៈកម្មការ​ទូក​ឈ្មោះ "មហា​ហង្ស​សែន​ជ័យ​បារមី​បទុម​រាជា" មក​ពី​វត្ត​ដីដុះ ស្រុក​ព្រែកប្រសព្វ ខេត្ត​ក្រចេះ ដែល​ជា​ទូក​ខ្នាត​អន្តរជាតិ ឬ​ទូក​ខ្លី លោក យឹង ចេប សម្ដែង​ក្តី​ត្រេកអរ​ចំពោះ​ជ័យជម្នះ​របស់​ខ្លួន​កាល​ពី​ការ​ប្រកួត​ថ្ងៃ​ទី​មួយ។ លោក​បន្ត​ថា ថ្ងៃ​អុំ​ទូក​លើក​ទី​២ និង​លើក​ទី​៣ នឹង​យក​ជ័យជម្នះ​បន្ត​ទៀត ព្រម​ទាំង​បង្កើន​ការ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ចំពោះ​ចំណុះ​ទូក​របស់​ខ្លួន ជៀសវាង​មាន​បញ្ហា​ណា​មួយ​កើត​ឡើង៖ «ប៉ុន្តែ​ឆ្នាំ​នេះ​ឃើញ​គេ​រៀបចំ​ស្រួល ហើយ​រៀបចំ​ស្មើ​ភាព​គ្នា»។

ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់​អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ ឲ្យ​ដឹង​ថា សភាពការណ៍​ដែល​កើត​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦ ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ មាន​ករណី​លួច​ចំនួន ៣​ករណី បង្ក្រាប​បាន ២​ករណី ចាប់​បាន ២​នាក់ ក្មេង​វង្វេង​ម្តាយ ២​នាក់​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស និង​ប្រគល់​ជូន​អាណាព្យាបាល​វិញ។ លើស​ពី​នេះ មាន​ទូក​លិច ២​គ្រឿង​ត្រូវ​បាន​សង្គ្រោះ និង​គ្មាន​អ្នក​គ្រោះថ្នាក់​ឡើយ ហើយ​ភ្នាក់ងារ​សុខាភិបាល​បាន​សង្គ្រោះ​អ្នក​មាន​សុខភាព​ខ្សោយ​ចំនួន ៤​នាក់​ទៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ទៀត​ផង។ បន្ថែម​ពី​នេះ ទំព័រ​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា មាន​ពលរដ្ឋ​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ថ្ងៃ​ទី​មួយ គឺ​មាន​ចំនួន ៦០ ទៅ ៧០​ម៉ឺន​នាក់។

ចំណែក​កង​កម្លាំង​ដែល​ដាក់​ពង្រាយ​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​បុណ្យ​អុំ​ទូក អក​អំបុក បណ្ដែត​ប្រទីប និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ គឺ​មាន​ចំនួន ១​ម៉ឺន​នាក់។

ទូក​ង​ដែល​ចូលរួម​ប្រណាំង​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៦ មាន​ចំនួន​ជាង ២០០​ទូក ដែល​ស្មើ​ចំនួន ១៣០​គូ និង​មាន​ចំនួន​កីឡាករ​កីឡាការិនី​ជាង ១​ម៉ឺន​នាក់។

ទោះ​បី​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ប្រធាន​គណៈកម្មការ​ទូក​ង​ឈ្មោះ "ឥន្ទ្រីយ៍​សែន​ជ័យ" លោក ឆិល ឆំគ មាន​ប្រសាសន៍​ថា ចំណុះ​ទូក​របស់​លោក គឺ​គ្មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​ឡើយ ប៉ុន្តែ​លោក​ចង់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ជួយ​ការពារ​សន្តិសុខ​សណ្ដាប់ធ្នាប់​ជូន​កីឡាករ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​មក​ទស្សនា​បន្ថែម​ទៀត។

ប្រភព​ដដែល​ចង់​ឲ្យ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​ជាតិ​មួយ​នេះ​ជាប់​រហូត​ទៅ បើ​ទោះ​បី​ជា​ច្រើន​ក្តី​តិច​ក្តី កុំ​បំភ្លេច​ចោល ឬ​លុប​ចោល​ដូច​ពេល​មុនៗ​ទៀត ក្រោម​ហេតុផល ឬ​លេស​ផ្សេងៗ។ លោក​ថា ប្រសិន​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ចេះ​តែ​លុប​ចោល ឬ​ផ្អាក​ធ្វើ​ពិធី​បុណ្យ​ជាតិ​មួយ​នេះ​ទៀត នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ពិធី​បុណ្យ​ប្រពៃណី​ជាតិ​មួយ​នេះ នឹង​អាច​បាត់បង់​មិន​ខាន​ឡើយ៕

អាជ្ញាធរ​ប៉ោយប៉ែត​ ហាម​មិន​ឲ្យ​ផ្សព្វផ្សាយ​រឿង​​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត

ការិយាល័យ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​នៅ​ភ្នំពេញ​កន្លង​មក​។ ហុង មិនា


បន្ទាយមានជ័យៈ ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​មួយ​ក្រុម​នៅ​ក្រុង​ប៉ោយប៉ែត​បាន​និយាយ​ថា​អាជ្ញាធរ​សង្កាត់​ផ្សារកណ្ដាល​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​បាន​រារាំង​ និង​គំរាម​ចាប់​ខ្លួន​ពួកគេ​ខណៈ​ពួកគេ​បាន​នាំ​គ្នា​ចុះ​ធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឲ្យ​ប្រញាប់​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ខណៈ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​នឹង​ត្រូវ​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ ២៩ ​ខែ​ធ្នូ​ខាង​មុខ​នេះ។

លោក ប៊ុន សុធី សមាជិក​នៃ​ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ទាំង​នោះ​បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា​លោក គៀត ហ៊ុល ចៅសង្កាត់​ផ្សារ​កណ្ដាល​បាន​ដឹកនាំ​ប្រជា​ការពារ​ភូមិ​ជាច្រើន​នាក់​មក​​រារាំង​ដល់​ពួកលោក​មិន​ឲ្យ​​ធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ និង​ចែក​ខិត្តប័ណ្ណ​ព័ត៌មាន​​របស់​ គ.ជ.ប ស្ដី​ពី​ប្រតិទិន​នៃ​ការ​ចុះ​បញ្ជី​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត និង​នីតិវិធី​នៃ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ជូន​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​នោះ​ទេ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​បាន​ព្រមាន​ចាប់​ខ្លួន​ពួកលោក​​ថែម​ទៀត​។

លោក​ សុធី បញ្ជាក់​ទៀត​ថា៖ «​គាត់​ [គៀត ហ៊ុល] បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ប្រជាការពារ​ចាំ​ឃ្លាំមើល និង​ចាប់​ខ្លួន​ពួកយើង​ខ្ញុំ​ដោយ​ប្រាប់​ថា​បើ​ឃើញ​ពួកយើង​ខ្ញុំ​ណា​ម្នាក់​នៅ​តែ​បន្ត​ធ្វើការ​ចុះ​ផ្សព្វផ្សាយ​ និង​ពន្យល់​ណែនាំ​ពី​នីតិវិធី​​នៃ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ដល់​អ្នក​ភូមិ​​ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​​គ្រប់គ្រង​របស់​គាត់»។


លោក សុធី ​បាន​ហៅ​ការ​រារាំង និង​ការ​ព្រមាន​ចាប់​ខ្លួន​របស់​អាជ្ញាធរ​នេះ​ថា​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង និង​បំបិទ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ជា​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ដែល​ជា​ការ​ធ្វើ​ផ្ទុយ​ពី​សេចក្ដី​ណែនាំ​របស់​ គ.ជ.ប។

លោក គៀត ហ៊ុល ចៅ​សង្កាត់​ផ្សារ​កណ្ដាល​កាលពី​ម្សិលមិញ​បាន​ច្រាន​ចោល​នូវ​ការ​ចោទប្រកាន់​របស់​ក្រុម​យុវជន​ទាំង​នោះ​ដោយ​លោក​ថា៖ «​ក្រុម​យុវជន​ទាំង​​នោះ​គឺជា​ក្រុម​សកម្មជន​របស់​​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ។ ក្រុម​សមត្ថកិច្ច​របស់​យើង​មិន​បាន​រារាំង​ ឬ​គំរាម​កំហែង​ពួកគេ​នោះ​ទេ​យើង​គ្រាន់​តែ​តាម​ឃ្លាំ​មើល​ពី​សកម្មភាព​របស់​ពួកគេ និង​ស្នើសុំ​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​ទៅ​លើ​សំណៅ​ឯកសារ​ដែល​ពួកគេ​នាំ​យក​មក​ផ្សព្វផ្សាយ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ុណ្ណោះ​ព្រោះ​ខ្លាច​ពួកគេ​ធ្វើ​ខុស​ពី​នីតិវិធី​ដែល​បាន​ណែនាំ​ដោយ​ គ.ជ.ប»។

