Tuesday, November 22, 2016

សាច់ញាតិ​នៅ​តែ​ចង់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ស្វែងរក​មូលហេតុ​ពិត​ជុំវិញ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ

សាច់ញាតិ​នៅ​តែ​ចង់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ស្វែងរក​មូលហេតុ​ពិត​ជុំវិញ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ

សាច់​ញាតិ​ជនរងគ្រោះ​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធី​រំលឹក​ខួប​៦​ឆ្នាំ នៃ​ការ​ជាន់​គ្នា​លើ​ស្ពាន​ពេជ្រ ក្បែរ​កោះពេជ្រ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA


សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​មួយ​ចំនួន នៅ​តែ​ចង់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ភ្នំពេញ បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ ជុំវិញ​ករណី​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​កាល​ពី ៦​ឆ្នាំ​មុន ព្រោះ​ពួក​គេ​យល់​ថា ការ​ស្លាប់​នោះ​មិន​អាច​ជា​ឧបទ្ទវហេតុ​ទេ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ អភិបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បញ្ជាក់​ថា ការ​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​នោះ គឺ​ជា​រឿង​ឧបទ្ទវហេតុ​ដដែល។

រយៈពេល ៦​ឆ្នាំ​ហើយ​ដែល​គេ​នៅ​ចាំ​មិន​ភ្លេច​អំពី​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​រន្ធត់​មិន​ធ្លាប់​មាន នៃ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ។ មក​ទល់​ពេល​នេះ សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ខ្លះ​ហាក់​មិន​ទាន់​សះស្បើយ​ក្នុង​ចិត្ត ក្នុង​ការ​បំភ្លេច​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សែន​សង្វេគ​នេះ​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ ហើយ​មាន​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ខ្លះ​ទៀត​អះអាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​នេះ​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ ព្រោះ​អាច​មិន​មែន​ជា​ឧបទ្ទវហេតុ​ដូច​អាជ្ញាធរ​លើក​ឡើង​ឡើយ។

នៅ​កម្មវិធី​បុណ្យ​រាប់បាត្រ​ព្រះសង្ឃ ដើម្បី​ឧទ្ទិស​កុសល​ជូន​ចំពោះ​អ្នក​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​គម្រប់​ខួប ៦​ឆ្នាំ ដែល​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ វិច្ឆិកា ម្ដាយ​ជន​រងគ្រោះ​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ដទៃ​ទៀត លោកស្រី ម៉េត សុគុណ រស់នៅ​សង្កាត់​ស្រះចក ខណ្ឌ​ដូនពេញ រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​លើក​ឡើង​ថា កូន​លោកស្រី​មាន​អាយុ ១២​ឆ្នាំ គឺ​បាន​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ ហើយ​នៅ​ពេល​ដែល​លោកស្រី​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ស្ពាន​នេះ​ម្ដងៗ អារម្មណ៍​នៅ​តែ​នឹក​ស្រមៃ​ជានិច្ច អំពី​ព្រឹត្តិការណ៍​នឹក​ស្មាន​មិន​ដល់​ថា​កូន​ប្រុស​តែ​មួយ ត្រូវ​ស្លាប់​ក្នុង​មួយ​ពព្រិច​ភ្នែក៖ «ហាក់​បី​ដូចជា​មនុស្ស​ឆ្កួត​អ៊ីចឹង! ខ្ញុំ​គិត​អី​ក៏​អត់​ចេញ និយាយ​រួម​ទៅ​ខ្ញុំ​បាន​តែ​យំ​ម៉ា​មុខ។ មាន​អារម្មណ៍​ថា​ឈឺ​ចាប់​សោកស្ដាយ មិន​គួរ​ណា​រឿង​ហ្នឹង​កើត​ឡើង​សម្រាប់​គ្រួសារ​ខ្ញុំ​អ៊ីចឹង»។
លោកស្រី​បន្ត​ថា បើ​សិន​ជា​ចង់​ឲ្យ​លោកស្រី​ឈប់​មាន​មន្ទិល​សង្ស័យ និង​ស្ងប់​ចិត្ត ឈប់​គិត​ស្រណោះ​កូន​ប្រុស សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ​គួរ​តែ​ស្វែងរក​ពី​មូលហេតុ​ពិត​ប្រាកដ​ដែល​បណ្ដាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ជាច្រើន​នាក់​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ៖ «និយាយ​រួម​ទៅ ស្លាប់​នោះ (កូន​ប្រុស​ស្លាប់) គឺ​គេ (អាជ្ញាធរ​ភ្នំពេញ) គិត​ថា​ជា​ឧបទ្ទវហេតុ អត់​មាន​អ្នក​ណា​បកស្រាយ​ឲ្យ​យើង​អស់​ចិត្ត អស់​មន្ទិល​សង្ស័យ»។

ឆ្លើយតប​នឹង​រឿង​នេះ អភិបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បាន​ត្រឹម​អះអាង​ចំពោះ​មុខ​ក្រុម​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ថា វា​គឺ​ជា​ឧបទ្ទវហេតុ ហើយ​ឧបទ្ទវហេតុ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​បែប​នេះ នៅ​ប្រទេស​ផ្សេង​ក៏​មាន​ដែរ វា​អត់​មាន​អ្វី​ចម្លែក​ឡើយ៖ «លោក​អ៊ំ​បង​ប្អូន​ទាំងអស់ ក៏​បាន​ឃើញ​ហើយ​ថា ឧបទ្ទវហេតុ​បែប​នេះ (ជាន់​គ្នា​ស្លាប់) សម្រាប់​នៅ​ស្រុក​គេ គេ​អត់​មាន​អី​ជា​ចម្លែក​ទេ»។

ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១០ ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦ គឺ​ជា​ខួប​គម្រប់ ៦​ឆ្នាំ​ហើយ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​រត់​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​ពេជ្រ យ៉ាង​ហោច​ណាស់​មនុស្ស​ចំនួន ៣៥៣​នាក់​ស្លាប់ និង ៣៩៣​នាក់​រង​របួស ចំ​ថ្ងៃ​ទី​បី​នៃ​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក។ ក្រោយ​ពី​មាន​ករណី​ស្លាប់​ដ៏​ច្រើន​មិន​ធ្លាប់​មាន​នេះ សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​សាងសង់​ស្តូប​មួយ​នៅ​កន្លែង​កើត​ហេតុ ដើម្បី​រំឭក​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​ជន​រងគ្រោះ។ ក្រៅ​ពី​នោះ សាលា​រាជធានី​ក៏​តែងតែ​រៀបចំ​ពិធី​រាប់បាត្រ​ព្រះសង្ឃ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ដែរ។

មក​ទល់​ពេល​នេះ គ្មាន​អាជ្ញាធរ​ណា​ម្នាក់​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​ការ​ស្លាប់​នេះ​ទេ ក្រៅ​ពី​ផ្ដល់​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ដល់​គ្រួសារ​ជន​រងគ្រោះ​នោះ។

សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ម្នាក់​ទៀត​ដែល​មាន​កូន ៣​នាក់ និង​ប្រពន្ធ​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ លោក យស ចាន់សេរី មក​ពី​ស្រុក​កំពង់ត្រឡាច ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង បាន​លើក​ឡើង​លាយឡំ​តំណក់​ទឹក​ភ្នែក​ថា ដើមទ្រូង​នៅ​តែ​ចុក​ពើតផ្សារ ភ័យ​រន្ធត់ និង​អាល័យ​ដល់​កូន និង​ប្រពន្ធ​ជានិច្ច ហើយ​ជួនកាល​ដោយសារ​តែ​នឹក​ពេក លោក​មិន​អាច​ចងចាំ និង​ស្ទើរ​តែ​ភ្លេច​អ្វី​ទាំងអស់​នៅ​ជុំវិញ​ខ្លួន។

លោក​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ លោក​ដឹង​ត្រឹម​តែ​ប្រពន្ធ និង​កូន​បាន​ស្លាប់​នៅ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​លោក​មិន​ចងចាំ​ថា​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​នោះ​ដែរ៖ «ដឹង​ដែរ ដឹង​ថា​ស្លាប់​នៅ​ស្ពាន​ពេជ្រ»។

ចំណែក​សាច់ញាតិ​ម្នាក់​ទៀត​ដែល​មាន​ប្អូន​ស្រី​ស្លាប់ និង​ជា​អ្នក​ស្ថិត​ក្នុង​ហេតុការណ៍​គ្រោះថ្នាក់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ផ្ទាល់ លោក លឹម ប៉ូលី មក​ពី​អរិយក្សត្រ​ខេត្ត​កណ្ដាល បាន​បញ្ជាក់​ថា មុន​ពេល​មនុស្ស​ចាប់​ផ្ដើម​ជាន់​គ្នា ហើយ​រើ​បម្រះ​ខ្លួន​មិន​ចេញ រហូត​ដល់​អ្នក​ខ្លះ​ស្លាប់ គឺ​មុន​ដំបូង​មាន​មនុស្ស​ស្រែក​ថា​ឆក់​ខ្សែ​ភ្លើង​ជាដើម ប៉ុន្តែ​លោក​អះអាង​ថា នៅ​មុន​កើត​ហេតុ​បន្តិច ពពក​ឡើង​ពណ៌​ខ្មៅ និង​ចង់​រក​ភ្លៀង៖ «ខ្ញុំ​ជាប់​នៅ​ទីនោះ​ដែរ អ្នក​ខ្លះ​ផ្អើល​ថា​ឆក់។ ពេល​ដែល​ជាប់​នោះ មនុស្ស​ដូចជា​ជ្រួលច្របល់ ប៉ុន្តែ​មុន​នឹង​កើត​ហេតុ មេឃ​ឡើង​ខ្មៅ មេឃ​រក​ភ្លៀង និង​ខ្យល់​មក មនុស្ស​លើ​ស្ពាន​ថា​ត្រជាក់​ស្រួល​ណាស់ ស្រាប់​ផុត​ពី​ហ្នឹង​ទៅ មនុស្ស​ចេះ​តែ​ណែន​ទៅៗ​រហូត​ដល់​មាន​រឿង​ស្លាប់​អ៊ីចឹង​ទៅ»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ជន​រងគ្រោះ​ផ្ទាល់ និង​សាក្សី​រូប​នេះ មិន​ហ៊ាន​បញ្ជាក់​បាន​ទេ​ថា តើ​មូលហេតុ​អ្វី​ពិត​ប្រាកដ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ច្រើន​បែប​នេះ។

ពិធី​រាប់បាត្រ​ព្រះសង្ឃ​ជាង ៦០​អង្គ ដើម្បី​រំឭក​ការ​ចងចាំ​ទៅ​ដល់​អ្នក​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២២ វិច្ឆិកា នេះ គឺ​មាន​មនុស្ស​ចូលរួម​ជាច្រើន​រយ​នាក់ រាប់​ទាំង​មន្ត្រី​រដ្ឋបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​ចំនួន ៩៨​គ្រួសារ។ ថ្វីត្បិតតែ​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ក្រុង​ភ្នំពេញ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​រៀបចំ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ឆ្នាំ​ក្រោយៗ​ទៀត មិន​ត្រូវ​បណ្ដោយ​ឲ្យ​មាន​អ្នក​ស្លាប់​ដូច​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០ ឡើយ៕

សង្គម​ស៊ីវិល​នៅ​តែ​ចង់​ឃើញ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ

សង្គម​ស៊ីវិល​នៅ​តែ​ចង់​ឃើញ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ

 ២៣-វិច្ឆិកា-២០១០៖ ប៉ូលិស​ឈរ​មើល​គំនរ​សម្ភារៈ​របស់​ជន​រង​គ្រោះ​ដែល​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​ពេជ្រ ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​រត់​ជាន់​គ្នា​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១០។ Photo: RFA



ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦ គឺ​ជា​ខួប ៦​ឆ្នាំ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​ជាន់​គ្នា​នៅ​លើ​ស្ពាន​ពេជ្រ​ឆ្លង​ទៅ​កោះ​ពេជ្រ ក្នុង​ថ្ងៃ​ចុង​ក្រោយ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១០។ ហេតុការណ៍​កាលណោះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ជិត ៤០០​នាក់​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់។ រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ សង្គម​ស៊ីវិល​នៅ​តែ​ចង់​ឃើញ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​ស្លាប់​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ពេល​នោះ។

បើ​ទោះ​ជា​សោកនាដកម្ម​នៅ​លើ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ជាច្រើន​ស្លាប់​ក្តី រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ មិន​មាន​អាជ្ញាធរ ឬ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ណា​ម្នាក់​ចេញ​មុខ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​កើត​ឡើង​នោះ​ទេ គឺ​ឃើញ​តែ​សម្ដែង​ការ​សោកស្ដាយ​នូវ​អ្វី​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​ប៉ុណ្ណោះ។

ក្នុង​ខួប ៦​ឆ្នាំ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ គ្រោង​រៀបចំ​ពិធី​បង្សុកូល​រាប់បាត្រ​ព្រះសង្ឃ ដើម្បី​ឧទ្ទិស​កុសល​ដល់​អ្នក​ដែល​បាន​បាត់បង់​ជីវិត​នៅ​ពេល​នោះ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា ឲ្យ​អាស៊ីសេរី ដឹង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ វិច្ឆិកា ថា សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ នឹង​និមន្ត​ព្រះសង្ឃ​ចំនួន ៨១​អង្គ​រាប់បាត្រ។ លោក​ថា ក្រៅ​ពី​អាជ្ញាធរ ពលរដ្ឋ​ដែល​ជា​សាច់ញាតិ​ជន​រងគ្រោះ ក៏​នឹង​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធី​រាប់បាត្រ​បង្សុកូល​នេះ​ដែរ។ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា ក៏​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទៅ​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​បង្សុកូល​នេះ។


ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ និង​សន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង សម្ដែង​ការ​គាំទ្រ​ចំពោះ​ការ​រៀបចំ​ឲ្យ​មាន​ពិធី​បុណ្យ​បង្សុកូល​នេះ​របស់​អាជ្ញាធរ ព្រោះ​លោក​ថា​វា​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ធំ​មួយ​ដែល​កម្ពុជា គួរ​ចងចាំ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ទន្ទឹម​នឹង​ការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​ចងចាំ​នេះ លោក យង់ គិមអេង ក៏​ចង់​ឃើញ​មាន​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​កើត​ឡើង៖ «រឿង​សំខាន់​មួយ​ទៀត​ដែល​យើង​ចង់​ឃើញ​ដែរ ឲ្យ​មាន​ចំណាត់ការ​ច្បាស់លាស់ អ្នក​ណា​ទទួល​ខុស​ត្រូវ អ្នក​ណា​ធ្វេសប្រហែស អ្នក​ណា​ចាត់ការ​រៀបចំ​សន្តិសុខ គួរ​តែ​ធ្វើ​ការ​ពិន័យ ឬ​ដាក់​ទោស​ទណ្ឌ។ យើង​អត់​ទាន់​ឃើញ​មាន តែ​នៅ​ស្រុក​គេ គេ​មាន​ដាក់​ទោស​ទណ្ឌ​ពិន័យ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដែល​ធ្វេសប្រហែស​រៀបចំ​មិន​បាន​ស្រួលបួល​ឲ្យ​មាន​ការ​ជាន់​គ្នា»។

គេ​នៅ​ចាំ​បាន​ថា ក្រោយ​ព្រឹត្តិការណ៍​រត់​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​នោះ​កើត​ឡើង លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​ចេញ​មុខ​សម្ដែង​ការ​សោកស្ដាយ។ លោក ហ៊ុន សែន ថែម​ទាំង​សម្រក់​ទឹក​ភ្នែក​សម្ដែង​ការ​អាណិត​ចំពោះ​ជន​បាត់បង់​ជីវិត​ថែម​ទៀត​ផង។ ប៉ុន្តែ​លោក​មិន​បាន​ស្ដីបន្ទោស​មន្ត្រី ឬ​អ្នក​ក្រោម​បង្គាប់​របស់​លោក​ណា​ម្នាក់​ជា​សាធារណៈ ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​នោះ​ឡើយ ដោយ​លោក​គ្រាន់​តែ​ចាត់​ទុក​ថា វា​ជា​ហេតុការណ៍​អាក្រក់​ដែល​គ្មាន​អ្នក​ណា​ម្នាក់​ចង់​ឲ្យ​កើត​ឡើង​នោះ​ទេ។

ព្រឹត្តិការណ៍​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០ នោះ គឺ​មាន​លោក កែប ជុតិមា ធ្វើ​ជា​អភិបាល​ក្រុង និង​លោក ទូច ណារ័ត្ន ជា​ស្នងការ​នគរបាល​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ ក្រោយ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ មាន​មតិ​ជាច្រើន​លើក​ឡើង​ថា អាជ្ញាធរ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ដែល​ជា​អ្នក​រៀបចំ​ចាត់ចែង​ពិធី​បុណ្យ និង​ជា​អ្នក​ធានា​នូវ​សុខ​សុវត្ថិភាព​ពលរដ្ឋ គួរ​ចេញ​មុខ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​សោកនាដកម្ម​ដែល​បាន​កើត​ឡើង ដូចជា​ត្រូវ​ក្លាហាន​ប្រកាស​ចុះ​ចេញ​ពី​តំណែង​ដូច​នៅ​បរទេស ឬ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ដាក់​ពិន័យ​រដ្ឋបាល​ចំពោះ​ការ​ធ្វេសប្រហែស​របស់​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​របស់​ខ្លួន ជាដើម។

លោក យង់ គិមអេង យល់​ឃើញ​ថា ចំពោះ​ការ​ស្លាប់​នៅ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ វា​គួរ​តែ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ឲ្យ​ច្បាស់លាស់ រួច​ផ្តល់​របាយការណ៍​ជាក់លាក់​ដល់​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​ជន​រងគ្រោះ និង​ពលរដ្ឋ​ទូទៅ ព្រោះ​លោក​ថា ការ​ធ្វេសប្រហែស​របស់​សមត្ថកិច្ច សមត្ថកិច្ច​ក៏​ត្រូវ​មាន​ទោស​ដែរ៖ «ជា​ការ​ពិត​ណាស់ ការ​ផ្តល់​សំណង​ជូន​គាត់ គឺ​រដ្ឋ ប៉ុន្តែ​កន្លង​មក​យើង​ឃើញ​មាន​ការ​ផ្តល់​សំណង​មួយ​ចំនួន ហើយ​ដល់​ក្រុម​គ្រួសារ​សព ប៉ុន្តែ​សំខាន់​មួយ​ទៀត​គឺ​សំណង​ជា​យុត្តិធម៌​នៃ​ការ​ជាន់​គ្នា​ស្លាប់ ហើយ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់​ឲ្យ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​រឿង​ហ្នឹង យើង​អត់​មាន»។

ប្រហែល​ជា​ដោយសារ​មាន​មេ​រៀន​មិន​ល្អ​ធ្លាប់​កើត​មាន ទើប​គេ​ឃើញ​ថា​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ អាជ្ញាធរ​ហាក់​រៀបចំ​រក្សា​សុវត្ថិភាព​ជូន​ពលរដ្ឋ​បាន​ប្រសើរ​ជាង​មុន។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ក្នុង​អំឡុង​ពេល ៣​ថ្ងៃ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៥ វិច្ឆិកា កន្លង​ទៅ អាជ្ញាធរ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​មិន​បាន​តុបតែង​កន្លែង​ស្តូប​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​ជន​រងគ្រោះ​នៅ​ក្បែរ​ស្ពាន​កោះ​ពេជ្រ​ថ្មី ឲ្យ​ជា​កន្លែង​ជា​ទី​កត់​សម្គាល់​របស់​ពលរដ្ឋ​ចូលរួម​ឡើយ។

គេ​ពុំ​ឃើញ​មាន​ដាក់​កម្រង​ផ្កា ហើយ​នៅ​ពេល​យប់​វិញ ក៏​អាជ្ញាធរ​ពុំ​មាន​ដាក់​ភ្លើង​បំភ្លឺ​ឲ្យ​គេ​បាន​ឃើញ​ស្តូប​ច្បាស់​ឡើយ ហើយ​ក៏​មិន​មាន​សរសេរ​ជា​អក្សរ​ធំៗ​ដើម្បី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​បាន​ដឹង​នោះ​ដែរ។ ប្រការ​នេះ ត្រូវ​បាន​គេ​យល់​ថា រដ្ឋាភិបាល​ហាក់​មាន​ចេតនា​មិន​ចង់​ឲ្យ​អ្នក​ចូលរួម​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​ចងចាំ​អំពី​ព្រឹត្តិការណ៍​ជាន់​គ្នា​នៅ​ឆ្នាំ​២០១០។

ពលរដ្ឋ​ឈ្មោះ ទេស ចាន់ថុន ដែល​បាន​មក​ភ្នំពេញ​ដើម្បី​រើស​សម្បក​ដប និង​កំប៉ុង​ក្នុង​អំឡុង​ពេល ៣​ថ្ងៃ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ហើយ​ដែល​គ្រួសារ​លោក​បាន​យក​ទី​ស្តូប​គោរព​បូជា​ជន​រងគ្រោះ​ធ្វើ​ជា​ទី​ស្នាក់​អាស្រ័យ​នៅ​ពេល​យប់​នោះ និយាយ​ថា ក្នុង​រយៈពេល ៣​ថ្ងៃ​នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក លោក​ពុំ​ឃើញ​មាន​មនុស្ស​ចូល​អុជ​ធូប ឬ​ដាក់​ផ្កា​គោរព​បូជា​នៅ​កន្លែង​ស្តូប​នោះ​ទេ។ លោក ទេស ចាន់ថុន យល់​ថា ប្រហែល​ជា​ពលរដ្ឋ​ខ្លះ​មិន​ដឹង​ថា ស្តូប​នោះ​ធ្វើ​សម្រាប់​អ្វី​ផង។ បុរស​រូប​នេះ​ថា​អាជ្ញាធរ​គួរ​ដាក់​ភ្លើង​បំភ្លឺ ឬ​កម្រង​ផ្កា ដើម្បី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ងាយ​កត់​សម្គាល់៖ «ខ្លះ​គេ​ឆ្ងល់​ដែរ គួរ​តែ​ដាក់​ភ្លើង​ឲ្យ​គ្នា​មួយ​សម្រាប់​ឲ្យ​ភ្លឺ មិន​គួរ​វា​ងងឹត​អ៊ីចឹង។ វា​អត់​សម ព្រោះ​យើង​ដាក់​ភ្លើង គឺ​សម្គាល់​ពី​មុន​មក​មាន​អ្នក​ស្លាប់​អ៊ីចឹង ព្រោះ​យើង​អត់​ភ្លើង​ចឹង អ្នក​អត់​ដឹង គេ​មក​អត់​ដឹង​ទេ»។

ចំណែក​កញ្ញា សុង ថារី ដែល​កំពុង​អង្គុយ​លើ​ខឿន​ស្តូប​នៅ​រាត្រី​ថ្ងៃ​ទី​៣ នៃ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នៅ​ពេល​សួរ​ថា តើ​កន្លែង​កញ្ញា​កំពុង​អង្គុយ​នោះ​ជា​កន្លែង​អ្វី? កញ្ញា សុង ថារី ថា​នាង​មិន​ដឹង​នោះ​ទេ។ តែ​កញ្ញា​ថា វា​ជា​កន្លែង​ព្រហ្ម​មុខ​បួន​កសាង​ឡើង​សម្រាប់​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​សែន​សុំ​សេចក្តី​សុខ​សប្បាយ​ទៅ​វិញ៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា​គួរ​តែ​ដាក់​ភ្លើង​ដែរ សរសេរ​ជា​អក្សរ​ដាក់»។

ខុស​ពី​ពលរដ្ឋ​ដែល​ចង់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​តុបតែង​ស្តូប​ជន​រងគ្រោះ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក គឺ​ជា​ពេល​ដែល​ពលរដ្ឋ​នាំ​គ្នា​ដើរ​កម្សាន្ត​សប្បាយ។ ម្យ៉ាង​លោក​ថា ពិធី​រម្លឹក​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​ថ្ងៃ​ទី​២២ វិច្ឆិកា អាជ្ញាធរ​ក៏​នៅ​តែ​ប្រារព្ធ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ដូច្នេះ​គេ​មិន​គួរ​ធ្វើ​ឲ្យ​វា​ឡូកឡំ​ចូល​គ្នា​នោះ​ទេ៖ «យើង​ចង់​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​មាន​កម្មវិធី​សប្បាយ​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក ហើយ​ទន្ទឹម​នឹង​ការ​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ យើង​ក៏​មិន​បាន​បំភ្លេច​ដែរ។ នៅ​ពេល​យើង​ធ្វើ គឺ​យើង​ធ្វើ​មិន​ច្របូកច្របល់​ឲ្យ​ចូល​គ្នា​ឲ្យ​មាន​ការ​យល់​ច្រឡំ​លើ​រឿង​ហ្នឹង»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ផ្ទុយ​ពី​ការ​លើក​ឡើង​របស់​មន្ត្រី​សាលា​ក្រុង លោក យង់ គិមអេង ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ និង​សន្តិភាព យល់​ថា​ការ​រៀបចំ​តុបតែង​ស្តូប​ដើម្បី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ងាយ​កត់​សម្គាល់​នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​បុណ្យ​អុំ​ទូក ជា​រឿង​ល្អ​ទៅ​វិញ​ទេ។ លោក​ថា វា​ជា​ការ​ពញ្ញាក់​អារម្មណ៍​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​បង្កើន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន។ លោក​ថា ការ​បង្ក​លក្ខណៈ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​សប្បាយ​ជា​រឿង​មួយ ប៉ុន្តែ​ការ​ដាស់​ស្មារតី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​បង្កើន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​តាម​រយៈ​ការ​ដក​ពិសោធ​ពី​មេ​រៀន​ចាស់ និង​ចងចាំ​អ្នក​ដែល​បាន​ស្លាប់​ពី​មុន ក៏​ជា​រឿង​មិន​គួរ​មើល​រំលង​ដែរ៕

សហគមន៍​ព្នង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ប្ដឹង​មន្ត្រី​ស្រុក​អូររាំង​ចោទ​ឈូស​ឆាយ​ដី​តំបន់​សក្ការៈ

សហគមន៍​ព្នង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ប្ដឹង​មន្ត្រី​ស្រុក​អូររាំង​ចោទ​ឈូស​ឆាយ​ដី​តំបន់​សក្ការៈ

សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ភូមិ​ពូត្រែង ឃុំ​ដាក់ដាំ ស្រុក​អូររាំង ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី បង្ហាញ​ទីតាំង​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​ឈូស​ឆាយ​យក​ដី​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Ratha Visal


ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ៧៥​គ្រួសារ​នៅ​ភូមិ​ពូត្រែង ឃុំ​ដាក់ដាំ ស្រុក​អូររាំង ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី ដាក់​ពាក្យ​ប្ដឹង​ទៅ​ការិយាល័យ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) សុំ​ជួយ​អន្តរាគមន៍​ករណី​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង មួយ​រូប បាន​ឈូស​ឆាយ​ដី​ប៉ះពាល់​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​សហគមន៍​គោរព​បូជា​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ជំនឿ​ប្រពៃណី​អ្នក​ភូមិ។

ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ប្រមាណ ៤០​នាក់ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា បាន​នាំ​គ្នា​បង្ហាញ​ទីតាំង​ខ្ទម​អ្នកតា​ជា​ទី​សក្ការៈ​របស់​អ្នក​ភូមិ បន្ទាប់​ពី​ទីតាំង​នោះ​ត្រូវ​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង គឺ​លោក ខៀវ ព្រិល ជួល​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​បំណង​យក​ដី​តំបន់​នោះ​លក់។

