Sunday, January 8, 2017

តុលាការ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ​កោះ​ហៅ​សាក្សី​បំភ្លឺ​សំណុំ​រឿង​នាយ​រង​ប៉ុស្តិ៍​ប៉ោយប៉ែត


សាច់ញាតិ និង​អ្នក​គាំទ្រ​លោក ឌិន ពុទ្ធី តវ៉ា​ឲ្យ​តុលាការ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ ដោះលែង​ជន​ត្រូវ​ចោទ​នៅ​ច្រក​ទ្វារ​ព្រំដែន​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Hum Chamroeun



សាក្សី​ដែល​ឃើញ​ហេតុការណ៍​ផ្ទាល់​នៅ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ដែល​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ អះអាង​ថា​ប្រធាន​សមាគម​ពង្រឹង​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​កម្ពុជា លោក ឌិន ពុទ្ធី បាន​បើក​ឡាន​បុក​នាយ​រង​ប៉ុស្តិ៍​អន្តោប្រវេសន៍​ប្រចាំ​ច្រក​ប៉ោយប៉ែត​ម្នាក់​ឲ្យ​រង​របួស​នោះ ត្រូវ​បាន​តុលាការ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ​កោះ​ហៅ​ទៅ​បំភ្លឺ​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១០ មករា។

ការ​កោះ​ហៅ​ទៅ​បំភ្លឺ​នេះ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​សាក្សី​ចំនួន ៣​នាក់​បាន​ដាក់​ពាក្យ​ស្នើ​ទៅ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២ មករា កន្លង​ទៅ ដើម្បី​ចូល​បំភ្លឺ​ដោះ​បន្ទុក​ពី​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​មក​លើ​លោក ឌិន ពុទ្ធី។

សាក្សី​ម្នាក់​ឈ្មោះ អ៊ុន ជីវ័ន្ត ដែល​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ហេតុការណ៍​ផ្ទាល់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ជម្លោះ​រវាង​លោក ឌិន ពុទ្ធី និង​នាយ​រង​ប៉ូលិស​អន្តោប្រវេសន៍​ប្រចាំ​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត ឲ្យ​ដឹង​ថា កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៨ មករា ថា មន្ត្រី​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ បាន​ទូរស័ព្ទ​មក​ប្រាប់​ពួក​គាត់​ទាំង ៣​នាក់ ឲ្យ​ចូល​បំភ្លឺ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សំណុំ​រឿង​នេះ​នៅ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១០ មករា។

លោក​អះអាង​ថា សាក្សី​ទាំង ៣​នាក់​នោះ​រួម​មាន រូប​លោក លោក ញ៉ែត នាង និង​លោក ហ៊ុន សេងអឿន រស់នៅ​សង្កាត់ និង​ក្រុង​ប៉ោយប៉ែត ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ។ លោក​បន្ថែម​ថា ពួក​គាត់​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​រួច​ជា​ស្រេច​ហើយ ដើម្បី​ទៅ​បកស្រាយ​ការ​ពិត​នៅ​ចំពោះ​មុខ​មន្ត្រី​តុលាការ​ដោយ​មិន​លម្អៀង​ឡើយ។ លោក​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា លោក ឌិន ពុទ្ធី មិន​បាន​បើក​ឡាន​បុក​មន្ត្រី​ប៉ូលិស​អន្តោប្រវេសន៍​ឈ្មោះ ឈាន ពិសិដ្ឋ ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នោះ​ទេ៖ «បាទ! ខ្ញុំ​ហ៊ាន​អះអាង​រឿង​នេះ ព្រោះ​ខ្ញុំ​បាន​ឈរ​នៅ​កន្លែង​នោះ​ដែរ ហើយ​ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​ផ្ទាល់​ភ្នែក​តែ​ម្ដង។ បាទ ខ្ញុំ​ហ៊ាន​ស្បថ​ចំពោះ​តុលាការ ថា​ឡាន​មិន​បាន​បុក​ប៉ូលិស​ឡើយ»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ប្អូន​ប្រុស​បង្កើត​ជន​ត្រូវ​ចោទ លោក ឌិន ធីរិទ្ធ ស្នើ​ឲ្យ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ ពន្លឿន​ដោះស្រាយ និង​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ជូន​លោក ឌិន ពុទ្ធី ឲ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស។ លោក​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ប្រសិន​បើ​តុលាការ​មិន​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ដើម្បី​ឲ្យ​លោក ឌិន ពុទ្ធី មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ​ទេ គឺ​សាច់ញាតិ និង​អ្នក​គាំទ្រ​លោក ឌិន ពុទ្ធី នឹង​ដាក់​ពាក្យ​ស្នើសុំ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត ដើម្បី​តវ៉ា​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​រក​យុត្តិធម៌​នៅ​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត យ៉ាង​យូរ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ មករា ខាង​មុខ៖ «ដោយសារ​រឿង​នេះ​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​មក​លើ​ក្រុម​គ្រួសារ​ខ្ញុំ និង​ភរិយា​របស់​លោក ឌិន ពុទ្ធី ព្រោះ​គាត់​មិន​បាន​ធ្វើ​អី​ខុស​នោះ​ទេ ហើយ​អ្នក​ឃើញ​ហេតុការណ៍​ផ្ទាល់ និង​អ្នក​មើល​វីដេអូ​ឃ្លីប ក៏​បាន​ដឹង​ថា​ដែរ វា​ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​មក​លើ​គាត់​តែ​ម្ដង»។