បើ​តាម​លោក ហ៊ុល ពលរដ្ឋ ដែល​មាន​អាយុ​ចាប់​ពី​ ១៨ ឆ្នាំ​ឡើង​ទៅ​នៅក្នុង​សង្កាត់​ផ្សារកណ្ដាល​មាន​ចំនួន​ជាង ​១៦០០០ នាក់​។

ចាប់​តាំងពី​ថ្ងៃ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ថ្ងៃ​ដំបូង​រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ​មាន​អ្នក​មក​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ជាង​ ១២០០០ នាក់​ហើយ​ពោល​គឺ​ប្រមាណ​ជា ៩០ ​ភាគរយ។

ដោយឡែក​ជាង​ ៣០០០ នាក់​ទៀត​ពួកគេ​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​មក​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ទេ​ដោយ​ទំនង​ជា​ពួកគេ​បាន​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​​ធ្វើការ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ។

លោក​ថ្លែង​ទៀត​ថា៖ «យ៉ាង​ណា​ក្ដី​យើង​រំពឹង​ថា​ពួកគេ​នឹង​បន្ត​មក​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​បាន​គ្រប់ៗ​គ្នា​មុន​ថ្ងៃ​ ២៩ ខែ​ធ្នូ​ខាង​មុខ»៕

រដ្ឋាភិបាល​ថា​នៅ​តែ​ស្វាគមន៍​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ទោះ​អូស្ត្រាលី​និង​អាមេរិក​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ថ្មី

 ពលរដ្ឋ​មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​លើក​បដា​តវ៉ា​មិន​ឲ្យ​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ពី​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៤។ RFA/Rann Samnang


ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​អូស្ត្រាលី ឲ្យ​ដឹង​ថា អូស្ត្រាលី និង​អាមេរិក បាន​យល់ព្រម​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ថ្មី​មួយ ដែល​អាមេរិក ព្រម​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ពី​កោះ​ណាវរូ (Nauru) និង​កោះ​មែនណឺស (Manus)។ មន្ត្រី​កម្ពុជា មិន​ទាន់​ទទួល​ការ​បញ្ជាក់​ជា​ផ្លូវ​ការ​ពី​អូស្ត្រាលី ស្ដីពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ តែ​នៅ​ស្វាគមន៍​ចំពោះ​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​កោះ​ណាវរូ ដែល​ចង់​មក​រស់នៅ​កម្ពុជា។

មួយ​សប្ដាហ៍​បន្ទាប់​ពី​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ថ្មី​ម្នាក់​មក​ពី​កោះ​ណាវរូ មក​ដល់​កម្ពុជា រដ្ឋាភិបាល​អូស្ត្រាលី ក៏​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ថា​នឹង​សម្រេច​បញ្ជូន​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​លើ​កោះ​ទាំង​ពីរ ទៅ​តាំង​ទីលំនៅ​លើ​ទឹក​ដី​អាមេរិក។

បណ្ដាញ​ផ្សព្វផ្សាយ អេ.ប៊ី.ស៊ី (ABC) អូស្ត្រាលី ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ វិច្ឆិកា ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ គឺ​អនុវត្ត​លើ​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​កោះ​ណាវរូ (Nauru) និង​កោះ​មែនណឺស (Manus) ហើយ​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​អ្នក​ងាយ​រងគ្រោះ​បំផុត ពិសេស​ស្ត្រី និង​កុមារ។ ប្រសិន​បើ​ជន​ភៀស​ខ្លួន​មិន​ចង់​ទៅ​រស់នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ពួក​គេ​អាច​ទទួល​បាន​ទិដ្ឋាការ​រស់នៅ​កោះ​ណាវរូ រយៈពេល ២០​ឆ្នាំ។

កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ រដ្ឋាភិបាល​អូស្ត្រាលី និង​កម្ពុជា បាន​អនុម័ត​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​តម្លៃ​ជាង ៥០​លាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​កោះ​ណាវរូ ដែល​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី មិន​ស្វាគមន៍ ឲ្យ​មក​តាំង​ទី​លំនៅ​នៅ​កម្ពុជា។
អគ្គនាយក​រង​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ លោក កែវ វណ្ណថន មិន​ទាន់​ទទួល​ព័ត៌មាន​លម្អិត​ស្ដីពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​ថ្មី​រវាង​អូស្ត្រាលី និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក នេះ​ទេ។ ទោះ​យ៉ាង​ណា លោក​ថ្លែង​ថា នេះ​ជា​សិទ្ធិ​របស់​ភាគី​ទាំង​ពីរ។

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​រដ្ឋបាល​សរុប​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ លោក កែម សារិន ក៏​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​នេះ​ដែរ។ តែ​លោក​យល់​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​មិន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ភាគី​កម្ពុជា ទេ៖ «»។

លោក​បញ្ជាក់​ថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា នៅ​បន្ត​ស្វាគមន៍​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ពី​កោះ​ណាវរូ ដែល​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​មក​រស់នៅ​កម្ពុជា។

នៅ​កោះ​ណាវរូ មាន​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ដែល​រត់​គេច​ពី​ប្រទេស​កំណើត​តាម​សមុទ្រ សរុប​ចំនួន ៤១០​នាក់។ ជន​ភៀស​ខ្លួន​ទាំងនេះ ប្រាថ្នា​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី តែ​រដ្ឋាភិបាល​អូស្ត្រាលី មិន​ស្វាគមន៍ ហើយ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្ដោះអាសន្ន​នៅ​លើ​កោះ​ណាវរូ។

លោក សៀ ភារម្យ នាយក​លេខាធិការដ្ឋាន​ក្រុម​ការងារ​ពិសេស ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន យល់​ថា សេចក្តី​សម្រេច​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នេះ គឺ​ជា​ជម្រើស​ប្រសើរ ដ្បិត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក មាន​សេដ្ឋកិច្ច​រឹងមាំ។ តែ​លោក​ថា ការ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ពី​កោះ​ណាវរូ ខណៈ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ជាច្រើន ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​បរទេស​ដើម្បី​រក​ការងារ​ធ្វើ ជា​ស្ថានភាព​មួយ​មិន​សូវ​សម​ហេតុផល។

លោក​ស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ពង្រឹង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ និង​កាត់​បន្ថយ​អំពើ​ពុក​រលួយ ដើម្បី​ទាក់ទាញ​វិនិយោគិន បង្កើត​ការងារ បង្កើន​កម្រិត​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាជន និង​អាច​ត្រៀម​ខ្លួន​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួន។

ចាប់​តាំង​ពី​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​មក មាន​ជន​ភៀស​ខ្លួន​សរុប ៦​នាក់​ពី​កោះ​ណាវរូ បាន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​មក​រស់នៅ​កម្ពុជា។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ជន​ភៀស​ខ្លួន ៤​នាក់​បាន​ត្រឡប់​ទៅ​ប្រទេស​កំណើត​វិញ ក្រោយ​ស្នាក់នៅ​មួយ​រយៈពេល​នៅ​កម្ពុជា។ សព្វថ្ងៃ​មាន​ជន​ភៀស​ខ្លួន ២​នាក់ គឺ​ជនជាតិ​រូហ៊ីងយ៉ា (Rohingya) ម្នាក់ និង​ជនជាតិ​ស៊ីរី (Syria) ម្នាក់​ដែល​ទើប​មក​ដល់ កំពុង​ស្នាក់នៅ​កម្ពុជា៕

យុវជន​មួយ​ក្រុម​ផ្សព្វផ្សាយ​ឲ្យ​អ្នក​មក​លេង​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត

ក្រុម​យុវជន​នាំ​គ្នា​ចែក​ខិត្តប័ណ្ណ​ផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ក្នុង​បញ្ជី​ថ្មី ទៅ​ឲ្យ​អ្នក​មក​លេង​បុណ្យ​អុំ​ទូក នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Leng Maly

ស្រប​ពេល​ដែល​ពលរដ្ឋ​ភាគច្រើន​កំពុង​ស្រែក​ហោរ​សប្បាយ​នឹង​ការ​ប្រណាំង​ទូក​ង​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដោយឡែក​យុវជន​មួយ​ក្រុម​នាំ​គ្នា​ឆ្លៀត​ពេល​ផ្សព្វផ្សាយ​សារ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ដល់​ពលរដ្ឋ​ដែល​មក​ទស្សនា​ក្នុង​ពិធី​អុំ​ទូក​ថ្ងៃ​ទី​មួយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ វិច្ឆិកា នេះ។