ការ​បង្ហាញ​ទីតាំង​ឈូស​ឆាយ​ដី​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ខណៈ​មន្ត្រី​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សមាគម​អាដហុក ចុះ​អង្កេត​ទីតាំង​នោះ​ផ្ទាល់​តាម​រយៈ​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​សហគមន៍ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​វិច្ឆិកា ដែល​មាន​ស្នាម​មេដៃ​អ្នក​ភូមិ ៧៥​គ្រួសារ សុំ​ឲ្យ​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរាគមន៍​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​អ្នក​ភូមិ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ជួយ​ដោះស្រាយ។

ចាស់​ទុំ​ដែល​នាំ​គ្នា​ចង្អុល​បង្ហាញ​ពី​ការ​រំលោភ​ដី លោកស្រី ព្លើយ អើម បញ្ជាក់​ថា ការ​ឈូស​ឆាយ​បំពាន​ទៅ​លើ​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា​របស់​សហគមន៍ គឺ​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច និង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​លើ​ជំនឿ​ប្រពៃណី​វប្បធម៌​សហគមន៍ ដែល​ត្រូវ​បាន​ការពារ​ដោយ​ច្បាប់​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ។


លោកស្រី​កត់​សម្គាល់​ថា តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​នេះ គឺ​ជា​កន្លែង​គោរព​បូជា​របស់​សហគមន៍ និង​ជា​កន្លែង​ដែល​សហគមន៍​តែង​នាំ​គ្នា​យក​ដង្វាយ​មាន​ជ្រូក មាន់ ស្រា សែនព្រេន​សុំ​សេចក្តី​សុខ​សប្បាយ និង​ការពារ​ឧបទ្រព​ចង្រៃ​ផ្សេងៗ​មាន​ជំងឺ​រាតត្បាត និង​ឧបទ្ទវហេតុ​ចៃដន្យ​ណា​មួយ​ដែល​អ្នក​ភូមិ​ជឿ​ថា បារមី​អ្នកតា​អាច​ជួយ​រំដោះ​គ្រោះ​ភ័យ​ទាំងនោះ​បាន៖ «តាំង​ពី​រំដោះ​រហូត​ឆ្នាំ​១៩៨១ ប្រជាពលរដ្ឋ​មក​រស់នៅ​ភូមិ​ហ្នឹង​សែន​រាល់​ឆ្នាំ កាប់​ជ្រូក​មួយ​សែន ស្រា ២០​ពាង​ទុក​ឲ្យ​កូន​ចៅ​យើង​រក​ស៊ី​មាន​បាន កុំ​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​រន្ទះបាញ់​គោ​ក្របី​ជ្រូក​មនុស្ស បាន​សែន​អ្នកតា​ហ្នឹង»។

នៅ​លើ​ទី​ទួល​នៃ​តំបន់​ភ្នំ​ឋិត​នៅ​ចម្ងាយ​ជាង ១​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ភូមិ​ពូត្រែង គឺ​ជា​កន្លែង​ដែល​គ្រឿងចក្រ​ចាប់​ឈូស​ឆាយ​ដី​កាល​ពី​សប្ដាហ៍​ទី​ពីរ​ក្នុង​ខែ​វិច្ឆិកា នេះ។ នៅ​ទី​ទួល​នោះ មាន​ខ្ទម​អ្នកតា​ទំហំ​មួយ​ម៉ែត្រ​បួន​ជ្រុង ធ្វើ​ពី​ឈើ​ប្រក់​ស័ង្កសី សង់​ខ្ពស់​ពី​ដី គឺ​ជា​កន្លែង​សក្ការៈ​របស់​អ្នក​ភូមិ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​នេះ។

នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ ២០ ទៅ ៣០​ម៉ែត្រ​ពី​ខ្ទម​អ្នកតា ស្នាម​ឈូស​ឆាយ​ដី និង​ព្រៃ​មាន​សភាព​ថ្មីៗ​នៅ​ឡើយ ខណៈ​គ្រឿងចក្រ​បាន​ឈូស​ឆាយ​ព្រៃ​របោះ​នៅ​តំបន់​នោះ​ដើម្បី​យក​ដី។

ប្រធាន​សហគមន៍​ភូមិ​ពូត្រែង លោក ព្យាន ច្រេន អះអាង​ថា គ្រឿងចក្រ​របស់​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក គឺ​លោក ខៀវ ព្រិល បាន​ឈូស​ឆាយ​ប៉ះពាល់​ដី​មួយ​ផ្នែក​នៃ​តំបន់​សក្ការៈ ដោយ​សំអាង​ថា​ដី​នោះ​ត្រូវ​មន្ត្រី​នោះ​បាន​ទិញ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ។ ក្រៅ​ពី​នោះ ដី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ពីរ​គ្រួសារ​នៅ​ជិត​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា ក៏​ត្រូវ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​យក​ដោយ​មិន​មាន​ការ​លក់​ដូរ ឬ​យល់ព្រម​ពី​ម្ចាស់​ដី៖ «មេ​ភូមិ​ជូន​លេខ​គាត់ ខ្ញុំ​ទូរស័ព្ទ​ទៅ​គាត់ បើ​បង​ឯង​អត់​មាន​ដោះស្រាយ​ទេ ពួក​ខ្ញុំ​ប្ដឹង​បាតុកម្ម​បង​ឯង។ ប្រហែល ១៥​នាទី ប្រពន្ធ​គាត់​មក​និយាយ​អត់​ស្តាប់​គ្នា ជជែក​ក្នុង​ដី​ហ្នឹង ពួក​ខ្ញុំ​អត់​លក់​ទេ។ ហេតុ​អ្វី​មក​ឈូស​កន្លែង​ហ្នឹង។ គាត់​ថា​ចង់​បាន​ព្រំ​ដី​ត្រង់​កន្លែង​ហ្នឹង»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា អ្នក​ភូមិ​ប្រមាណ ៥០​នាក់ បាន​នាំ​គ្នា​រារាំង​គ្រឿងចក្រ​ដែល​កំពុង​ឈូស​ឆាយ​ដី​នៅ​តំបន់​ក្បែរ​ខ្ទម​អ្នកតា និង​សុំ​ឲ្យ​មន្ត្រី​អាជ្ញាធរ​ភូមិ ជួយ​ដោះស្រាយ​ការ​ឈូស​ឆាយ​ចូល​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ប្រជាពលរដ្ឋ។

ទាក់ទិន​ការ​ប្ដឹង​តវ៉ា​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ភូមិ​ពូត្រែង មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង លោក ខៀវ ព្រិល ទទួល​ស្គាល់​ថា ជា​កំហុស​អចេតនា​ដែល​អ្នក​បើក​គ្រឿងចក្រ​បាន​ឈូស​ឆាយ​ចូល​ដី​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ប្រមាណ ៤ ទៅ ៥​ម៉ែត្រ។ លោក​ថា ដី​នៅ​តំបន់​នោះ លោក​បាន​ទិញ​មាន​ឯកសារ​ទិញ​លក់​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ដី រីឯ​ការ​ឈូស​ឆាយ​ប៉ះពាល់​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា លោក​មាន​គម្រោង​សម្របសម្រួល​ជាមួយ​សហគមន៍ ដើម្បី​ពិភាក្សា​រក​ដំណោះស្រាយ​សែនព្រេន​តាម​ជំនឿ​ប្រពៃណី​អ្នក​ភូមិ៖ «ជាក់ស្តែង គឺ​អត់​មាន​ប៉ះពាល់ គ្រាន់​តែ​ចូល​ព្រំ​ដី​បន្តិច​ទេ។ ចង់​ឲ្យ​មាន​ដំណោះស្រាយ​នៅ​ដី​ថា សហគមន៍​ណា​ធំ​ជាង​គេ ឲ្យ​ចង្អុល​ព្រំ​មើល ខ្ញុំ​នៅ​កន្លែង​ហ្នឹង​យូរ​ធ្លាប់​ទៅ​សែន​កន្លែង​ហ្នឹង​ដែរ»។

របាយការណ៍​របស់​សហគមន៍​ភូមិ​ពូត្រែង ដី​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​សហគមន៍​មាន​ទំហំ​ជាង​កន្លះ​ហិកតារ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នក​ទិញ​ដី​បាន​ឈូស​ឆាយ​តំបន់​នោះ​អស់​ពាក់​កណ្ដាល ទើប​អ្នក​ភូមិ​ប្ដឹង​តវ៉ា។

ប្រធាន​ភូមិ​ពូត្រែង លោក ប្លង់ សេង ទទួល​ស្គាល់​ថា អ្នក​ភូមិ​បាន​ផ្តល់​ព័ត៌មាន និង​សុំ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ភូមិ​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ ក៏ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​លោក​ជាប់​រវល់ ទើប​អូស​បន្លាយ​ពេល​ដល់​ថ្ងៃ​នេះ។ លោក​អះអាង​ថា នឹង​អញ្ជើញ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​មក​សម្របសម្រួល​នៅ​សប្ដាហ៍​នេះ ដើម្បី​រក​វិធី​បញ្ចប់​ជម្លោះ​នេះ៖ «តាម​ជាក់ស្តែង​វាស់វែង​ទាំងអស់​គ្នា​ទៅ អាង​តែ​ដី​ទូលាយ​ហ្នឹង​ពី​មុន​ចេះ​តែ​ចោល បាន​មាន​បញ្ហា។ ម្ចាស់​ភូមិ​គេ​លក់​ខាង​ក្រោមៗ​ដែរ​ហ្នឹង នៅ​សល់​តែ ៥០​ម៉ែត្រ​បួន​ជ្រុង​ទេ»។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ការិយាល័យ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី បាន​ធ្វើ​លិខិត​អន្តរាគមន៍​ជូន​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី ទាក់ទិន​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​សហគមន៍​ដែល​បាន​ប្ដឹង​លោក ខៀវ ព្រិល ឲ្យ​សង​សំណង​ខូចខាត​ជា​ប្រាក់ ២​ពាន់​ដុល្លារ ដើម្បី​សែនព្រេន​អ្នកតា និង​ទាមទារ​ឲ្យ​ប្រគល់​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា​មក​អ្នក​ភូមិ​គ្រប់គ្រង​វិញ។

មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី លោក សុក រដ្ឋា កត់​សម្គាល់​ថា ដី​តំបន់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ដោយ​ច្បាប់​ភូមិបាល​ឆ្នាំ​២០០១ ហេតុ​នេះ​អាជ្ញាធរ​ត្រូវ​មាន​វិធានការ​បន្ទាន់​ចំពោះ​ជន​ណា​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់ ឬ​ខូចខាត ជាពិសេស​ដី​តំបន់​សក្ការៈ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច។ លោក​ថា សហគមន៍​បាន​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​អាជ្ញាធរ​ភូមិ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​លទ្ធផល ទើប​ប្ដឹង​មក​ការិយាល័យ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជួយ​រក​យុត្តិធម៌៖ «យើង​ចុះ​មក​ពិត​ជា​មាន​ការ​ឈូស​ឆាយ​ប្រាកដ​មែន។ យើង​នឹង​ផ្ដិត​រូបភាព​នេះ​ភ្ជាប់​ជាមួយ​លិខិត​អន្តរាគមន៍ ជំរុញ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ជួយ​ដោះស្រាយ»។

ជំនឿ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ភូមិ​ពូត្រែង រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ពួក​គេ​តែងតែ​រួម​គ្នា​រៀបចំ​កាប់​ជ្រូក​មួយ​ក្បាល និង​ស្ងោរ​មាន់ និង​ស្រា​ពាង​តាម​ក្រុម​គ្រួសារ​នីមួយៗ យក​មក​សែន​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា "អ្នកតា​ឡាវ​អន់​យើ ឬ​អ្នកតា​ត្រពាំង​តា​យើ" ដែល​អ្នក​ភូមិ​ជឿ​ថា​បារមី​អ្នកតា​នេះ​ជួយ​ឲ្យ​អ្នក​ភូមិ​ទទួល​បាន​ភោគផល​កសិកម្ម​ល្អ ចៀសវាង​ជួប​ប្រទះ​បាតុភូត​រន្ទះបាញ់ ងាប់​គោ​ក្របី និង​ស្លាប់​អ្នក​ភូមិ ឬ​ការពារ​មិន​ឲ្យ​កើត​មាន​ជំងឺ​រាតត្បាត​ក្នុង​ភូមិ និង​ពិសេស​ការពារ​សត្វ​ឃ្មុំ និង​គ្រោះថ្នាក់​ខណៈ​អ្នក​ភូមិ​ស្វែងរក​ឃ្មុំ​ក្នុង​ព្រៃ​ជា​មុខ​របរ៕

សហគមន៍​ព្នង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ប្ដឹង​មន្ត្រី​ស្រុក​អូររាំង​ចោទ​ឈូស​ឆាយ​ដី​តំបន់​សក្ការៈ

សហគមន៍​ព្នង​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ប្ដឹង​មន្ត្រី​ស្រុក​អូររាំង​ចោទ​ឈូស​ឆាយ​ដី​តំបន់​សក្ការៈ

សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ភូមិ​ពូត្រែង ឃុំ​ដាក់ដាំ ស្រុក​អូររាំង ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី បង្ហាញ​ទីតាំង​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​ឈូស​ឆាយ​យក​ដី​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Ratha Visal


ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ៧៥​គ្រួសារ​នៅ​ភូមិ​ពូត្រែង ឃុំ​ដាក់ដាំ ស្រុក​អូររាំង ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី ដាក់​ពាក្យ​ប្ដឹង​ទៅ​ការិយាល័យ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) សុំ​ជួយ​អន្តរាគមន៍​ករណី​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង មួយ​រូប បាន​ឈូស​ឆាយ​ដី​ប៉ះពាល់​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​សហគមន៍​គោរព​បូជា​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ជំនឿ​ប្រពៃណី​អ្នក​ភូមិ។

ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ប្រមាណ ៤០​នាក់ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា បាន​នាំ​គ្នា​បង្ហាញ​ទីតាំង​ខ្ទម​អ្នកតា​ជា​ទី​សក្ការៈ​របស់​អ្នក​ភូមិ បន្ទាប់​ពី​ទីតាំង​នោះ​ត្រូវ​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង គឺ​លោក ខៀវ ព្រិល ជួល​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​បំណង​យក​ដី​តំបន់​នោះ​លក់។

ការ​បង្ហាញ​ទីតាំង​ឈូស​ឆាយ​ដី​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ខណៈ​មន្ត្រី​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សមាគម​អាដហុក ចុះ​អង្កេត​ទីតាំង​នោះ​ផ្ទាល់​តាម​រយៈ​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​សហគមន៍ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​វិច្ឆិកា ដែល​មាន​ស្នាម​មេដៃ​អ្នក​ភូមិ ៧៥​គ្រួសារ សុំ​ឲ្យ​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរាគមន៍​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​អ្នក​ភូមិ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ជួយ​ដោះស្រាយ។

ចាស់​ទុំ​ដែល​នាំ​គ្នា​ចង្អុល​បង្ហាញ​ពី​ការ​រំលោភ​ដី លោកស្រី ព្លើយ អើម បញ្ជាក់​ថា ការ​ឈូស​ឆាយ​បំពាន​ទៅ​លើ​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា​របស់​សហគមន៍ គឺ​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច និង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​លើ​ជំនឿ​ប្រពៃណី​វប្បធម៌​សហគមន៍ ដែល​ត្រូវ​បាន​ការពារ​ដោយ​ច្បាប់​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ។


លោកស្រី​កត់​សម្គាល់​ថា តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​នេះ គឺ​ជា​កន្លែង​គោរព​បូជា​របស់​សហគមន៍ និង​ជា​កន្លែង​ដែល​សហគមន៍​តែង​នាំ​គ្នា​យក​ដង្វាយ​មាន​ជ្រូក មាន់ ស្រា សែនព្រេន​សុំ​សេចក្តី​សុខ​សប្បាយ និង​ការពារ​ឧបទ្រព​ចង្រៃ​ផ្សេងៗ​មាន​ជំងឺ​រាតត្បាត និង​ឧបទ្ទវហេតុ​ចៃដន្យ​ណា​មួយ​ដែល​អ្នក​ភូមិ​ជឿ​ថា បារមី​អ្នកតា​អាច​ជួយ​រំដោះ​គ្រោះ​ភ័យ​ទាំងនោះ​បាន៖ «តាំង​ពី​រំដោះ​រហូត​ឆ្នាំ​១៩៨១ ប្រជាពលរដ្ឋ​មក​រស់នៅ​ភូមិ​ហ្នឹង​សែន​រាល់​ឆ្នាំ កាប់​ជ្រូក​មួយ​សែន ស្រា ២០​ពាង​ទុក​ឲ្យ​កូន​ចៅ​យើង​រក​ស៊ី​មាន​បាន កុំ​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​រន្ទះបាញ់​គោ​ក្របី​ជ្រូក​មនុស្ស បាន​សែន​អ្នកតា​ហ្នឹង»។

នៅ​លើ​ទី​ទួល​នៃ​តំបន់​ភ្នំ​ឋិត​នៅ​ចម្ងាយ​ជាង ១​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ភូមិ​ពូត្រែង គឺ​ជា​កន្លែង​ដែល​គ្រឿងចក្រ​ចាប់​ឈូស​ឆាយ​ដី​កាល​ពី​សប្ដាហ៍​ទី​ពីរ​ក្នុង​ខែ​វិច្ឆិកា នេះ។ នៅ​ទី​ទួល​នោះ មាន​ខ្ទម​អ្នកតា​ទំហំ​មួយ​ម៉ែត្រ​បួន​ជ្រុង ធ្វើ​ពី​ឈើ​ប្រក់​ស័ង្កសី សង់​ខ្ពស់​ពី​ដី គឺ​ជា​កន្លែង​សក្ការៈ​របស់​អ្នក​ភូមិ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​នេះ។

នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ ២០ ទៅ ៣០​ម៉ែត្រ​ពី​ខ្ទម​អ្នកតា ស្នាម​ឈូស​ឆាយ​ដី និង​ព្រៃ​មាន​សភាព​ថ្មីៗ​នៅ​ឡើយ ខណៈ​គ្រឿងចក្រ​បាន​ឈូស​ឆាយ​ព្រៃ​របោះ​នៅ​តំបន់​នោះ​ដើម្បី​យក​ដី។

ប្រធាន​សហគមន៍​ភូមិ​ពូត្រែង លោក ព្យាន ច្រេន អះអាង​ថា គ្រឿងចក្រ​របស់​មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក គឺ​លោក ខៀវ ព្រិល បាន​ឈូស​ឆាយ​ប៉ះពាល់​ដី​មួយ​ផ្នែក​នៃ​តំបន់​សក្ការៈ ដោយ​សំអាង​ថា​ដី​នោះ​ត្រូវ​មន្ត្រី​នោះ​បាន​ទិញ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ។ ក្រៅ​ពី​នោះ ដី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ពីរ​គ្រួសារ​នៅ​ជិត​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា ក៏​ត្រូវ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​យក​ដោយ​មិន​មាន​ការ​លក់​ដូរ ឬ​យល់ព្រម​ពី​ម្ចាស់​ដី៖ «មេ​ភូមិ​ជូន​លេខ​គាត់ ខ្ញុំ​ទូរស័ព្ទ​ទៅ​គាត់ បើ​បង​ឯង​អត់​មាន​ដោះស្រាយ​ទេ ពួក​ខ្ញុំ​ប្ដឹង​បាតុកម្ម​បង​ឯង។ ប្រហែល ១៥​នាទី ប្រពន្ធ​គាត់​មក​និយាយ​អត់​ស្តាប់​គ្នា ជជែក​ក្នុង​ដី​ហ្នឹង ពួក​ខ្ញុំ​អត់​លក់​ទេ។ ហេតុ​អ្វី​មក​ឈូស​កន្លែង​ហ្នឹង។ គាត់​ថា​ចង់​បាន​ព្រំ​ដី​ត្រង់​កន្លែង​ហ្នឹង»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៣ ខែ​វិច្ឆិកា អ្នក​ភូមិ​ប្រមាណ ៥០​នាក់ បាន​នាំ​គ្នា​រារាំង​គ្រឿងចក្រ​ដែល​កំពុង​ឈូស​ឆាយ​ដី​នៅ​តំបន់​ក្បែរ​ខ្ទម​អ្នកតា និង​សុំ​ឲ្យ​មន្ត្រី​អាជ្ញាធរ​ភូមិ ជួយ​ដោះស្រាយ​ការ​ឈូស​ឆាយ​ចូល​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ប្រជាពលរដ្ឋ។

ទាក់ទិន​ការ​ប្ដឹង​តវ៉ា​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ភូមិ​ពូត្រែង មន្ត្រី​សាលា​ស្រុក​អូររាំង លោក ខៀវ ព្រិល ទទួល​ស្គាល់​ថា ជា​កំហុស​អចេតនា​ដែល​អ្នក​បើក​គ្រឿងចក្រ​បាន​ឈូស​ឆាយ​ចូល​ដី​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​ប្រមាណ ៤ ទៅ ៥​ម៉ែត្រ។ លោក​ថា ដី​នៅ​តំបន់​នោះ លោក​បាន​ទិញ​មាន​ឯកសារ​ទិញ​លក់​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ដី រីឯ​ការ​ឈូស​ឆាយ​ប៉ះពាល់​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា លោក​មាន​គម្រោង​សម្របសម្រួល​ជាមួយ​សហគមន៍ ដើម្បី​ពិភាក្សា​រក​ដំណោះស្រាយ​សែនព្រេន​តាម​ជំនឿ​ប្រពៃណី​អ្នក​ភូមិ៖ «ជាក់ស្តែង គឺ​អត់​មាន​ប៉ះពាល់ គ្រាន់​តែ​ចូល​ព្រំ​ដី​បន្តិច​ទេ។ ចង់​ឲ្យ​មាន​ដំណោះស្រាយ​នៅ​ដី​ថា សហគមន៍​ណា​ធំ​ជាង​គេ ឲ្យ​ចង្អុល​ព្រំ​មើល ខ្ញុំ​នៅ​កន្លែង​ហ្នឹង​យូរ​ធ្លាប់​ទៅ​សែន​កន្លែង​ហ្នឹង​ដែរ»។

របាយការណ៍​របស់​សហគមន៍​ភូមិ​ពូត្រែង ដី​តំបន់​ខ្ទម​អ្នកតា​សហគមន៍​មាន​ទំហំ​ជាង​កន្លះ​ហិកតារ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នក​ទិញ​ដី​បាន​ឈូស​ឆាយ​តំបន់​នោះ​អស់​ពាក់​កណ្ដាល ទើប​អ្នក​ភូមិ​ប្ដឹង​តវ៉ា។

ប្រធាន​ភូមិ​ពូត្រែង លោក ប្លង់ សេង ទទួល​ស្គាល់​ថា អ្នក​ភូមិ​បាន​ផ្តល់​ព័ត៌មាន និង​សុំ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ភូមិ​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ ក៏ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​លោក​ជាប់​រវល់ ទើប​អូស​បន្លាយ​ពេល​ដល់​ថ្ងៃ​នេះ។ លោក​អះអាង​ថា នឹង​អញ្ជើញ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​មក​សម្របសម្រួល​នៅ​សប្ដាហ៍​នេះ ដើម្បី​រក​វិធី​បញ្ចប់​ជម្លោះ​នេះ៖ «តាម​ជាក់ស្តែង​វាស់វែង​ទាំងអស់​គ្នា​ទៅ អាង​តែ​ដី​ទូលាយ​ហ្នឹង​ពី​មុន​ចេះ​តែ​ចោល បាន​មាន​បញ្ហា។ ម្ចាស់​ភូមិ​គេ​លក់​ខាង​ក្រោមៗ​ដែរ​ហ្នឹង នៅ​សល់​តែ ៥០​ម៉ែត្រ​បួន​ជ្រុង​ទេ»។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ការិយាល័យ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី បាន​ធ្វើ​លិខិត​អន្តរាគមន៍​ជូន​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី ទាក់ទិន​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​សហគមន៍​ដែល​បាន​ប្ដឹង​លោក ខៀវ ព្រិល ឲ្យ​សង​សំណង​ខូចខាត​ជា​ប្រាក់ ២​ពាន់​ដុល្លារ ដើម្បី​សែនព្រេន​អ្នកតា និង​ទាមទារ​ឲ្យ​ប្រគល់​ដី​ខ្ទម​អ្នកតា​មក​អ្នក​ភូមិ​គ្រប់គ្រង​វិញ។

មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី លោក សុក រដ្ឋា កត់​សម្គាល់​ថា ដី​តំបន់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ដោយ​ច្បាប់​ភូមិបាល​ឆ្នាំ​២០០១ ហេតុ​នេះ​អាជ្ញាធរ​ត្រូវ​មាន​វិធានការ​បន្ទាន់​ចំពោះ​ជន​ណា​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់ ឬ​ខូចខាត ជាពិសេស​ដី​តំបន់​សក្ការៈ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច។ លោក​ថា សហគមន៍​បាន​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​អាជ្ញាធរ​ភូមិ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​លទ្ធផល ទើប​ប្ដឹង​មក​ការិយាល័យ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជួយ​រក​យុត្តិធម៌៖ «យើង​ចុះ​មក​ពិត​ជា​មាន​ការ​ឈូស​ឆាយ​ប្រាកដ​មែន។ យើង​នឹង​ផ្ដិត​រូបភាព​នេះ​ភ្ជាប់​ជាមួយ​លិខិត​អន្តរាគមន៍ ជំរុញ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ជួយ​ដោះស្រាយ»។

ជំនឿ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ព្នង ភូមិ​ពូត្រែង រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ពួក​គេ​តែងតែ​រួម​គ្នា​រៀបចំ​កាប់​ជ្រូក​មួយ​ក្បាល និង​ស្ងោរ​មាន់ និង​ស្រា​ពាង​តាម​ក្រុម​គ្រួសារ​នីមួយៗ យក​មក​សែន​ខ្ទម​អ្នកតា​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា "អ្នកតា​ឡាវ​អន់​យើ ឬ​អ្នកតា​ត្រពាំង​តា​យើ" ដែល​អ្នក​ភូមិ​ជឿ​ថា​បារមី​អ្នកតា​នេះ​ជួយ​ឲ្យ​អ្នក​ភូមិ​ទទួល​បាន​ភោគផល​កសិកម្ម​ល្អ ចៀសវាង​ជួប​ប្រទះ​បាតុភូត​រន្ទះបាញ់ ងាប់​គោ​ក្របី និង​ស្លាប់​អ្នក​ភូមិ ឬ​ការពារ​មិន​ឲ្យ​កើត​មាន​ជំងឺ​រាតត្បាត​ក្នុង​ភូមិ និង​ពិសេស​ការពារ​សត្វ​ឃ្មុំ និង​គ្រោះថ្នាក់​ខណៈ​អ្នក​ភូមិ​ស្វែងរក​ឃ្មុំ​ក្នុង​ព្រៃ​ជា​មុខ​របរ៕

អ្នក​ជំនាញ​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បញ្ចេញ​ថវិកា​ទិញ​ស្រូវ​កសិករ​ក្នុង​តម្លៃ​សមស្រប​ស្តុក​ទុក