ចាប់​តាំង​ពី​ម៉ោង ៩​ព្រឹក ក្រុម​យុវជន​ជាង ១០០​នាក់​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​សកម្មជន​បរិស្ថាន ដឹកនាំ​ដោយ​បង​ប្អូន​ភ្លោះ​ឈ្មោះ ជុំ ហួត និង ជុំ ហួរ យក​ពេលវេលា​ភាគច្រើន​របស់​ខ្លួន​មក​រវល់​នឹង​ការ​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ចែក​ខិត្តប័ណ្ណ​ព័ត៌មាន អំពី​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​នៅ​ឯ​ពិធី​ប្រណាំង​ទូក​នៅ​ទន្លេ​ចតុមុខ​រាជធានី​ភ្នំពេញ។

តំណាង​យុវជន​ការពារ​សង្គម និង​បរិស្ថាន លោក ជុំ ហួត ថ្លែង​ថា ដោយសារ​តែ​មាន​ពលរដ្ឋ​ខ្លះ​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​បោះឆ្នោត​ថ្មី​នៅ​ឡើយ ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួក​លោក​នាំ​គ្នា​ចែក​ខិត្តប័ណ្ណ​អស់​រាប់​ពាន់​សន្លឹក​ដល់​អ្នក​មក​លេង​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ៖ «ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ធ្វើ​ម៉េច​សម្រួល​ឲ្យ​គាត់​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ក៏ដូចជា​ធ្វើ​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ឲ្យ​គាត់​ឆាប់ៗ ព្រោះ​ឥឡូវ​នេះ​សល់​តែ ១៦​ថ្ងៃ​ទៀត​ទេ គឺ​ផុត​កំណត់​ហើយ។ អ៊ីចឹង​គាត់​សំណូមពរ​ពួក​យើង​ជា​យុវជន​ហ្នឹង ឲ្យ​ផ្ញើ (សារ) ទៅ​អាជ្ញាធរ ក៏ដូចជា​រដ្ឋាភិបាល មេត្តា​ធ្វើ​យ៉ាង​ម៉េច​សម្រួល​ឲ្យ​គាត់​ហ្នឹង​មាន​ការ​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ក៏ដូចជា​ធ្វើ​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ថ្មី​ឲ្យ​គាត់»។

យុទ្ធនាការ​របស់​ក្រុម​យុវជន​ទាំងនេះ បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​មិន​មាន​បញ្ហា​អ្វី​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ ឬ​កង​សន្តិសុខ​ការពារ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ទេ ថ្វី​បើ​ពួក​គាត់​អះអាង​ថា ពេល​ចាប់​ផ្ដើម​ដំបូង​នៅ​ម៉ោង ៩​ព្រឹក ត្រូវ​បាន​ពួក​សន្តិសុខ​រារាំង និង​សួរ​នាំ​មួយ​រយៈពេល​ខ្លី។ លោក ជុំ ហួត អះអាង​ថា ការ​ដែល​លោក​អាច​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ទៅ​បាន​នេះ ក៏​ព្រោះ​តែ​ពួក​លោក​មាន​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ។

លោក ជុំ ហួត ឲ្យ​ដឹង​ថា សារ​ជា​កូន​សៀវភៅ​ដែល​លោក​នាំ​គ្នា​ផ្សព្វផ្សាយ​នោះ គឺ​ជា​សារ​របស់​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​សហការ​ផលិត​ដោយ​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល ធ្វើ​ការ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​បោះឆ្នោត៖ «ដោយឡែក​តែ​នៅ​ម៉ោង ៩​ព្រឹក ពេល​ដែល​យើង​រៀបចំ​នៅ​វិមាន​ឯករាជ្យ​ជិត​វត្ត​លង្កា ក៏​មាន​អាជ្ញាធរ​ពីរ​បី​ក្រុម​ព័ទ្ធ​ពួក​យើង ហើយ​សាកសួរ​ពួក​យើង​ថា ពួក​យើង​មក​នេះ​មាន​បំណង​អី​គេ? ដោយសារ​តែ​យើង​មាន​លិខិត​ពី​សាលា​ក្រុង ត្រា​ពី គ.ជ.ប ពួក​គាត់​ពិនិត្យ​រួច ក៏​ចេញ​ទៅ​វិញ​ទៅ»។

ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​មក​ទស្សនា​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ជាច្រើន​នាក់​ដែល​ថ្លែង​ថា ពួក​គាត់​បាន​ចុះ​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​បោះឆ្នោត​ថ្មី​របស់ គ.ជ.ប ហើយ​នោះ មាន​អ្នក​ស្រុក​ល្វាឯម ខេត្ត​កណ្ដាល មួយ​រូប គឺ​លោកស្រី ជិន សារឿន មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោកស្រី​មិន​ទាន់​បាន​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​នៅ​ឡើយ​ទេ។ លោកស្រី​រង់ចាំ​រហូត​ដល់​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ចប់៖ «ខ្ញុំ​បាត់​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​មិន​ទាន់​បាន​ទៅ​ចុះ​ទេ ទាល់​តែ​អុំ​ទូក​ហើយ​ទៅ។ បាត់​មុន​ភ្ជុំ (បិណ្ឌ) បាត់​អស់​កាត​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ។ ខ្ញុំ​ចុះ​នៅ​ស្រុក​ល្វាឯម ខេត្ត​កណ្ដាល។ នៅ​តែ​ខ្ញុំ​មួយ​ហ្នឹង កូន​ចុះ​អស់​ហើយ។ ណា​មួយ​យើង​អត់​មាន​សោហ៊ុយ​ទៅ ចេះ​តែ​នៅ​ចាំៗ​អ៊ីចឹង​ទៅ»។

ក្រុម​យុវជន​ការពារ​សង្គម និង​បរិស្ថាន រំពឹង​ថា ពួក​គាត់​នឹង​ព្យាយាម​ចែក​សារ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ឲ្យ​បាន​ចំនួន ២​ម៉ឺន​ក្បាល​ក្នុង​រយៈពេល ៣​ថ្ងៃ​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប អក​អំបុក និង​សំពះ​ព្រះ​ខែ។

គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បង្ហាញ​លទ្ធផល​បណ្ដោះអាសន្ន​នៃ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ដើម្បី​រៀបចំ​បញ្ជី​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៦ ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​កញ្ញា រហូត​មក​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១២ វិច្ឆិកា មាន​ពលរដ្ឋ​ចំនួន​ជាង ៧​លាន​នាក់ (៧.០៥២.៤៧៨​នាក់) ដែល​បាន​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ។ ចំនួន​នេះ គឺ​ក្នុង​ចំណោម​ពលរដ្ឋ​គ្រប់​អាយុ​បោះឆ្នោត​ជាង ៩​លាន ៦​សែន​នាក់ (៩.៦៦៤.២១៦​នាក់)។ ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​ធ្វើ​បញ្ជី​បោះឆ្នោត​ថ្មី គ.ជ.ប នឹង​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​វិច្ឆិកា នេះ៕

ពលរដ្ឋ​បង្ហាញ​អារម្មណ៍​រីករាយ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​រៀបចំ​បុណ្យ​អុំ​ទូក​តែ​នៅ​តែ​បារម្ភ​ពី​សុវត្ថិភាព

ពលរដ្ឋ​ដើរ​កម្សាន្ត​តាម​មាត់​ទន្លេ​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង​កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Sorn Chanratha

នៅ​ពេល​ដែល​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ត្រូវ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ឡើង​វិញ​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៥ វិច្ឆិកា ប្រជាពលរដ្ឋ​បង្ហាញ​អារម្មណ៍​រំភើប​រីករាយ។ តែ​យ៉ាង​ណា ពួក​គាត់​នៅ​តែ​បារម្ភ​អំពី​សុវត្ថិភាព។ ក្ដី​បារម្ភ កើត​ឡើង​ដោយសារ​ធ្លាប់​មាន​បទពិសោធន៍​ជូរ​ចត់​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ជាន់​គ្នា​នៅ​ស្ពាន​ពេជ្រ កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១០ និង​ហេតុការណ៍​កប៉ាល់​ទេសចរណ៍​បុក​ទូក​ង​ពី​ក្រោយ បណ្ដាល​ឲ្យ​លិច ហើយ​បាត់​ខ្លួន​កីឡាករ​អុំ​ទូក​ពីរ​នាក់​ក្នុង​ចំណោម ៩​នាក់​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​វិច្ឆិកា។

ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​បង្ហាញ​ក្តី​រំភើប​រីករាយ នៅ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក​ឡើង​វិញ បន្ទាប់​ពី​ផ្អាក​ចំនួន ៤​ឆ្នាំ។

សាធារណជន​មួយ​ចំនួន​លើក​ឡើង​ថា ការ​ប្រារព្ធ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឡើង​វិញ​នេះ ហាក់​ដូចជា​មិន​បាន​ឲ្យ​ពួក​គេ​រំងាប់​នូវ​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច​ដោយ​គ្រោះថ្នាក់ ដែល​កើត​ឡើង​ជា​យថាហេតុ​ណា​មួយ​នៅ​ឡើយ។

កំពុង​គយគន់​ទេសភាព​នៅ​មាត់​ទន្លេ​ខាង​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង គឺ​កញ្ញា សៀម ស្រីល័ក្ខ។ កញ្ញា​បាន​និយាយ​ថា នៅ​ពេល​ដែល​ពិធី​បុណ្យ​ដ៏​ធំ​ជា​កេរ​ដំណែល​ដូនតា​នេះ ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​វិញ​ដូច្នេះ កញ្ញា​មាន​អារម្មណ៍​រំភើប​រីករាយ៖ «»។

ចំណែក​យុវជន​ម្នាក់​ទៀត​ឈ្មោះ ស៊ី វៃ ថ្លែង​ថា ថ្វីត្បិតតែ​លោក​សប្បាយ​ចិត្ត​ដែល​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​វិញ​ក្តី តែ​លោក​នៅ​តែ​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​សុវត្ថិភាព​ដែល​អាច​កើត​ឡើង​ជា​យថាហេតុ៖ «»។

លោក​ក៏​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល ពង្រឹង​កង​កម្លាំង​ការពារ​សុវត្ថិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បី​ធានា​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​បាន​ដើរ​កម្សាន្ត​ដោយ​មិន​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច៖ «»។

រីឯ​ស្ត្រី​ម្នាក់​ទៀត​ឈ្មោះ មាឃ គឹមឡន ដែល​កំពុង​ដឹក​ដៃ​ចៅ​ដើរ​មើល​កម្សាន្ត​តាម​ដង​ទន្លេ​ចតុមុខ​នោះ ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ឱកាស​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ លោកស្រី​ហាក់​ដូចជា​មិន​ស្រឡះ​ចិត្ត​សោះ ដូច្នេះ​លោកស្រី​មិន​ហ៊ាន​ដើរ​លេង​យប់​ទេ ប្រហែល​ជា​សុខ​ចិត្ត​នាំ​ចៅ​មក​ដើរ​លេង​នៅ​ពេល​ព្រឹក​ដែល​អាច​មើល​ឃើញ​គ្នា និង​មិន​សូវ​មាន​មនុស្សម្នា​ច្រើន​ផង៖ «»។

មិន​ខុស​គ្នា​ប៉ុន្មាន​ឡើយ យុវជន​ម្នាក់​ឈ្មោះ អឿន រាជ កំពុង​អង្គុយ​លើ​ម៉ូតូ​នៅ​ជិត​មាត់​ទន្លេ រៀបរាប់​ថា ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឆ្នាំ​នេះ​ប្រហែល​ជា​សប្បាយ​ខ្លាំង ដោយសារ​រដ្ឋាភិបាល​ខកខាន​ប្រារព្ធ​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ។ ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក្តី យុវជន​រូប​នេះ​ប្រាប់​ថា ម្តាយ​របស់​លោក​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ដើរ​លេង​ទេ ដោយ​គាត់​បារម្ភ​ពី​សុវត្ថិភាព៖ «»។

លើស​ពី​នេះ​ទៀត មូលហេតុ​ដែល​យុវជន​រូប​នេះ​បារម្ភ​នោះ គឺ​ដោយសារ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ ញាំញី​ដោយ​គ្រឿង​ញៀន​គ្រប់​ច្រកល្ហក និង​តែងតែ​មាន​ករណី​ឃាតកម្ម និង​ឆក់​ប្លន់​កើត​ឡើង​ស្ទើរ​រាល់​ថ្ងៃ៖ «»។

នៅ​ក្នុង​គេហទំព័រ​អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ លោក ទូច ណារ៉ុថ ដែល​ជា​អគ្គស្នងការ​រង​នគរបាល​ជាតិ បាន​ថ្លែង​នៅ​ក្នុង​វីដេអូ​មួយ​ថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​ត្រៀម​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​គ្រប់គ្រាន់​ហើយ ដើម្បី​ទុក​សម្រាប់​ការពារ​សន្តិសុខ និង​សណ្ដាប់ធ្នាប់ ជាពិសេស​គឺ​ដើម្បី​ត្រៀម​បញ្ចៀស​ការ​កកស្ទះ​ចរាចរណ៍​ជូន​ពលរដ្ឋ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​ពួក​គាត់​ចូល​មក​កម្សាន្ត​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នា​ពេល​ខាង​មុខ​ដោយ​ក្ដី​សប្បាយ​រីករាយ៖ «»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១០ ដែល​ជា​ថ្ងៃ​ទី​៣ នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្អើល​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​មនុស្ស​ចំនួន ៣៥៣​នាក់​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ។ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឆ្នាំ​២០១៦ នេះ គឺ​នៅ​មុន​ការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ពីរ​ថ្ងៃ ក៏​មាន​ហេតុការណ៍​កប៉ាល់​បុក​ទូក​ង​ពី​ក្រោយ បណ្ដាល​ឲ្យ​លិច​នៅ​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង។ ហេតុការណ៍​ដ៏​កម្រ​នេះ បាន​បាត់​ខ្លួន​កីឡាករ​អុំ​ទូក​ពីរ​នាក់​ក្នុង​ចំណោម ៩​នាក់​នៅ​លើ​ទូក​ង​នោះ។

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​បញ្ហា​សង្គម​មាន​មតិ​ថា ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ត្រឡប់​មក​ចូលរួម​កាន់​តែ​ច្រើន និង​មាន​ភាព​កុះករ​នៅ​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​ជាតិ​ធំៗ​ឡើង​វិញ​នោះ អាជ្ញាធរ​រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​រៀបចំ​ពង្រឹង​សន្តិសុខ​សុវត្ថិភាព​ជូន​ពួក​គាត់ ដូចជា​បង្ការ​កុំ​ឲ្យ​មាន​ហេតុការណ៍​កើត​ឡើង​ដល់​អាយុ​ជីវិត ដែល​នាំ​ឲ្យ​ពួក​គេ​រអា និង​បាត់បង់​ទំនុក​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​ចូលរួម៕

សហគមន៍​អភិរក្ស​ព្រៃ​ឈើ​ខេត្ត​រតនគិរី​ថា​សកម្មភាព​លួច​កាប់​ឈើ​ក្នុង​ព្រៃ​សហគមន៍​កើន​ឡើង

ដើម​ឈើ​ដែល​ត្រូវ​គេ​លួច​កាប់​ក្នុង​ព្រៃ​ឈើ​សហគមន៍​ឃុំ​កុកឡាក់ ស្រុក​វ៉ឺនសៃ ខេត្ត​រតនគិរី កាល​ពី​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១៥។ Photo ADHOC


សហគមន៍​ព្រៃ​ឈើ​ភូមិ​ឡែ ឃុំ​លំជ័រ ស្រុក​អូរយ៉ាដាវ ខេត្ត​រតនគិរី អះអាង​ថា សកម្មភាព​កាប់​យក​ឈើ​ក្នុង​ព្រៃ​អភិរក្ស​កើន​ឡើង ខណៈ​ដែល​សមាជិក​សហគមន៍​ខ្លះ នាំ​គ្នា​ចូល​ព្រៃ​លួច​កាប់​ឈើ​លក់​ទៅ​ឲ្យ​ឈ្មួញ​ជា​បុគ្គល​មាន​តួនាទី​ក្នុង​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​នៅ​មូលដ្ឋាន។ ចំណែក​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ មិន​បាន​សហការ​បង្ក្រាប​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​នោះ​ទេ។

សហគមន៍​អ្នក​អភិរក្ស​ព្រៃ​ឈើ​ភូមិ​ឡែ អះអាង​ថា ក្រុម​ល្បាត​សហគមន៍​មិន​មាន​លទ្ធភាព​ទប់ស្កាត់​បាន​ទេ ខណៈ​សកម្មភាព​ល្មើស​កាន់​តែ​កើន ហើយ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​វេលា​យប់ ដែល​ក្រុម​ល្បាត​មិន​អាច​ដើរ​ល្បាត។