អ្នក​ជំនាញ​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បញ្ចេញ​ថវិកា​ទិញ​ស្រូវ​កសិករ​ក្នុង​តម្លៃ​សមស្រប​ស្តុក​ទុក

 ប្រជា​កសិករ​លើក​ស្រូវ​ដើម្បី​យក​ទៅ​លក់​ឲ្យ​ឈ្មួញ​នៅ​ម្ដុំ​មុខ​សាលាឃុំ​កំពង់ព្រៀង ស្រុក​សង្កែ ខេត្ត​បាត់ដំបង កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៧ កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Hum Chamroeun


មន្ត្រី​ជំនាញ​វិស័យ​កសិកម្ម​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​អះអាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​មាន​លទ្ធភាព​ដើម្បី​បញ្ចេញ​លុយ​មួយ​ចំនួន​ជួយ​ទិញ​ស្រូវ​ពី​ប្រជា​កសិករ ខណៈ​ពួក​គាត់​កំពុង​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​ស្រូវ​ធ្លាក់​ថ្លៃ​ខ្លាំង។ ការ​អះអាង​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ភ្លាមៗ​ឆ្លើយតប​ទៅ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែល​អំពាវនាវ​ដល់​កសិករ​មិន​ត្រូវ​ប្រញាប់​លក់​ស្រូវ​លឿន​ពេក​ទេ និង​ត្រូវ​រង់ចាំ​រហូត​តម្លៃ​ស្រូវ​ឡើង​ថ្លៃ​សិន។ ប៉ុន្តែ​ការ​អំពាវនាវ​នេះ ត្រូវ​បាន​មន្ត្រី​ជំនាញ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​យល់​ថា មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ជូន​កសិករ​ឡើយ។

ស្រប​ពេល​រដូវ​ច្រូត​កាត់​ចូល​ដល់ ហើយ​កសិករ​កំពុង​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​លំបាក​ខ្លាំង​ដោយ​មិន​អាច​លក់​ស្រូវ​ក្នុង​តម្លៃ​សមរម្យ សម្រាប់​ទូទាត់​តម្លៃ​ដើម ជួនកាល​ត្រូវ​ខាតបង់​ទុន​ទៀត​នោះ បែរ​ជា​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ឲ្យ​ប្រជា​កសិករ​កុំ​អាល​លក់​ស្រូវ​ទៅ​វិញ។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជា​កសិករ​ទាំងអស់ ត្រូវ​តែ​រក្សា​ស្រូវ​ដែល​ច្រូត​កាត់​ថ្មីៗ​ទុក​មួយ​រយៈពេល​សិន និង​រង់ចាំ​ពេល​ណា​មួយ​ដែល​ស្រូវ​អង្ករ​ឡើង​ថ្លៃ ចាំ​លក់។ ការ​អំពាវនាវ​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​នេះ ធ្វើ​ឡើង​ខណៈ​លោក​អញ្ជើញ​ជា​អធិបតី​ក្នុង​កម្មវិធី​សម្ពោធ​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​៧៦ នៅ​ស្រុក​លំផាត់ ខេត្ត​រតនគិរី នា​ថ្ងៃ​ទី​២១ វិច្ឆិកា៖ «អំពាវនាវ​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ មេត្តា​ខិតខំ​ហាល​ស្រូវ ថែទាំ​ស្រូវ​នេះ​ទុក​សិន នៅ​ពេល​តម្លៃ​ស្រូវ​ឡើង​ថ្លៃ ចាំ​ធ្វើ​ការ​លក់។ កុំ​លក់​ទាំង​ទទឹក ស្រូវ​ទទឹក​ឈ្មួញ​បង្អាប់​ថ្លៃ...»។

លោក ហ៊ុន សែន បន្ត​ថា ស្រូវ​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ​មាន​ចំនួន​ច្រើន ប៉ុន្តែ​ស្រូវ​ធ្លាក់​ថ្លៃ​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​នៅ​ពេល​នេះ មិន​មែន​មាន​តែ​នៅ​កម្ពុជា ទេ សូម្បី​ប្រទេស​នៅ​ក្នុង​តំបន់ និង​ពិភពលោក ក៏​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ។ ក្រៅ​ពី​នេះ លោក​ក៏​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ធនាគារ មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ គួរ​យោគយល់​ដល់​កសិករ​ផង មិន​ត្រូវ​ប្រញាប់​ទារ​លុយ​ពី​ពួក​គាត់​លឿន​ពេក​ទេ បើ​សិន​ជា​ពួក​គាត់​មិន​អាច​លក់​ស្រូវ​បាន​តម្លៃ​ថ្លៃ និង​មិន​បាន​លុយ​យក​ទៅ​សង​ទាន់​ពេលវេលា​នោះ។


ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ការ​អំពាវនាវ​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​នេះ ត្រូវ​បាន​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​កសិកម្ម​ដែល​ជា​អតីត​ប្រធាន​អង្គការ​សេដាក (CEDAC) លោក​បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ យល់​ថា ការ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រក្សា​ស្រូវ​ទុក​នោះ មិន​អាច​ជា​វិធីសាស្ត្រ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ឲ្យ​កសិករ​ធ្វើ​តាម​ឡើយ ព្រោះ​នេះ​មិន​មែន​ជា​វិធីសាស្ត្រ​ថ្មី​សម្រាប់​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ជូន​កសិករ​នោះ​ដែរ។ អ្នក​ជំនាញ​កសិកម្ម​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា វិធីសាស្ត្រ​ល្អ​បំផុត គឺ​រដ្ឋាភិបាល​អាច​មាន​លទ្ធភាព​បញ្ចេញ​ថវិកា​ជាតិ​ដើម្បី​ជួយ​ទិញ​ស្រូវ​ក្នុង​តម្លៃ​សមរម្យ​ណា​មួយ​ពី​កសិករ យក​មក​ស្ដុក​ទុក​ដោយ​ខ្លួន​ឯង ប្រសើរ​ជា​ជាង​ឲ្យ​កសិករ​ច្រូត​កាត់ ហើយ​ឲ្យ​ពួក​គាត់​រក្សា​ទុក ព្រោះ​ថា​កសិករ​ក្រោយ​ពី​ប្រមូល​ផល ពួក​គាត់​នឹង​ប្រញាប់ប្រញាល់​លក់​ស្រូវ​ទាំងនោះ​ភ្លាម ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​នានា ដោយ​មិន​អាច​រង់ចាំ​ពេល​យូរ​ឡើយ ព្រោះ​ពួក​គាត់​ធ្វើ​ស្រែ មាន​អ្នក​ខ្លះ​ជួល​ដី​គេ ជួល​គេ​ភ្ជួរ​រាស់ ស្ទូង និង​ច្រូត​កាត់​តាម​រយៈ​ម៉ាស៊ីន៖ «គាត់​យក​លុយ​ហ្នឹង​ទៅ​សង​បំណុល​គេ។ មួយ​រដូវ​ហ្នឹង គាត់​ខ្ចី​លុយ​ខ្ចី​កាក់​គេ​ដើម្បី​ធ្វើ​ស្រូវ ដើម្បី​ទុក​ដោះស្រាយ​ជីវភាព។ ទី​ពីរ គាត់​យក​លុយ​ហ្នឹង (លុយ​ទទួល​បាន​ពី​ការ​លក់​ស្រូវ) ចាយវាយ​មួយ​ចំនួន​ទៅ​លើ​តម្រូវ​ការ​ចាំបាច់​ក្នុង​គ្រួសារ។ ទី​បី គាត់​ត្រូវ​សង​គេ​វិញ ដូចជា​តម្លៃ​ជី និង​ពូជ​ជាដើម»។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ធ្លាក់​ថ្លៃ​ស្រូវ​នេះ កាល​ពី​ខែ​កញ្ញា កន្លង​ទៅ សហព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​មួយ​បញ្ជាក់​ថា ដោយសារ​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ការ​កុម្ម៉ង់​អង្ករ និង​តម្លៃ​អង្ករ​ក្នុង​ទីផ្សារ​បរទេស ប្រទេស​ជិត​ខាង​បាន​កាត់​បន្ថយ​ការ​ទិញ​ស្រូវ​យ៉ាង​ខ្លាំង និង​រោង​ម៉ាស៊ីន​មិន​មាន​ទុន​គ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​ទិញ​ស្រូវ​ឲ្យ​អស់ និង​ពុំ​មាន​ភាព​ច្បាស់លាស់​នៃ​ទីផ្សារ​ទាំង​ក្នុង​ស្រុក និង​ក្រៅ​ស្រុក​ជាដើម។

លោក​បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ អះអាង​ថា បច្ចុប្បន្ន ស្រូវ​ធម្មតា​មួយ​គីឡូក្រាម​លក់​បាន​ក្រោម ៨០០​រៀល ស្រប​ពេល​តម្លៃ​សមស្រប​ដែល​កសិករ​អាច​ទទួល​យក​បាន គឺ​មួយ​គីឡូក្រាម​ដែល​ពួក​គាត់​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​លក់​ចេញ​ចាប់​ពី ១.០០០​រៀល​ឡើង​ទៅ។ លោក​ថា បើ​សិន​ជា​រដ្ឋាភិបាល​ប្រាកដ​ជា​ចង់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ធ្លាក់​ថ្លៃ​ស្រូវ​អង្ករ​ជូន​ពលរដ្ឋ​មែន រដ្ឋាភិបាល​អាច​យក​លុយ​ដែល​ទទួល​បាន​ពី​ការ​បង់​ពន្ធ​របស់​ធនាគារ ដែល​មាន​តម្លៃ​រាប់​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​យក​លុយ​នោះ​ខ្លះ​មក​ទិញ​ស្រូវ​ពី​កសិករ៖ «រដ្ឋាភិបាល​យក​ពន្ធ​ប្រាក់​ចំណេញ និង​ពន្ធ​ផ្សេងៗ​ពី​ធនាគារ​ចូល​រាប់​រយ​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។ អ៊ីចឹង​យក​ពន្ធ​ប្រាក់​ចំណេញ​ពី​ធនាគារ យក​មក​ជួយ​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​វិស័យ​កសិកម្ម ជាពិសេស​ដើម្បី​ឲ្យ​កសិករ​គាត់​មាន​ចំណូល​គ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី​សង​មក​ធនាគារ​វិញ ដើម្បី​គាត់​រក​ស៊ី​ចំណេញ វា​នឹង​ជួយ​ឲ្យ​វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​ដើរ»។

អាស៊ីសេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​ប្រធាន​សហព័ន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ លោក សុខ ពុទ្ធិវុធ ដើម្បី​សុំ​ការ​បកស្រាយ​ជុំវិញ​ការ​ធ្លាក់​ថ្លៃ​ស្រូវ​នៅ​ពេល​នេះ​បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ វិច្ឆិកា។

លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់​ថា ការ​ប្រមូល​ផល​ស្រូវ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ ក្រៅ​ពី​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុក និង​ទុក​សម្រាប់​ធ្វើ​ពូជ​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​ទៀត គឺ​កម្ពុជា នៅ​សល់​ស្រូវ​ប្រហែល ៥​លាន​តោន ដែល​ត្រូវ​ការ​លក់​ចេញ​ទៅ​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ប្រទេស​ចិន និង​វៀតណាម ដែល​ជា​ទីផ្សារ​ស្រាប់​របស់​កម្ពុជា នឹង​អាច​ជួយ​ទិញ​ស្រូវ​ទាំងនោះ​បាន​ជាង​ពាក់​កណ្ដាល។

ទោះ​ជា​បែប​នេះ​ក្ដី លោក​បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បញ្ជាក់​ថា នៅ​ពេល​ស្រូវ​លក់​មិន​ចេញ ហើយ​លក់​ចេញ​ក្នុង​តម្លៃ​ថោក​បែប​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​កសិករ​ឈប់​ធ្វើ​ស្រែ រួច​ហើយ​នាំ​គ្នា​កាន់​តែ​ច្រើន​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ថែម​ទៀត៕

ពលរដ្ឋ​មាន​ទំនាស់​ដី​ជាមួយ​ទាហាន​នៅ​ត្បូងឃ្មុំ​១០​គ្រួសារ​សុំ​អន្តរាគមន៍​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី

ពលរដ្ឋ​មាន​ទំនាស់​ដី​ជាមួយ​ទាហាន​នៅ​ត្បូងឃ្មុំ​១០​គ្រួសារ​សុំ​អន្តរាគមន៍​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី

តំណាង​ពលរដ្ឋ​ដែល​មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​ជាមួយ​ទាហាន​កង​អនុ​សេនា​ធំ​វិស្វកម្ម នៅ​ឃុំ​ស្រឡប់ ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ មក​ដាក់​ពាក្យ​បណ្ដឹង និង​ប្រឹក្សា​យោបល់​នៅ​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) ខេត្ត កំពង់ចាម កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Saut Sokprathna

ប្រជាពលរដ្ឋ ១០​គ្រួសារ ដែល​មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​ជាមួយ​ទីបញ្ជាការ​កងអនុសេនាធំ​វិស្វកម្ម​នៅ​ឃុំ​ស្រឡប់ ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ នាំ​គ្នា​ឡើង​ទៅ​​រាជធានី​ភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​វិច្ឆិកា ហើយ​ពួកគេ​នឹង​យក​ពាក្យ​បណ្ដឹង​ដាក់​ទៅ​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា។ ការ​សម្រេច​ឡើង​ទៅ​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​ប្រមុខ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ពេល​នេះ ក្រោយ​ពេល​អាជ្ញាធរ​ស្រុក និង​ខេត្ត មិន​បាន​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​តាម​ការ​ស្នើ​សុំ​របស់​ពលរដ្ឋ​ឡើយ ហើយ​តែងតែ​រុញ​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។

តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​លើក​ឡើង​ថា ពួកគាត់​នឹង​ព្យាយាម​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​របស់​ពួកគាត់ ១០​គ្រួសារ ជាមួយ​ទីបញ្ជាការ​កង​អនុសេនាធំ​វិស្វកម្ម ចំណុះ​ឱ្យ​កងពលតូច​លេខ​២១។

​អ្នក​ភូមិ​ទាំង​នោះ​បញ្ជាក់​ថា ប្រសិនបើ​អាជ្ញាធរ​ចេះ​តែ​ពន្យារពេល​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​មួយ​នេះ​បន្ត​ទៀត ពលរដ្ឋ​កាន់​តែ​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុង​ជីវភាព​រស់​នៅ​មិន​ខាន។

តំណាង​ពលរដ្ឋ​មួយ​រូប​នៅ​ឃុំ​ស្រឡប់ អ្នកស្រី ស៊ាង នួន មាន​ប្រសាសន៍​ថា មូលហេតុ​ពួកគាត់​សម្រេច​នាំ​គ្នា​ឡើង​ទៅ​ភ្នំពេញ ដើម្បី​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពីព្រោះ​ពលរដ្ឋ​អស់​សង្ឃឹម​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​របស់​អាជ្ញាធរ​ស្រុក និង​ខេត្ត។ អ្នកស្រី​បន្ត​ថា នៅ​ពេល​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នេះ មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បាន ពលរដ្ឋ​កាន់តែ​ជួប​ការ​លំបាក​ក្នុង​ជីវភាព​រស់​នៅ៖ «កិច្ចការ​ហ្នឹង​ជួយ​ដោះស្រាយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្ញុំ​ផង។ ដល់​អ៊ីចឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្ញុំ​ចេះ​តែ​ដេក​ចាំ រង់ចាំ​មើល ហើយ​គាត់​មិន​ព្រម មិន​ធ្វើ មិន​ដឹង​យ៉ាង​ម៉េច​គាត់»។
ប្រភព​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា ពលរដ្ឋ ១០​គ្រួសារ​បាន​កាន់កាប់​ដី​ជិត ៤​ហិកតារ នៅ​ភូមិ​ប្រធាតុ ឃុំ​ស្រឡប់ ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ តាំង​ពី​ទសវត្សរ៍​៨០ មក ប៉ុន្តែ​នៅ​ចុង​ទសវត្សរ៍​ទី​៩០ ទើប​មាន​ទាហាន​ទៅ​សុំ​ដី​អ្នក​ភូមិ​ដាក់​ទីស្នាក់ការ​បណ្ដោះអាសន្ន។ ក្រោយ​មក​ទីបញ្ជាការ​កង​អនុសេនាធំ​វិស្វកម្ម​ចូល​ទៅ​នៅ​បន្ត​ទៀត ហើយ​មិន​ព្រម​ប្រគល់​ឱ្យ​ពួកគាត់​វិញ និង​មាន​ចេតនា​យក​ដី​ពលរដ្ឋ​ចែក​គ្នា​ទៀត​ផង។

ពលរដ្ឋ​មួយ​រូប​ទៀត លោក ស៊ុន ហាន ឱ្យ​ដឹង​ថា ពួកគាត់​បាន​ប្ដឹង​ជំទាស់​រហូត​មក ដោយ​យោង​ទៅ​លើ​លិខិត​កាន់កាប់​របស់​ពួកគាត់​ដែល​មាន។ លោក​មាន​សង្ឃឹម​ថា ការ​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹង​មាន​ដំណោះស្រាយ ពីព្រោះ​រយៈពេល​ជា​យូរ​មក​ហើយ​ពួកគាត់​មិន​បាន​ចេញ​ទៅ​ប្រកប​មុខ​របរ​ពេញ​ដៃ​ពេញ​ជើង​ទេ ដោយសារ​តែ​រឿង​ដីធ្លី​មួយ​នេះ៖ «ស្នើ​សុំ​ថា ដោះដូរ​ហ្នឹង ប្រសិនបើ​មាន​ពាក្យ​ដោះដូរ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ស្រូត​ដំណើរ​តិច​ទៅ»។

ក្នុង​ពាក្យ​បណ្ដឹង​របស់​ពលរដ្ឋ ១០​គ្រួសារ ដែល​គ្រោង​នឹង​ដាក់​ទៅ​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា បញ្ជាក់​ថា ដី​នោះ​គឺ​ជា​ដី​របស់​ពួកគាត់​បាន​កាន់​កាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៨៥ មក ពុំ​មែន​ជា​ដី​បន្ទាយ​ទាហាន​នោះ​ទេ។ លិខិត​បន្ត​ថា ពលរដ្ឋ​បាន​ដាក់​ពាក្យ​ប្ដឹង​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ស្រុក ខេត្ត និង​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់​ផង ប៉ុន្តែ​គ្មាន​ដំណោះស្រាយ​ឡើយ។

ក្រោយ​មក​ពួកគាត់​សម្រេច​ប្ដឹង​ទៅ​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ កាល​ពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៦ បន្ត​ទៀត។ រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​មេសា ក្រុម​អធិការកិច្ច​ក្រសួង​បាន​ចុះ​អង្កេត​ និង​សិក្សា​អំពី​ទំនាស់​ដីធ្លី​មួយ​នេះ។

មន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ បាន​ប្រាប់​ពលរដ្ឋ​ថា នឹង​ដោះដូរ​ដី​នៅ​ចំណុច​ជិត​សាលា​ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំ ជូន​ពួក​គាត់​វិញ ពីព្រោះ​ដី​ជិត ៤​ហិកតារ ដែល​មាន​ទំនាស់​នេះ ក្រសួង​បាន​សម្រេច​រក្សាទុក​ជា​អចលនទ្រព្យ​របស់​ក្រសួង​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១០។ ជាង​នេះ​ទៀត ក្រសួង​ថែម​ទាំង​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​កាល​ពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៦ បញ្ជាក់​ថា ដី​នោះ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ទីបញ្ជាការ​កង​អនុសេនាធំ​វិស្វកម្ម និង​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ភូមិ​ដាក់​ពាក្យ​ស្នើ​សុំ​ដី​ដោះដូរ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។

ប្រជាពលរដ្ឋ​បាន​ដាក់​ពាក្យ​ស្នើ​សុំ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ស្រុក និង​ខេត្ត ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​បដិសេធ​ក្រោម​ហេតុផល​ថា ពួកគេ​មិន​ហ៊ាន​សម្រេច​ទេ ប្រសិនបើ​គ្មាន​លិខិត ឬ​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​ពី​ក្រសួង​នោះ។ ពលរដ្ឋ ១០​គ្រួសារ​បាន​ព្យាយាម​ទៅ​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ បន្ត​ទៀត ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​ខាង​ក្រសួង​បដិសេធ។

ទាក់ទង​បញ្ហា​នេះ អភិបាល​រង​ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ ទទួល​បន្ទុក​ដោះស្រាយ​ទំនាស់​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ លោក រ៉ាន សុភា មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​វិច្ឆិកា ថា កន្លង​មក​អាជ្ញាធរ​ស្រុក​បាន​ដោះស្រាយ​ទៅ​តាម​នីតិវិធី។ បន្ថែម​ពី​នេះ ខាង​លោក​ក៏​បាន​ព្យាយាម​សម្របសម្រួល​ភាគី​ទាំង​ពីរ​រហូត​មក ប៉ុន្តែ​មិន​អាច​បញ្ចប់​បាន។ លោក​បន្ត​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ដាក់​លិខិត​ស្នើ​សុំ​ដោះដូរ​មក​អាជ្ញាធរ​ស្រុក​ប្រាកដ​មែន ប៉ុន្តែ​ខាង​លោក​មិន​ហ៊ាន​សម្រេច​ឡើយ ហើយ​សំណុំ​រឿង​នេះ​អាជ្ញាធរ​ស្រុក​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​បន្ត​ទៀត៖ «ខ្ញុំ​មិន​ហ៊ាន​ទេ ត្រង់​ថា ឱ្យ​ទាហាន​ចេញ​អីៗ។ ខ្ញុំ​គ្រាន់​តែ​ថា មាន​ជា​ឯកសារ​មួយ​រាយការណ៍​ជូន​ខេត្ត»។

ដោយ​ឡែក ប្រជាពលរដ្ឋ​នាំគ្នា​ឡើង​ទៅ​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន យ៉ាង​ណា​នោះ លោក រ៉ាន សុភា ថា​ជា​សិទ្ធិ​របស់​ពួកគាត់។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ក្នុង​លិខិត​សុំ​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ដដែល គឺ​ពលរដ្ឋ​ទាំង ១០​គ្រួសារ បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ជួយ​ស្វែង​រក​យុត្តិធម៌​ចំពោះ​ការ​រំលោភ​បំពាន​យក​ដីចម្ការ​របស់​ពួកគាត់​ធ្វើជា​កម្មសិទ្ធិ​ផ្ទាល់​ខ្លួន។

មន្ត្រី​អង្កេត​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​លីកាដូ (LICADHO) ខេត្ត​កំពង់ចាម ដែល​បាន​តាមដាន​រឿង​នេះ លោក វ៉ន សេងធុយ មើល​ឃើញ​ថា អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​ហាក់​រុញ​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក និង​មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​មួយ​ចំនួន។ លោក​បន្ត​ថា អាជ្ញាធរ​មិន​បាន​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​ច្បាប់ និង​សិក្សា​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់​នោះ​ទេ។ ជាក់ស្ដែង​លិខិត​របស់​ក្រសួង​ដែល​កំណត់​រក្សា​ទុក​ដី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ទីបញ្ជាការ​អនុ​សេនា​ធំ​កង​វិស្វកម្ម​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១០ គឺ​ក្រោយ​លិខិត​កាន់កាប់​របស់​អ្នក​ភូមិ​ដែល​ចេញ​ដោយ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០០៧៖ «យើង​​មើល​ទៅ​លើ​ផ្លូវ​ច្បាប់ ប្រជាពលរដ្ឋ​គាត់​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ដី​របស់​គាត់។ ដោយសារ​តែ​ពួកគាត់​មាន​ប្លង់​បញ្ជាក់​ពី​ការ​កាន់​កាប់​ដី​របស់​ពួកគាត់»។

​លោក​មើល​ឃើញ​ថា ប្រសិនបើ​វិវាទ​ដីធ្លី​មួយ​នេះ អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​ចេះ​តែ​បន្ត​រុញ​ដាក់គ្នា​ដោយ​គ្មាន​ការ​ដោះស្រាយ​ទៀត​នោះ ប្រជាពលរដ្ឋ​កាន់តែ​ជួប​ការ​លំបាក ពីព្រោះ​ពួកគាត់​ត្រូវ​ការ​ដី​សម្រាប់​បង្កបង្កើនផល ម្យ៉ាង​អ្នកភូមិ​នឹង​មិន​បាន​ចេញ​ទៅ​ប្រកប​មុខ​របរ​ពេញលេញ​ឡើយ ដោយសារ​ជាប់​រវល់​រឿង​ក្ដី​មួយ​នេះ៕

ស្ត្រី​អូស្ត្រាលី​ម្នាក់​និង​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ពីរ​នាក់​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​រក​ស៊ី​ព​ពោះ​ជំនួស

ស្ត្រី​អូស្ត្រាលី​ម្នាក់​និង​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ពីរ​នាក់​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​រក​ស៊ី​ព​ពោះ​ជំនួស

សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០១៦ RFA/Brach Chev


តុលាការ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ស្ត្រី​ជនជាតិ​អូស្ត្រាលី ម្នាក់ និង​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ពីរ​នាក់ ពី​បទ​ប្រកប​អាជីវកម្ម​ព​ពោះ​ជំនួស។ ការ​មាន​ផ្ទៃពោះ​ជំនួស​នេះ ជា​អំពើ​ខុស​ច្បាប់ ដែល​កម្ពុជា ហាមឃាត់​កាល​ពី​ខែ​តុលា ដោយសារ​តែ​កម្ពុជា បាន​ក្លាយ​ទីកន្លែង​ពេញ​និយម​សម្រាប់​មនុស្ស​ដែល​ចង់​បាន​កូន​រក​ស្ត្រី​ឲ្យ​ព​ពោះ​ជំនួស។

លោក កែវ ធា ប្រធាន​ការិយាល័យ​ប្រឆាំង​ការ​ជួញដូរ​មនុស្ស ត្រូវ​បាន​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន អេ.ភី (AP) ដកស្រង់​សម្ដី​ថា អ្នកស្រី ថែមមី ដេវីស ឆាលស៍ (Tammy Davis-Charles) អាយុ ៤៩​ឆ្នាំ ត្រូវ​តុលាការ​ចោទ​ប្រកាន់​ដោយ​កំបាំង​មុខ ដោយសារ​តែ​អ្នកស្រី​មាន​ជំងឺ​មិន​អាច​មក​តុលាការ​បាន។ ចំណែក​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ប្រុស​ស្រី​ពីរ​នាក់​ទៀត ក៏​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន និង​ចោទ​ប្រកាន់​ផង​ដែរ ពី​បទ​ក្លែង​លិខិត​ស្នាម និង​ជួញដូរ​មនុស្ស។ សមត្ថកិច្ច​បាន​ឃាត់​ជន​សង្ស័យ​ទាំង​បី​នាក់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៨ វិច្ឆិកា សប្ដាហ៍​មុន។

ស្ត្រី​ជនជាតិ​អូស្ត្រាលី រូប​នោះ ធ្លាប់​បើក​របរ​នេះ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ហើយ​ទើប​តែ​បើក​អាជីវកម្ម​របៀប​នេះ​នៅ​កម្ពុជា។ ជន​សង្ស័យ​បាន​យក​ប្រាក់​ប្រហែល ៥​ម៉ឺន​ដុល្លារ​ពី​អ្នក​ចង់​បាន​កូន ប៉ុន្តែ​ឲ្យ​អ្នក​ព​ពោះ​ចំនួន​ប្រហែល ១​ម៉ឺន​ដុល្លារ ទៅ ១​ម៉ឺន ២​ពាន់​ដុល្លារ។

លោក កែវ ធា ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ជន​រងគ្រោះ​ជា​អ្នក​មក​ពី​ជនបទ ត្រូវ​បាន​ចាញ់​បោក​ជន​ល្មើស​ឲ្យ​ព​ពោះ។ សមត្ថកិច្ច​រក​ឃើញ​ថា ស្ត្រី​ស៊ី​ឈ្នួល​ព​ពោះ​បាន​សម្រាល​កូន​បាន ៦​នាក់ ហើយ​ស្ត្រី ២០​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​កំពុង​មាន​ទម្ងន់។
ក្រសួង​សុខាភិបាល បាន​ដាក់​ចេញ​បម្រាម​មួយ​នៅ​ក្នុង​ខែ​តុលា ដោយ​ហាមឃាត់​ការ​មិន​ឲ្យ​ប្រកប​របរ​ព​ពោះ​ជំនួស​នេះ ប៉ុន្តែ​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​កំណត់​ទោស​ឧក្រិដ្ឋ​ដើម្បី​ផ្ដន្ទាទោស​ជន​ល្មើស​នៅ​ឡើយ​ទេ។

ប្រទេស​កម្ពុជា ក្លាយ​ជា​កន្លែង​សម្រាប់​របរ​ព​ពោះ​ជំនួស​នេះ បន្ទាប់​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌា និង​ថៃ បិទ​របរ​នេះ​ជា​ផ្លូវ​ការ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៥៕

ពលរដ្ឋ​ថា​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​បន្ត​កើត​មាន​ក្នុង​ក្រុង​ព្រះសីហនុ

ពលរដ្ឋ​ថា​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​បន្ត​កើត​មាន​ក្នុង​ក្រុង​ព្រះសីហនុ

ល្បែង​ជល់​មាន់​នៅ​ភូមិ​ស្មាច់ដែង ឃុំ​រាម ស្រុក​ព្រៃនប់ ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ Photo Provided


អាណាព្យាបាល​សិស្ស​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ អះអាង​ថា ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​បន្ត​ធ្វើ​សកម្មភាព​នា​មូលដ្ឋាន​នេះ ទោះ​បី​ជា​ស្នងការ​នគរបាល​ខេត្ត ចេញ​លិខិត​ព្រមាន​ដល់​សមត្ថកិច្ច​ជំនាញ​ក្រោម​ឱវាទ​តាម​មូលដ្ឋាន ឲ្យ​លុបបំបាត់​បទល្មើស​ល្បែង​ស៊ី​សង​ជា​បន្តបន្ទាប់​បែប​ណា​ក្តី។

បញ្ហា​នេះ អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​មួយ​ចំនួន បាន​រិះគន់​សមត្ថកិច្ច​ជំនាញ​ពាក់ព័ន្ធ​ខ្លះ​នា​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ថា​ទំនង​ជា​អ្នក​បើក​ដៃ ឬ​ឈរ​នៅ​ពី​ក្រោយ​បទល្មើស​ល្បែង​ស៊ី​សង​ទាំងនោះ ទើប​ឈ្មួញ​ល្មើស​អាច​បើក​ល្បែង​ស៊ី​សង​ទាំងនោះ​បាន​ដោយ​រលូន និង​គ្មាន​សកម្មភាព​ចុះ​បង្ក្រាប​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។

សាធារណជន​ទូទៅ មាន​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អាណាព្យាបាល​សិស្ស ផ្តល់​សម្ភាស​ឲ្យ​អាស៊ីសេរី ដឹង​ថា បទល្មើស​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ មាន​ឆ្នោត ឬ​កន្ទុយ​លេខ ភ្នាល់​បាល់ និង​ជល់​មាន់​ជាដើម បាន​បន្ត​បើក​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ជា​ធម្មតា​នៅ​មូលដ្ឋាន​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ដោយ​គ្មាន​សមត្ថកិច្ច​ពី​ស្ថាប័ន​ណា​មួយ​ចេញ​មុខ​បង្ក្រាប​ទេ។

អ្នក​សម្របសម្រួល​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) ខេត្ត​ព្រះសីហនុ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី ចង់​ឃើញ​កម្លាំង​នគរបាល និង​កម្លាំង​ស្ថាប័ន​ជំនាញ​ពាក់ព័ន្ធ​ដទៃ​ទៀត ចុះ​បង្ក្រាប​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​ដែល​ធ្វើ​សកម្មភាព​យូរ​ឆ្នាំ ហើយ​គ្មាន​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​បង្ក្រាប​កន្លង​ទៅ។

អ្នកស្រី សុធារី កត់​សម្គាល់​ថា បទល្មើស​ល្បែង​ស៊ី​សង​ដែល​បើក​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ កន្លង​ទៅ ពួក​គេ​ហាក់​មិន​ញញើត​នឹង​បទបញ្ជា​របស់​លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ ដែល​បាន​ក្រើន​រំឭក​ម្តង​ជា​ពីរ​ដង​ទៅ​ដល់​កម្លាំង​នគរបាល​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​នានា ឲ្យ​បន្ត​អនុវត្ត​បទបញ្ជា​ភូមិ-ឃុំ​មាន​សុវត្ថិភាព​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ទេ៖ «យើង​ដឹង​ស្រាប់​ហើយ​ល្បែង​ស៊ី​សង គឺ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ខ្លាំង​ណាស់ ជាពិសេស​ល្បែង​ភ្នាល់​បាល់ៗ​នេះ បើ​តាម​ខ្ញុំ​ដឹង អ្នក​ដែល​លេង​ភ្នាល់​គ្រាប់​នេះ គឺ​មាន​លេង​ក្នុង​មួយ​គ្រាប់​រហូត​ដល់​រាប់​រយ​ដុល្លារ ហើយ​អ្នក​ដែល​ចាញ់​ល្បែង​ភ្នាល់​នេះ គឺ​បាន​ជំពាក់​បំណុល និង​លក់​អស់​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ហើយ​បើ​សិន​ជា​យុវជន​វិញ​មាន​បញ្ហា​រហូត​ដល់​ហ៊ាន​លួច​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ឪពុក​ម្តាយ និង​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​អ្នក​ដទៃ​ថែម​ទៀត»។

 ស្នងការដ្ឋាន​នគរបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Den Ayuthyea

យ៉ាង​នេះ​ក្តី អ្នក​សម្របសម្រួល​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ បាន​កត់​សម្គាល់​ថា សមត្ថកិច្ច​នគរបាល និង​កង​រាជ​អាវុធហត្ថ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ជាដើម បាន​សហការ​បង្ក្រាប​បទល្មើស​គ្រឿង​ញៀន​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​វិជ្ជមាន​ច្រើន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦ នេះ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ល្បែង​ស៊ី​សង​មាន​ដូចជា​កន្ទុយ​លេខ ភ្នាល់​បាល់ និង​ជល់​មាន់​ជាដើម នៅ​តែ​បន្ត​កើត​មាន​អនាធិបតេយ្យ​នៅ​ទូទាំង​ក្រុង​ព្រះសីហនុ។

ឆ្លើយតប​បញ្ហា​នេះ លោក ភុល ភស្តារ អធិការ​នគរបាល​ក្រុង​ព្រះសីហនុ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា កម្លាំង​ជំនាញ​គ្រប់​ស្ថាប័ន​នៅ​មូលដ្ឋាន​នេះ ពិសេស​រដ្ឋបាល​ក្រុង​ព្រះសីហនុ ផ្ទាល់ បាន​កោះ​អញ្ជើញ​អ្នក​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ការ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ មាន​ល្បែង​ឆ្នោត ឬ​កន្ទុយ​លេខ និង​ល្បែង​ភ្នាល់​បាល់​ជាដើម មក​ជួប​ប្រជុំ និង​ធ្វើ​កិច្ចសន្យា​ឲ្យ​បញ្ឈប់​ប្រកប​អាជីវកម្ម​បន្ត​ទៀត។

លោក ភុល ភស្តារ អះអាង​ថា មាន​ម្ចាស់​បើក​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ល្បែង​ស៊ី​សង​មួយ​ចំនួន បាន​សហការ​ជាមួយ​កម្លាំង​ជំនាញ។ លោក​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ខាង​មុខ​នេះ បើ​សិន​ជា​ម្ចាស់​អាជីវកម្ម​ល្បែង​ស៊ី​សង​ទាំងឡាយ​ណា​មិន​អនុវត្ត​តាម​កិច្ចសន្យា​បញ្ឈប់​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ល្បែង​ស៊ី​សង​របស់​ខ្លួន​ទេ កម្លាំង​ជំនាញ​ស្ថាប័ន​ចម្រុះ​នឹង​ចុះ​បង្ក្រាប ហើយ​ចាត់​វិធានការ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់៖ «មេ​គាត់​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​ដល់​គ្រប់​អធិការ​ក្រុង ស្រុក និង​គ្រប់​ប៉ុស្តិ៍​រដ្ឋបាល​តាម​ឃុំ-សង្កាត់​នានា ឲ្យ​បង្ក្រាប​បទល្មើស​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ និង​គ្រប់​ទីកន្លែង​មិន​លើកលែង​ទេ ហើយ​ខ្ញុំ​បាន​អនុវត្ត​ទៅ​តាម​បទបញ្ជា​នេះ​ជា​ប្រចាំ»។

យ៉ាង​នេះ​ក្តី អាណាព្យាបាល​ភាគច្រើន​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​ចំអក​ថា ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​មាន​ល្បែង​ភ្នាល់​បាល់ មាន​ទីតាំង​នៅ​ក្នុង​បរិវេណ​មហោស្រព​ចាស់ ដែល​ម្ចាស់​ទីតាំង​នេះ​អះអាង​ថា ពួក​គេ​មាន​ខ្នង​បង្អែក​ជាប់​សាច់ញាតិ​មន្ត្រី​មាន​ឋានៈ​ពាក់​ផ្កាយ កំពុង​បម្រើ​ការងារ​នៅ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ គឺ​នៅ​បន្ត​បើក​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ជា​ធម្មតា។

ជាង​នេះ​ទៀត ល្បែង​កន្ទុយ​លេខ ឬ​ឆ្នោត​ជាដើម បាន​ធ្វើ​សកម្មភាព​រីក​ដូច​ផ្សិត​នៅ​តាម​ហាង​កាហ្វេ​នានា ពិសេស​នៅ​តាម​ទីផ្សារ​នានា​នៅ​ទូទាំង​ក្រុង​ព្រះសីហនុ មាន​ផ្សារ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ផ្សារ​លើ​ជាដើម ដោយ​គ្មាន​សមត្ថកិច្ច​បង្ក្រាប​នោះ​ទេ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ។

បញ្ហា​នេះ​ដែរ ស្នងការ​នគរបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ជួន ណារិន្ទ ក៏​បាន​ព្រមាន​ចាត់​វិធានការ​ក្តៅ​ទៅ​លើ​មន្ត្រី​ក្រោម​ឱវាទ មាន​អធិការ​ក្រុង ស្រុក និង​នាយ​ប៉ុស្តិ៍​រដ្ឋបាល​ឃុំ-សង្កាត់​នានា​ដែល​ទុក​បណ្តោយ​ឲ្យ​មាន​សកម្មភាព​ចែកចាយ ឬ​ប្រើប្រាស់​គ្រឿង​ញៀន និង​ល្បែង​ស៊ី​សង​គ្រប់​ប្រភេទ​ខុស​ច្បាប់ បន្ត​ធ្វើ​សកម្មភាព​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​រៀងៗ​ខ្លួន។

លោក ជួន ណារិន្ទ សង្កត់​ធ្ងន់​ថា បើ​សិន​ជា​រូប​លោក​រក​ឃើញ​ថា នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ណា​មួយ​ដែល​អធិការ​ក្រុង ស្រុក និង​នាយ​ប៉ុស្តិ៍​រដ្ឋបាល​តាម​ឃុំ-សង្កាត់​នានា ទុក​បណ្តោយ​ឲ្យ​មាន​បទល្មើស​គ្រឿង​ញៀន និង​ល្បែង​ស៊ី​សង​បន្ត​កើត​មាន​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​នីមួយៗ ថ្នាក់​ដឹកនាំ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ទាំងនោះ​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ទៅ​លើ​វិន័យ​របស់​កម្លាំង​នគរបាល​ជាតិ។

ទាក់ទិន​បញ្ហា​នេះ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ បាន​ក្រើន​រំឭក​ដល់​កង​កម្លាំង​នគរបាល​ក្រោម​ឱវាទ​នៅ​តាម​រាជធានី-ខេត្ត​នានា​ជា​រឿយៗ ឲ្យ​បន្ត​រួម​សហការ​គ្នា​ចុះ​អនុវត្ត​គោល​នយោបាយ​ភូមិ-ឃុំ​មាន​សុវត្ថិភាព ដែល​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​ដាក់​ចេញ ត្រូវ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ឲ្យ​បាន​ជា​ប្រចាំ​ដូច​ភ្លៀង​រលឹម និង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព៕

ថៅកែ​ដំឡូងមី​ជនជាតិ​ថៃ​ដែល​បាញ់​ពលករ​ខ្មែរ​ម្នាក់​ស្លាប់​ត្រូវ​សមត្ថកិច្ច​ចាប់​ខ្លួន

ថៅកែ​ដំឡូងមី​ជនជាតិ​ថៃ​ដែល​បាញ់​ពលករ​ខ្មែរ​ម្នាក់​ស្លាប់​ត្រូវ​សមត្ថកិច្ច​ចាប់​ខ្លួន

រថយន្ត​ដឹក​សាកសព​ពលករ​ខ្មែរ​ដែល​ត្រូវ​ថៅកែ​ថៃ បាញ់​សម្លាប់​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ដឹក​ចូល​តាម​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៩ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ Photo Provided