ប្រធាន​សហគមន៍​ព្រៃ​ការពារ លោក សល់ ណក បញ្ជាក់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​វិច្ឆិកា ថា អ្នក​លួច​កាប់​ឈើ​មួយ​ផ្នែក​ជា​សមាជិក​សហគមន៍​ផ្ទាល់ និង​មួយ​ផ្នែក​ទៀត​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​សហគមន៍​ជិត​ខាង ដែល​នាំ​គ្នា​ចូល​ព្រៃ​កាប់ ខណៈ​ក្រុម​ល្បាត​មាន​គ្នា​តិចតួច​មិន​អាច​យាម​ល្បាត​គ្រប់​ពេលវេលា​បាន។ លោក​ថា ឈើ​ដែល​កាប់​ពី​ក្នុង​ព្រៃ ត្រូវ​បាន​ឈ្មួញ​ដែល​មាន​តួនាទី​ក្នុង​កង​ប្រដាប់​អាវុធ ដើរ​ប្រមូល​ទិញ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​តាម​ភូមិ​ចូល​ព្រៃ​កាប់​ឈើ​ជា​លក្ខណៈ​គ្រួសារ៖ «»។

ក្រសួង​កសិកម្ម បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ប្រគល់​ដី​ព្រៃ​ឈើ​ជាង ៥០០​ហិកតារ​ទៅ​ឲ្យ​សហគមន៍​ភូមិ​ឡែ រក្សា​ទុក​ជា​ព្រៃ​ការពារ​គ្រប់គ្រង និង​អាស្រ័យ​ផល​ព្រៃ​ឈើ​តាម​ច្បាប់​កំណត់ ក៏ប៉ុន្តែ​ចាប់​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៦ រហូត​មក ព្រៃ​ឈើ​ក្នុង​តំបន់​អភិរក្ស​នេះ រង​ការ​កាប់​រាន​យក​ដី​ពី​សំណាក់​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ភូមិ​សោមគល់ និង​ការ​កាប់​យក​ឈើ​លក់​ទៅ​ឲ្យ​ឈ្មួញ​ជា​លក្ខណៈ​បុគ្គល​ក្នុង និង​ក្រៅ​សហគមន៍។

ចំណែក​មេ​ឃុំ​លំជ័រ លោក សេវ ស្វាន បញ្ជាក់​ដែរ​ថា សហគមន៍ និង​អាជ្ញាធរ​ឃុំ បាន​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ​មាន​នគរបាល និង​មន្ត្រី​ព្រៃ​ឈើ ក៏ប៉ុន្តែ​មន្ត្រី​សមត្ថកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងនោះ មិន​បាន​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​សហការ​ពេញលេញ​ជាមួយ​សហគមន៍​នោះ​ឡើយ។ លោក​កត់​សម្គាល់​ថា អំពើ​ពុក​រលួយ និង​ការ​ឃុបឃិត​របស់​សមត្ថកិច្ច​មូលដ្ឋាន គឺ​ជា​កត្តា​សំខាន់​ដែល​មិន​អាច​បង្ក្រាប​សកម្មភាព​កាប់​ឈើ​នេះ​បាន៖ «»។

អាស៊ីសេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​មន្ត្រី​ខណ្ឌ​រដ្ឋបាល​ព្រៃ​ឈើ​សុំ​ការ​បញ្ជាក់​ពី​ករណី​នេះ​បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​វិច្ឆិកា។

ចំណែក​ប្រធាន​មន្ទីរ​កសិកម្ម​ខេត្ត​រតនគិរី លោក សយ សូណា កត់​សម្គាល់​ថា តាម​កិច្ចព្រមព្រៀង​រវាង​ក្រសួង​កសិកម្ម និង​សហគមន៍​ការពារ​ព្រៃ​ឈើ បាន​ប្រគល់​ដី​ព្រៃ​ការពារ​ឲ្យ​សហគមន៍​អភិរក្ស ហេតុ​នេះ​សហគមន៍​មាន​តួនាទី​សំខាន់​ក្នុង​កិច្ច​ការពារ​ឈើ​ក្នុង​តំបន់​ខ្លួន​គ្រប់គ្រង។ លោក​ថា​មាន​គម្រោង​បើក​សិក្ខាសាលា ហើយ​អញ្ជើញ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​មក​ពិភាក្សា​គ្នា​រក​យន្តការ​រួម​គ្នា​ដើម្បី​លុប​បំបាត់​បញ្ហា​នេះ៖ «»។

ទាក់ទិន​ករណី​នេះ មន្ត្រី​ឃ្លាំ​មើល​បញ្ហា​ព្រៃ​ឈើ​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) ខេត្ត​រតនគិរី លោក ឆាយ ធី ថ្លែង​ថា អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន មន្ត្រី​ព្រៃ​ឈើ មន្ត្រី​បរិស្ថាន និង​សហគមន៍​អភិរក្ស​ធនធាន​ធម្មជាតិ រួម​ទាំង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល គឺ​ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ក្នុង​កិច្ច​ការពារ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ក្នុង​តំបន់​គ្រប់គ្រង​របស់​ខ្លួន។ លោក​ថា លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទើប​ចេញ​សារាចរ​ណែនាំ​ស្ដីពី​វិធានការ​ចាំបាច់ ក្នុង​ការ​ពង្រឹង និង​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ឲ្យ​បាន​នៅ​គង់វង្ស៖ «»។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​កញ្ញា បាន​ចេញ​សារាចរ​ណែនាំ​លេខ​០៥ ស្ដីពី​ការ​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ស៊ី​ជម្រៅ​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ធម្មជាតិ ជាពិសេស​លើ​វិស័យ​ព្រៃ​ឈើ និង​ជលផល តាម​រយៈ​ការ​ជំរុញ​ឲ្យ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់ និង​លិខិត​បទដ្ឋាន​គតិយុត្តិ​ពាក់ព័ន្ធ ព្រម​ទាំង​បែងចែក​សមត្ថកិច្ច​គ្រប់គ្រង​ច្បាស់លាស់​នៅ​ថ្នាក់​ជាតិ និង​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ៕

មន្ត្រី​បក្ស​ប្រឆាំង​និង​ពលរដ្ឋ​ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង​ស្នើ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​បញ្ឈប់​យក​ភាស៊ី​ទូក​ដ

ទូក​ចម្លង​ចត​នៅ​ច្រាំង​ទន្លេ​ផ្សារក្រោម សង្កាត់​ផ្សារឆ្នាំង ក្រុង​កំពង់ឆ្នាំង ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Chin Chetha


ជំទប់​ទី​២ សង្កាត់​ផ្សារឆ្នាំង ក្រុង​កំពង់ឆ្នាំង និង​អ្នក​រត់​ទូក​ចម្លង ឬ​ទូក​ដ និង​ទូក​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​ភ្ញៀវ​មួយ​ចំនួន ស្នើ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​បញ្ឈប់​ការ​យក​ភាស៊ី​ពី​ទូក​របស់​ពួក​គាត់។ អាជ្ញាធរ​សង្កាត់​មក​ពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង ថា​ការ​យក​ភាស៊ី​នេះ​ជា​ការ​ចាត់ចែង​របស់​គណៈកម្មការ​ភូមិ​កណ្ដាល និង​ភូមិ​ចុងកោះ ដោយ​មិន​បាន​គិតគូរ​ច្បាស់លាស់​លើ​ផល​ប៉ះពាល់​ផ្នែក​ជីវភាព​របស់​អ្នក​ចែក​ទូក​ដឹក​ភ្ញៀវ។

ម្ចាស់​ទូក​ក្ដារ និង​ទូក​ស្មាច់​បំពាក់​ដោយ​ម៉ាស៊ីន និង​ច្រវា​ចែវ​ដែល​ចត​ត្រៀបត្រា​ក្បែរ​ផែ​ត្រី​នៅ​ភូមិ​ចុងកោះ ក្បែរ​អាង​ទឹក និង​នៅ​ទំនប់​បារាំង នៃ​ភូមិ​កណ្ដាល សង្កាត់​ផ្សារឆ្នាំង ត្អូញត្អែរ​ពី​ការ​យក​ភាស៊ី។ ទូក​ក្ដារ ឬ​ទូក​ស្មាច់​ដែល​បំពាក់​ដោយ​ម៉ាស៊ីន ត្រូវ​បង់​ប្រាក់ ៣​ពាន់​រៀល​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ និង​ទូក​ចែវ​ដោយ​ដៃ បង់ ១​ពាន់​រៀល​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ​ការ​បង់​ភាស៊ី​នេះ ពុំ​មាន​សៀវភៅ​បន្ទុក​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​សង្កាត់​ឡើយ។

ជំទប់​ទី​២ សង្កាត់​ផ្សារឆ្នាំង លោក មាស លន់ ថ្លែង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​វិច្ឆិកា ថា ពលរដ្ឋ​ប្រកប​មុខ​របរ​ចែវ​ទូក​ភាគច្រើន​មាន​ជីវភាព​ក្រីក្រ ហើយ​ពួក​គេ​មាន​ឱកាស​រក​ប្រាក់​បាន​តែ​នៅ​ក្នុង​រដូវ​ទឹក​ឡើង ព្រោះ​ផ្ទះ​សម្បែង​របស់​អ្នក​ភូមិ​ចុងកោះ និង​ភូមិ​កណ្ដាល ភាគច្រើន​លិច​ទឹក​ក្នុង​រដូវ​វស្សា​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​ដោយ​ទូក។ លោក​ថា បើ​អាជ្ញាធរ​អាច​បញ្ឈប់​យក​ភាស៊ី​បាន អ្នក​ចែវ​ទូក​នឹង​សប្បាយ​ចិត្ត៖ «អា​ហ្នឹង​សម្រាប់​អ្នក​ដែល​គ្នា​ខ្វះខាត ហើយ​ចង់​ចម្លង​ដើម្បី​យក​ថវិកា​សម្រាប់​ដោះស្រាយ​ជីវភាព ចំពោះ​អ្នក​ដែល​មាន​គេ​មិន​ចម្លង ឬ​មិន​ចែវ​ទេ តែ​អ្នក​ដែល​ចែវ​ហ្នឹង​អ្នក​អត់​មែនទែន​ហើយ។ យក​ហ្នឹង! ដំបូង​នៅ​ដ​ទទឹង​ទេ ពី​ខាង​កំពង់ឆ្នាំង ទៅ​កំពង់បឹង ប៉ុន្តែ​អ្នក​ដែល​យក​ហ្នឹង​ដូច​ថា​វា​ទៅ​អែបអប​ជាមួយ​ដ​ហ្នឹង​ទៅ ហើយ​វា​យក​ឥទ្ធិពល​ដើម្បី​មក​យក​ទូក​តាម​ច្រក​ផ្លូវ​ពេល​ទឹក​ឡើង​ភូមិ​ទាំង​ពីរ​ហ្នឹង»។

ឆ្លើយតប​បញ្ហា​នេះ មេ​ភូមិ​កណ្ដាល លោក ហួន វ៉ន ថា​ការ​យក​ភាស៊ី​ពី​ម្ចាស់​ទូក​នេះ មាន​ការ​ឯកភាព​ពី​អាជ្ញាធរ​សង្កាត់ ហើយ​បាន​អនុវត្ត​បួន​ទៅ​ប្រាំ​ឆ្នាំ​ហើយ។ ប្រាក់​ដែល​ទទួល​បាន គឺ​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ជួសជុល​ស្ពាន​ឈើ ផ្លូវ​គ្រួស​ក្រហម​នៅ​រដូវ​ទឹក​ស្រក​វិញ និង​កែលំអ​សាលា​បុណ្យ​ភូមិ។ លោក​ជឿ​ថា ម្ចាស់​ទូក​ខ្លះ​ត្អូញត្អែរ ប៉ុន្តែ​បើ​មិន​ធ្វើ​ដូច្នេះ ជៀស​មិន​ផុត​ពី​រ៉ៃ​ប្រាក់​ពួក​គេ​ដដែល៖ «វា​ម្យ៉ាង​ម្នាក់​ទេ បើ​កាលណា​យើង​បញ្ឈប់​យក​លុយ យើង​នៅ​តែ​រ៉ៃ​លុយ​ពី​ប្រជាជន​មក​ធ្វើ​ស្ពាន​ដដែល ហើយ​បើ​យើង​ធ្វើ​ចឹង​ទៅ យើង​គ្រាន់​តែ​រំខាន​គាត់​បន្តិចបន្តួច ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​យក​ច្រើន​ទេ​ក្នុង​ទូក​ចែវ​តែ​មួយ​ថ្ងៃ​មួយ​ពាន់​ទេ។ មាន​ឆ្នាំ​ខ្លះ​អស់​ពីរ​លាន បើ​ឆ្នាំ​ណា​អត់​សូវ​ខូច វា​ខ្ទង់​មួយ​លាន​ចុះ​ក្រោម»។

ម្ចាស់​ទូក​ម៉ាស៊ីន​ខ្នាត​តូច​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​ម្ចាស់​ទូក​ដែល​ចត​ទូក​ចាំ​ភ្ញៀវ​នៅ​ក្បែរ​អាង​ទឹក​ប្រមាណ ៣០​គ្រឿង​ផ្សេង​ទៀត គឺ​លោកស្រី ជា ស្រីណេត ឲ្យ​ដឹង​ថា រយៈពេល ៨​ឆ្នាំ​ហើយ​ដែល​គាត់​រត់​ទូក​ដឹក​ភ្ញៀវ​ដោយ​ថ្ងៃ​ខ្លះ​រក​បាន និង​ថ្ងៃ​ខ្លះ​រក​មិន​បាន​លុយ ប៉ុន្តែ​ភាស៊ី​ត្រូវ​បង់​រាល់​ថ្ងៃ។ លោកស្រី​មិន​ជំទាស់​នឹង​ការ​បង់​ប្រាក់​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​អភិវឌ្ឍ​នោះ​ទេ តែ​បើ​អាជ្ញាធរ​មិន​ឲ្យ​បង់​កាន់​តែ​ប្រសើរ៖ «មាន​អ្នក​ដេញ​ពី​លើ​មក បើ​គេ​យក​ប៉ុន្មាន? ខ្ញុំ​បង់​ទៅ​តាម​ចំនួន​គេ​ទារ​យើង​ដូច​គ្នា។ រាល់​ថ្ងៃ​បាន​អា​ហ្នឹង​ហើយ​ចិញ្ចឹម​ឆ្នាំង​បាយ នៅ​តែ​គេ​យក​អ្នក​ណា​ក៏​គេ​យក​ដែរ នៅ​ខាង​នេះ​គេ​ចង់​ដេញ​ថ្លៃ​យក​ដែរ​ហ្នឹង»។

អាជ្ញាធរ​ភូមិ និង​សង្កាត់​ផ្សារឆ្នាំង មិន​អាច​សរុប​ចំនួន​ទូក​ដែល​ត្រូវ​យក​ភាស៊ី​បាន​ទេ ប៉ុន្តែ​ទូក​ដែល​ចត​នៅ​តាម​ទីតាំង​ចម្លង​ភ្ញៀវ ឬ​ដោះដូរ​ទំនិញ​សំខាន់ៗ​នៅ​ក្នុង​សង្កាត់​មាន​ប្រមាណ ៨០​គ្រឿង៕

ប្រវត្តិ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក

ក្រុម​កីឡាករ​ប្រណាំង​ទូក សម​ប្រណាំង​ទូក​នៅ​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev


ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក ជា​ប្រពៃណី​ទំនៀមទម្លាប់​ខ្មែរ ដែល​ជា​មរតក​វប្បធម៌​ដូនតា​បាន​បន្សល់​ទុក​តាំង​ពី​សម័យ​បុរាណ​យូរ​លង់​ណាស់​មក​ហើយ។ សព្វថ្ងៃ ពិធី​បុណ្យ​នេះ ត្រូវ​បាន​ពលរដ្ឋ​ប្រតិបត្តិ​បន្ត​រាល់​ឆ្នាំ និង​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​បុណ្យ​ប្រពៃណី​វប្បធម៌​ជាតិ​ដ៏​ធំ​មួយ ក្នុង​ចំណោម​ពិធី​បុណ្យ​សំខាន់ៗ​ជាច្រើន​ទៀត។

ពិធី​នេះ ភាគច្រើន​គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ចំ​ពេល​រដូវ​ទឹក​សម្រក​ក្នុង​ខែ​កត្តិក ឬ​ខែ​វិច្ឆិកា ដែល​ជា​ថ្ងៃ​ព្រះចន្ទ​រះ​ពេញ​រង្វង់​មូល ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​១៥ កើត ខែ​កត្តិក។

តើ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក មាន​ប្រវត្តិ​យ៉ាង​ណា?