ថៅកែ​ដំឡូង​ជនជាតិ​ថៃ ដែល​បាញ់​ពលករ​ខ្មែរ​ម្នាក់​ស្លាប់​នៅ​ស្រុក​អារាញ់ ខេត្ត​ស្រះកែវ ប្រទេស​ថៃ ត្រូវ​បាន​សមត្ថកិច្ច​ចាប់​ខ្លួន​បាន​ហើយ កាល​ពី​រសៀល​ថ្ងៃ​ទី​២១ វិច្ឆិកា។

អគ្គ​កុងស៊ុល​ខ្មែរ​ប្រចាំ​ខេត្ត​ស្រះកែវ ប្រទេស​ថៃ លោក ប៊ុន សុខវិបុល មាន​ប្រសាសន៍​យ៉ាង​ខ្លី​ថា ជន​សង្ស័យ​បាន​ចូល​ខ្លួន​ទៅ​ឲ្យ​តម្រួត​ថៃ ចាប់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង ហើយ​សមត្ថកិច្ច​ថៃ បាន​បញ្ជូន​ជន​សង្ស័យ​ទៅ​តុលាការ​នៅ​ខេត្ត​ស្រះកែវ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់៖ «គាត់​ចូល​ប្រគល់​ទៅ​ខ្លួន​ឲ្យ​ប៉ូលិស​ចាប់ ក្រោយ​ពី​យើង​ទៅ​សហការ​ជាមួយ​សមត្ថកិច្ច​ថៃ ប្រមាណ ២​ម៉ោង»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា លោក ប៊ុន សុខវិបុល ពុំ​បាន​បញ្ជាក់​ថា ថៅកែ​ជនជាតិ​ថៃ ដែល​បាញ់​សម្លាប់​ពលករ​ខ្មែរ​នោះ​ឈ្មោះ​អ្វី​នោះ​ទេ។

ពលករ​ខ្មែរ​ម្នាក់​ឈ្មោះ សរ ងី ភេទ​ប្រុស អាយុ ៣១​ឆ្នាំ រស់នៅ​ភូមិ​តាទយ ឃុំ​ចារឈូក ស្រុក​អង្គរជុំ ខេត្ត​សៀមរាប ត្រូវ​បាន​ថៅកែ​ជនជាតិ​ថៃ បាញ់​ស្លាប់​ក្នុង​ចម្ការ​ដំឡូងមី​នៅ​ខេត្ត​ស្រះកែវ ប្រទេស​ថៃ ក្នុង​រឿង​ទំនាស់​ពាក្យ​សម្ដី​កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦៕

រដ្ឋសភា​អនុម័ត​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ​២០១៧ ដោយ​តំណាងរាស្ត្រ​បក្ស​ប្រឆាំង មិន​លើកដៃ​គាំទ្រ

រដ្ឋសភា​អនុម័ត​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ​២០១៧ ដោយ​តំណាងរាស្ត្រ​បក្ស​ប្រឆាំង មិន​លើកដៃ​គាំទ្រ

អ្នក​បើក​ម៉ូតូ​ម្នាក់ បើកម៉ូតូ​ខាងមុខ​​​អគារ​វិមាន​រដ្ឋសភា​ជាតិ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១៤។ (REUTERS)

ក្នុង​​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​នេះ រដ្ឋសភា​បាន​អនុម័ត​ក្នុង​សំឡេង​១០៦ លើ​១០៦ លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ស្ដីពី​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ដោយ​មាន​ការ​លើក​ដៃ​គាំ​ទ្រ​ពី​​តំណាងរាស្ត្រ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ។

ភ្នំពេញ —  រដ្ឋសភា​ បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ស្ដីពី​ថវិកាជាតិ​ឆ្នាំ​២០១៧​ ដោយ​មាន​វត្តមាន​របស់​តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចំនួន​៣៩​រូប​ចូល​រួម​ប្រជុំ ប៉ុន្តែ​តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទាំង​នេះ មិន​លើក​ដៃ​គាំទ្រ​ក្នុង​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​នេះ​ឡើយ។​

នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​អង្គារ ទី​២២ ខែ​វិច្ឆិកា នេះ រដ្ឋសភា​ជាតិ ​បាន​បើក​សម័យ​ប្រជុំ​ពេញ​អង្គ​លើក​ទី៧ នីតិ​កាល​ទី៥ អនុម័ត​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ស្ដីពី​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ និង​អនុម័តសេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដី​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ឆ្នាំ​២០១៧ ដោយ​មាន​តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចូល​រួម​ប្រជុំ​ជា​លើក​ដំបូង​ បន្ទាប់​ពួកគេ​បាន​ធ្វើ​ពហិការ​មិន​ចូល​ប្រជុំ​សភា ​ជាង​កន្លះឆ្នាំ​រួចមក។

ក្នុងកិច្ចប្រជុំ​នោះ​ ក៏​មាន​ការ​ចូលរួម​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តំណាង​រាស្ត្រ​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ចំនួន៦៧រូប​ក្នុងចំណោម​៦៨​រូប និង​តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចំនួន​៣៩​រូប​ក្នុង​ចំណោម​៥៥រូប ដោយ​ពុំ​មាន​វត្តមាន​លោក កឹម សុខា និង​លោក សម រង្ស៊ី។

ក្នុងការ​អនុម័ត​ច្បាប់​ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​នេះ រដ្ឋសភា​បាន​អនុម័ត​ក្នុង​សំឡេង​១០៦ លើ​១០៦ លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ស្ដីពី​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ដោយ​មាន​ការ​លើក​ដៃ​គាំ​ទ្រ​ពីតំណាងរាស្ត្រ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ។

សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដី​ពីការ​គ្រប់គ្រង​ថវិកា​ជាតិ​ឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវ​បាន​រដ្ឋ​សភា​អនុម័ត​ដោយ​សំឡេង​គាំ​ទ្រ​ពី​សមាជិក​សភា​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ចំនួន​៦៦​សំឡេង តែ​តំណាងរាស្ត្រ​សភា​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ មិន​បាន​លើក​ដៃ​អនុម័ត​យល់ព្រម​នោះ​ទេ។

ក្រោយ​បញ្ចប់​កិច្ច​ប្រជុំ​អនុម័ត​នេះ លោក សុន ឆ័យ តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ បាន​ប្រាប់​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​មិន​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​ស្ដីពី​ថវិកា​ឆ្នាំ​២០១៧ ដោយ​សារ​គម្រោង​នៃ​ការ​រក​ចំណូល និង​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ មិនបាន​ត្រឹមត្រូវ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​កម្ចី​ពី​បរទេស និង ចំណូល​ផ្នែក​ពន្ធដារ​ជាដើម។

លោក សុន ឆ័យ បញ្ជាក់​ថា៖ «សម្រាប់​ថវិកា​ឆ្នាំ​២០១៧​ហ្នឹង​គឺ​មាន​លក្ខណៈ​មិន​សូវ​ខុស​គ្នា​អំពី​ឆ្នាំ​មុនៗ​ទេ។ យើង​ឃើញ​ហើយ​ថា​បើ​ទោះ​បី​ជា​ទឹកប្រាក់​នៃ​ការ​កើន​ចំណាយ​រហូត​ដល់​ទៅ​ជិត​៥០០០​លាន ទឹកប្រាក់​ដែល​ចាយ​ជាក់ស្ដែង​គឺ​បាន​មក​ពី​ការ​ខ្ចីបុល​ដល់​ទៅ​ជិត​១០០០​លាន​ដុល្លារ។ ដូច្នេះ​អតុល្យភាព​នៃ​ថវិកា​ជាតិ​នេះ ​នៅ​តែ​បន្ត ហើយ​លទ្ធភាព​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ចាយ​បាន ឬ​ក៏​ពង្រឹង​អ្វី​ដែល​គេ​ហៅថា​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​៧​ភាគរយ គឺ​ពឹង​ផ្អែក​ស្ទើរ​តែ​ទាំង​ស្រុង​ទៅ​លើ​ប្រាក់​ខ្ចី​គេ»។

កាល​ពី​ចុង​ខែ​ឧសភា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ បាន​ប្រកាស​ធ្វើ​ពហិការ​មិន​ចូល​រួម​ប្រជុំ​ក្នុង​រដ្ឋសភា​ ដោយ​អះអាង​ថា​ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​រំលោភបំពាន​លើ​អភ័យ​ឯកសិទ្ធិ​របស់​អ្នក​តំណាង​រាស្ត្រ​ពី​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​ និង​ស្ថាប័ន​តុលាការ ក្រោយ​ពី​លោក កឹម សុខា អនុប្រធាន​ស្ដីទី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ​ត្រូវ​បាន​សមត្ថកិច្ច​ប្រដាប់​ដោយ​អាវុធ​បាន​ប៉ុនប៉ង​ឃាត់​រថយន្ត​របស់​លោក និង​ឡោមព័ទ្ធ​ទីស្នាក់ការ​គណបក្ស​ ដោយ​ប៉ុនប៉ង​ចាប់​ខ្លួន​លោក ទាក់ទង​នឹង​សំណុំ​រឿង​ដែល​គេ​ចោទ​ថា​លោក​មាន​ស្នេហា​លួច​លាក់​ជាមួយ​នារី​កាត់សក់​វ័យក្មេង​ម្នាក់៕

A tragedy remembered

A tragedy remembered

A woman pays her respects to those who died in the 2010 Water Festival stampede. Heng Chivoan

Wed, 23 November 2016

Government authorities and the opposition party yesterday held religious ceremonies to mark the sixth anniversary of the stampede that killed 353 people during the 2010 Water Festival. At a stupa near the site dedicated to the victims, Phnom Penh governor Pa Socheatvong acknowledged poor management had contributed to the tragedy, saying City Hall had endeavoured to learn from the incident to stop it from happening again.

"This case happened because of carelessness in good management," Socheatvong told about 800 people gathered to pay tribute. However, at a similar event held at the Cambodia National Rescue Party headquarters yesterday, CNRP vice president Kem Sokha slammed the fact that no one had been held accountable for the deaths.

"In other countries if such a case happened, there would be a person held responsible," said Sokha, who in 2014 drew criticism for accusing Vietnam of orchestrating the stampede.

Garbage truck runs over teen

Garbage truck runs over teen

People gather around a Cintri garbage truck on Tuesday in Phnom Penh after it was involved in a fatal accident, killing one and leaving two more injured. Supplied.
Wed, 23 November 2016

A 15-year-old student was run over and killed by a Cintri garbage truck in the capital’s Prampi Makara district on Monday after the motorbike on which he was a passenger skidded during an attempt to overtake the truck, throwing him from the bike and under the tyres of the larger vehicle.

Phnom Penh traffic police chief Tin Vansy said that CCTV footage showed that 18-year-old Pich Bunkhean – who was giving victim Sokunthea Rith, 15, a ride home from school – had tried to pass the trash-collection truck on a narrow one-way street. After Rith was thrown from the bike, it hurtled ahead before running into a car.

“The truck ran over Rith’s head, causing him to die immediately,” Vansy said, adding that Bunkhean only sustained slight injuries. “According to the surveillance camera . . . the death and injury are not the mistake of the Cintri driver.”

However, Vansay said that 26-year-old truck driver Sorn Ran was arrested and will be questioned today at municipal court all the same.

“Cintri offered the victim’s family $3,500 to prepare for the funeral,” he added.

New interview with senior monk explores karma, KR-era trauma

New interview with senior monk explores karma, KR-era trauma

In 1975, a soldier comforts a woman whose relatives were found murdered in a rice field near Phnom Penh. Jean-Jacques cazaux /Afp

Wed, 23 November 2016

In a newly published interview on Khmer Rouge-era trauma, the chief monk of Phnom Penh’s Wat Lanka, Sao Chanthol, explores themes of reconciliation – while also tussling with the notion of whether there was a karmic “cause and effect” that could have led to people’s suffering.

The new interview was included in the second issue of Cambodia’s Hidden Scars – an update to an earlier 2011 Documentation Center of Cambodia (DC-Cam) monograph centred on the theme of coping with trauma.

The publication reiterates the last edition’s critiques of the mental health system, with DC-Cam director Youk Chhang yesterday saying the new edition was prompted by a belief that Cambodia “hasn’t made much improvement” in terms of mental healthIn the new interview, Chanthol calls for reconciliation between victims and former Khmer Rouge cadres.

“Reconciliation is the principle that ends the anger in the minds . . . Reconciliation leads to peace among everyone in society and is a way of avoiding revenge,” he answered.

Moving on to the Buddhist concept of karma and influence of past lives on the present, Chanthol also refused to rule out the possibility that Khmer Rouge victims were in some way responsible for their treatment. “I cannot reach a firm conclusion on whether what the victims suffered during Khmer Rouge regime [1975-1979] was their Sanchita [karma] . . . Yet, I would like to clarify again that everything happens based on a process of cause and effect,” Chanthol said.

Yim Sotheary, a trauma psychiatrist who identifies as a Buddhist, said this position is “not scientifically based”, while acknowledging the emotional support deep religious belief can give to survivors. However, she said, this line of reasoning could upset traumatised patients. “I would never say that to one of my clients,” she said.

The new edition of the monograph also includes Inger Agger’s 2015 article Transcultural Psychiatry, in which she identifies Buddhism as a legitimate coping mechanism for victims, but warns that Western scholars must begin analysing trauma through Cambodians’ own cultural perspectives. “Over the last 20 years, Buddhism has gradually reemerged, and many Cambodians pin their hopes on Buddhism helping them to cope with the past and restore ‘moral order’,” she wrote.

Noting that trauma didn’t end with the regime, she also maintains the death of loved ones is a source of continued daily disturbance because “it is widely believed that the spirits of those who die a violent death may be unable to find peace”.