«ភ្លេង​ពិណពាទ្យ»

ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក បណ្ដែត​ប្រទីប សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក តែង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ជា​ផ្លូវ​ការ​រយៈពេល ៣​ថ្ងៃ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ គឺ​ចាប់​ផ្ដើម​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៤ កើត ដល់​ថ្ងៃ​១ រោច ខែ​កត្តិក ដោយ​មាន​បណ្ដែត​ប្រទីប​នៅ​ពេល​យប់ ធ្វើ​នៅ​តាម​ដង​ទន្លេសាប​នា​កំពង់ផែ​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង។

ប្រវត្តិ​នៃ​បុណ្យ​អុំ​ទូក មាន​តាំង​ពី​បរម​បុរាណ​ដ៏​យូរ​លង់​មក​ហើយ ដែល​មាន​ចងក្រង​នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​ប្រវត្តិវិទូ និង​មាន​នៅ​តាម​សិលា​ចារឹក​នៃ​ប្រាសាទ​អង្គរ។

បុណ្យ​អុំ​ទូក​មាន​ការ​បកស្រាយ​ប្លែកៗ​គ្នា​ជាច្រើន ហើយ​ពិធី​ធ្វើ​ក៏​ប្លែកៗ​គ្នា​ដែរ។

សៀវភៅ​ជ័យ​វរ្ម័ន​ទី​៧ នៅ​ក្នុង​វិទ្យាស្ថាន​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បាន​ចងក្រង​ថា នៅ​សម័យ​អង្គរ​នា​គ្រិស្តសករាជ សតវត្ស​ទី​១២ នៅ​កម្ពុជា មាន​សេចក្ដី​សុខ​ក្សេមក្សាន្ត​រុងរឿង​ណាស់ ដោយ​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័ន​ទី​៧ ស្ដេច​ចេញ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជើង​ទឹក​ដើម្បី​បង្ក្រាប​ពួក​ចាម ដោយ​កងទ័ព​ទូក​ជា​ចម្បាំង​រំដោះ​ក្រុង​កម្ពុជា ឲ្យ​រួច​ផុត​ស្រឡះ​ចេញ​ពី​ខ្មាំង​សត្រូវ​នៅ​គ្រិស្ដសករាជ​១១៧៧ ដល់​ឆ្នាំ​១១៨១ រឿង​ចម្បាំង​គ្រា​នោះ​មាន​ឆ្លាក់​នៅ​លើ​ជញ្ជាំង​ប្រាសាទ​បាយ័ន និង​ប្រាសាទ​បន្ទាយឆ្មារ។ ក្នុង​ចម្លាក់​នោះ​មាន​កងទ័ព​ទូក​យ៉ាង​ច្រើន​មហិមា ដែល​មាន​ព្រះ​ឆាយាល័ក្ខណ៍​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័ន​ទី​៧ ប្រថាប់​ឈរ​លើ​ទីតាំង​នាវា​ចម្បាំង​ដោយ​ទ្រង់​ធ្នូ និង​ដំបង​ដ៏​ស្វាហាប់​ក្នុង​ចំណោម​កងទ័ព​ទូក​ទាំងឡាយ។

ចំណែក​ឯកសារ​ល្បែង​ប្រណាំង​ទូក​របស់​ក្រុម​ជំនុំ​ទំនៀមទម្លាប់​ខ្មែរ​ដែល​និពន្ធ​ដោយ​លោក ថាច់ ប៉ែន ហៅ ប៉ាង ជា​អាចារ្យ​នៅ​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ​រង​ខេត្ត​ឃ្លាំង ទឹកដី​កម្ពុជា​ក្រោម បាន​ចែង​ថា សម័យ​លង្វែក ព.ស​២០៧១ គ.ស​១៥២៨ ព្រះបាទ​អង្គចន្ទ​ទី​១ ទ្រង់​តាំង​ពញាតាត ងារ​ជា​ស្និទ្ធ​ភូបា​ជា​ស្ដេចក្រាញ់​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម ស្រុក​បាសាក់។ ស្ដេចក្រាញ់​នេះ​បាន​ចាត់​របៀប​រៀបចំ​ការពារ​ស្រុក​ឲ្យ​មាន​ទាហាន​ជើង​ទឹក​ចែក​ជា ៣​ក្រុម។ ក្រុម​ទី​១ ហៅ​ទ័ព​ស្រួច ហាត់​ច្បាំង និង​ទូក​ដែល​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូច​ទូក​ប្រណាំង​សព្វថ្ងៃ។ ក្រុម​ទី​២ ហៅ​ទ័ព​ជំនួយ ហាត់​ច្បាំង និង​ទូក​ចែវ​ពីរ​ជួរ​ដែល​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូច​ទូក​ប្រណាំង​សព្វថ្ងៃ។ ហើយ​ក្រុម​ទី​៣ ហៅ​ទ័ព​បាសាក់ គឺ​ទូក​ធំ​មាន​ដំបូល​មាន​ចែវ មាន​ក្ដោង​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូចជា​ទូក​បាសាក់ ហៅ​ទូក​ប៉ុកចាយ តែ​រាង​ស្ដួច​វែង​មាន​ដំបូល​តែ​មួយ​កាត់​ខាង​មុខ ឥត​ជញ្ជាំង ជា​ទូក​ដាក់​ស្បៀង​អាហារ​សម្រាប់​កងទ័ព។

ប្រភព​ឯកសារ​ទាំង​ពីរ​នេះ បាន​សន្និដ្ឋាន​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា សម័យ​បុរាណ​ជា​ប្រទេស​មាន​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​យ៉ាង​ខ្លាំង​ពូកែ និង​មាន​ពិធី​ហ្វឹកហ្វឺន ពិធី​សមយុទ្ធ​កងទ័ព​នេះ ហើយ​អាច​សន្និដ្ឋាន​ទៀត​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា ធ្វើ​ពិធី​នេះ​រៀង​រហូត​មក គឺ​ជាប់​តំណ​មក​ពី​សម័យ​សមយុទ្ធ​ក្នុង​សម័យ​បុរាណ​នេះ​ឯង ទើប​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រណាំង​ទូក​ង​ជាប់​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ​នេះ។

«សំឡេង​កីឡាករ​អុំ​ទូក»

អាចារ្យ​ពេលា​ការ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក​អាចារ្យ សេង សយ មាន​ប្រសាសន៍​ថា ថ្វីត្បិតតែ​មាន​ការ​ចងក្រង​ឯកសារ និង​តំណាល​ខុសៗ​គ្នា​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ប៉ុន្តែ​ឲ្យ​តែ​និយាយ​ទៅ​ដល់​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក គឺ​តែង​នឹក​ទៅ​ដល់​ការ​រំឭក​ដល់​គុណ​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​ខ្លាំង​ពូកែ​នោះ​ឯង៖ «ក្រុង​កម្ពុជា​យើង​នេះ ទឹកដី​កម្ពុជា​យើង​ពី​ដើម​ពេល​នោះ​នៅ​ក្នុង​ទឹកដី​អយុធ្យា​នៅ​ឡើយ​ទេ។ ប្រទេស​យើង​ធំ​ណាស់! មេ​ទ័ព​ដែល​បាន​ពលី​ដើម្បី​ជាតិ​គ្រប់​បែប​គ្រប់​យ៉ាង គឺ​ថា​នឹក​គុណ​ដល់​មេ​ទ័ព​កាលនោះ​ដែល​បាន​បូជា​ជីវិត​ដើម្បី​ប្រទេស​ជាតិ»។

ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ថ្ងៃ​ពេញ​បូណ៌មី ខែ​កត្តិក ស្រប​ទៅ​នឹង​រដូវ​ទឹក​ជំនន់​ដែល​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ខែ​ហើយ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​បឹងបួ​ទាំងឡាយ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​សមុទ្រ​ដ៏​ធំ​ល្វឹងល្វើយ ហើយ​ក៏​បញ្ជាក់​ថា ពេល​នោះ​ស្រូវ​ស្រែ​កំពុង​ទុំ​ហើយ។ នៅ​ពេល​ដែល​ទឹក​ទន្លេ​មេគង្គ​លិច​ជន់ ខែ​សីហា ដល់​ខែ​វិច្ឆិកា ទឹក​ជំនន់​បាន​ចាក់​ចូល​ស្រោចស្រព​បឹងបួ​តាម​រយៈ​ទន្លេសាប​ដែល​ហូរ​ពី​ត្បូង​ទៅ​ជើង។ ដល់​រដូវ​ទឹក​សម្រក​ដែល​ចាប់​ផ្ដើម​នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា ទឹក​បឹងបួ​ហូរ​ត្រឡប់​តាម​ទន្លេសាប​ដដែល​ពី​ជើង​ទៅ​ត្បូង​វិញ។

ដី​ល្បប់​ដោយសារ​ទឹក​ជំនន់​នៃ​ទន្លេ​បឹងបួ​ទាំងឡាយ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ដី​មាន​ជីជាតិ។ ដំណាំ​ទាំងឡាយ​ដែល​កសិករ​ធ្វើ​តាម​សង្វាក់​នៃ​ទឹក​សម្រក បាន​ផ្ដល់​ផល​យ៉ាង​ច្រើន រាំង​ស្កាត់​នូវ​គ្រោះ​ទុរភិក្ស។ ដូច្នេះ​ការ​រៀបចំ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ ក៏​ឧទ្ទិស និង​សម្ដែង​នូវ​ការ​ដឹង​គុណ​ទន្លេ​មេគង្គ និង​ទន្លេសាប ដែល​បាន​ផ្ដល់​ជីជាតិ​យ៉ាង​សំខាន់​បម្រើ​ដល់​វិស័យ​កសិកម្ម។

ក្នុង​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ក៏​មាន​ពិធី​មួយ​ដែល​សំខាន់​ជា​អត្តសញ្ញាណ​នៃ​ការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ​ដែរ គឺ​ការ​បណ្ដែត​ប្រទីប។

ពិធី​បុណ្យ​បណ្ដែត​ប្រទីប ដែល​ជា​ទូទៅ​គេ​តុបតែង​ទូក កប៉ាល់​តូច​ធំ​លំអ​ដោយ​ភ្លើង​ចម្រុះ​ពណ៌ រំលេច​ជា​រូបភាព​ផ្សេងៗ ភ្លឺ​ផ្លេក ហើយ​បណ្ដែត​ឲ្យ​រសាត់​ទៅ​មក​យឺតៗ​នៅ​លើ​ដង​ទន្លេ​ចតុមុខ​ទល់​មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង ដោយ​មាន​អបអរ​ដោយ​បាញ់​កាំជ្រួច។

«ភ្លេង​សំឡេង​បណ្ដែត​ប្រទីប»

ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​តាម​តំបន់​ខ្លះ ក៏​នៅ​រក្សា​ទំនៀម​ធ្វើ​បុណ្យ​បណ្ដែត​ប្រទីប​នៅ​ថ្ងៃ​ចេញ​ព្រះវស្សា គឺ​នា​វេលា​យប់​ថ្ងៃ​១៥ កើត ខែ​អស្សុជ។ ពិធី​បុណ្យ​បណ្ដែត​ប្រទីប​នេះ គឺ​គេ​រៀបចំ​ក្បូន​ធ្វើ​ពី​ដើម​ចេក មាន​រាង​ជា​ទូក ឬ​សំពៅ ផ្ទុក​ដោយ​ស្រូវ​អង្ករ ចំណី​អាហារ នំនែក​ផ្លែឈើ​ច្រើន​មុខ។

ក្នុង​ពេល​ប្រារព្ធ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ ពិធី​សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក ក៏​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ស្រប​គ្នា​ដែរ។

ឯកសារ​ដែល​ផ្សាយ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​វិទ្យាស្ថាន​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បាន​បញ្ជាក់​ប្រវត្តិ​ពិធី​សំពះ​ព្រះ​ខែ និង​អក​អំបុក គឺ​ធ្វើ​ឡើង​សំដៅ​គោរព​ទៅ​ដល់​ការ​សាង​បារមី​របស់​ព្រះពុទ្ធ កាល​ដែល​ព្រះអង្គ​នៅ​ជា​ព្រះពោធិសត្វ​នៅ​ឡើយ ដែល​កាល​នៅ​ក្នុង​ជាតិ​មួយ​នោះ ទ្រង់​កើត​ជា​សត្វ​ទន្សាយ​ឈ្មោះ​ថា «សស​បណ្ឌិត»។ ឯកសារ​ដដែល​ផ្សាយ​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ដែល​ព្រះចន្ទ​ពេញបូណ៌មី ឬ​ពេញ​វង់ ទន្សាយ «សស​បណ្ឌិត» បាន​អធិដ្ឋាន​ឧបោសថសីល​របស់​ខ្លួន ដោយ​បំណង​ធ្វើ​ជីវិត​បរិច្ចាគ​ដើម្បី​បំពេញ​នូវ​ពោធិសម្ភារ​ឲ្យ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​ជា​ព្រះពុទ្ធ។

ពិធី​អក​អំបុក​នេះ​វិញ ពេល​ដល់​រដូវ​កាល​ម្តងៗ ពលរដ្ឋ​នៅ​តាម​ជនបទ ស្រែ​ចម្ការ បាន​នាំ​គ្នា​ប្រមូល​ផល​ស្រូវ​ថ្មី មាន​អង្ករ​ដំណើប ឬ​អង្ករ​ខ្សាយ យក​មក​លីង​ដាល់​ជា​អំបុក ដោយ​រួម​គ្នា​ជា​ក្រុម​ក្នុង​ភូមិ​រៀងៗ​ខ្លួន និង​នៅ​តាម​ទី​វត្ត​អារាម ដោយ​ពុំ​សូវ​មាន​គេ​លក់​ដូរ​នោះ​ទេ។

«សំឡេង​អ្នក​ភូមិ​បុក​អំបុក»

ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន អំបុក​មាន​ការ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​លក់​ដូរ​នៅ​តាម​ទីប្រជុំជន ជាពិសេស​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ។

នៅ​ក្នុង​ថ្ងៃ​អក​អំបុក សំពះ​ព្រះ​ខែ​នោះ​ដែរ តាម​ជំនឿ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​កសិករ នៅ​តែ​មាន​ជំនឿ​តាម​បែប​បុរាណ​នៅ​ឡើយ ក៏​មាន​ពិធី​សម្រក់​ទៀន​មួយ​ទៀត ដើម្បី​ផ្សង​មើល​ពី​ទឹក​ភ្លៀង ជា​ជំនឿ​លើ​ការ​ដាំដុះ និង​ត្រៀម​គ្រាប់​ពូជ​ដំណាំ​ឲ្យ​បាន​ផល​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​ទៀត៕

ទូក​ចំនួន​១៥​គូ​ចូលរួម​ពិធី​ប្រណាំង​រយៈពេល​ពីរ​ថ្ងៃ​នៅ​ស្ទឹង​កណ្ដាល​ទីក្រុង​សៀមរាប

ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Hang Savyouth

ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប បាន​ចាប់​ផ្ដើម​កាល​ពី​វេលា​ម៉ោង ៣​រសៀល​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា នៅ​ក្នុង​ស្ទឹង​កណ្ដាល​ទីក្រុង​សៀមរាប។ ពិធី​នេះ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​រយៈពេល ២​ថ្ងៃ ក្រោម​អធិបតីភាព​អភិបាល​ខេត្ត​សៀមរាប ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកា។

អភិបាល​រង​ខេត្ត​សៀមរាប គឺ​លោក គឹម ឆៃហៀង។ លោក​មាន​ប្រសាសន៍​កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ទី​១៣ វិច្ឆិកា នៅ​មុន​ពេល​ដែល​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ចាប់​ផ្ដើម​ថា បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឆ្នាំ​នេះ គឺ​មាន​ទូក​ចំនួន ៣០ ស្មើ​នឹង ១៥​គូ បាន​ចូលរួម​ប្រ​ណាំង។ ក្នុង​ចំណោម​ទូក ១៥​គូ​នោះ គឺ​មាន​ទូក​នារី ១​គូ​ដែរ៖ «ហើយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា ហ្នឹង គឺ​មាន​ការ​បាញ់​កាំជ្រួច​ផង ព្រម​ទាំង​ធ្វើ​ពិធី​ប្រកួត​យុវជន​ប្រពៃណី​ដើម្បី​យើង​ជ្រើសរើស​ធ្វើ​ជា​ពិធីករ​ពិធីការនី​ជា​ផ្លូវ​ការ​សម្រាប់​ពេល​មាន​ពិធី​ផ្សេងៗ»។

ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប ឆ្នាំ​នេះ ក្រៅ​តែ​ពី​មាន​មនុស្ស​ច្រើន​កុះករ​នាំ​គ្នា​ចោមរោម​មើល​ទូក​នៅ​តាម​មាត់​ស្ទឹង ក៏​មាន​ការ​តាំង​ពិព័រណ៍​ទំនិញ​មក​ពី​ប្រទេស​ថៃ បណ្ដាល​ឲ្យ​ដង​ផ្លូវ​មាត់​ស្ទឹង​មាន​មនុស្ស​ច្រើន៕