អាស៊ីសេរី ពុំ​អាច​ទាក់ទង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ ដើម្បី​សុំ​អត្ថាធិប្បាយ​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ​បាន​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ មករា។

ប៉ុន្តែ​កន្លង​ទៅ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ធ្លាប់​អះអាង​ថា ការ​សន្និដ្ឋាន​បឋម​របស់​តុលាការ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ រក​ឃើញ​ថា នាយ​រង​ប៉ុស្តិ៍​នគរបាល​អន្តោប្រវេសន៍​ច្រក​ទ្វារ​ព្រំដែន​អន្តជាតិ​ប៉ោយប៉ែត លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រធាន​សមាគម​ពង្រឹង​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​កម្ពុជា បើក​រថយន្ត​បុក​ឲ្យ​រង​របួស​ដួល​សន្លប់ គឺ​ជា​ការ​ពិត។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា កត់​សម្គាល់​ថា ការ​សន្និដ្ឋាន​នេះ គឺ​តុលាការ​ហាក់​ធ្វើ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ដោយ​ផ្អែក​ទៅ​លើ​សាក្សី​តែ​ម្ខាង​យក​មក​បង្ហាញ ចំណែក​សាក្សី​ដែល​ឃើញ​ហេតុការណ៍​ផ្ទាល់​ជាច្រើន​នាក់​ទៀត​ដែល​ចង់​ឆ្លើយ​ដោះ​បន្ទុក​ឲ្យ​ជន​ត្រូវ​ចោទ​នោះ គឺ​មិន​ទាន់​សាកសួរ​ពួក​គាត់​នៅ​ឡើយ។ លោក​សង្ឃឹម​ថា សាក្សី​ទាំង ៣​នាក់​ដែល​ចូល​បំភ្លឺ​តុលាការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០ មករា នោះ នឹង​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​ជួយ​ដោះ​បន្ទុក​ឲ្យ​លោក ឌិន ពុទ្ធី បាន៖ «ការ​ឃុំ​ខ្លួន​នេះ​បាន​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង​មក​លើ​ជីវភាព​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​លោក ឌិន ពុទ្ធី ព្រោះ​លោក​គ្មាន​អំណាច ដែល​គួរ​ឲ្យ​ភ័យ​ព្រួយ​ក្នុង​នីតិវិធី​របស់​តុលាការ​នោះ​ទេ។ អ៊ីចឹង​គួរ​តែ​ឲ្យ​គាត់​បាន​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្ដោះអាសន្ន ដើម្បី​ពិចារណា​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ជូន​ភាគី​ទាំង​សង​ខាង​ជា​ការ​ប្រសើរ​ជាង»។

លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ត្រូវ​បាន​គេ​បញ្ជូន​ទៅ​ព្យាបាល​របួស​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ក្នុង​ស្រុក រហូត​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​ថៃ ប៉ុន្តែ​ប្រមាណ​មួយ​សប្ដាហ៍​ក្រោយ​មក ស្រាប់​តែ​អ្នក​លេង​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) នាំ​គ្នា​បង្ហោះ​ឃ្លីប​វីដេអូ​ចំនួន ៣​ឃ្លី​ន​ព្រោងព្រាត​បន្តបន្ទាប់​គ្នា បង្ហាញ​អំពី​សកម្មភាព​លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ កំពុង​ដើរ​ចេញ​ពី​ផ្ទះ​សំណាក់​មួយ​កន្លែង​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ជាមួយ​នារី​ម្នាក់​ដែល​គេ​ពុំ​ឃើញ​ស្នាម​របួស​ជើង ឬ​ក នោះ​ឡើយ។ អ្នក​ដែល​បាន​ថត​ឃ្លីប​វីដេអូ​បង្ហោះ​កាល​ពី​ចុង​ខែ​ធ្នូ កន្លង​ទៅ ថែម​ទាំង​ចោទ​សួរ​ថា តើ​ឯណា​ទៅ​ដែល​លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ បាន​រង​របួស​ក និង​ជើង ហើយ​កំពុង​សម្រាក​ព្យាបាល​នៅ​ប្រទេស​ថៃ តែ​បែរ​ជា​អាច​ដើរ​ដូច​មនុស្ស​ធម្មតា​នៅ​ក្នុង​ផ្ទះ​សំណាក់​ទៅ​វិញ?

ការ​ចេញ​ឃ្លីប​វីដេអូ​នេះ ត្រូវ​បាន​អ្នក​លេង​ហ្វេសប៊ុក​ចាប់​អារម្មណ៍​យ៉ាង​ច្រើន និង​បញ្ចេញ​មតិ​បន្ថែម​ថា លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ សម្ដែង​ធ្វើ​ពុត​ជា​ដួល​សន្លប់ ហើយ​ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក ឌិន ពុទ្ធី ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់​ខ្លួន។

ពាក់ព័ន្ធ​ការ​បែក​ធ្លាយ​វីដេអូ​នេះ លោក ស ខេង ធ្លាប់​បាន​បញ្ជាក់​ថា សមត្ថកិច្ច​កំពុង​បន្ត​ស៊ើប​អង្កេត​ស្វែងរក​អ្នក​ដែល​បញ្ចេញ​ឃ្លីប​វីដេអូ​នេះ​ហើយ។

មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ លោក ភុន ឈិន មាន​ជំនឿ​ថា តុលាការ​នឹង​កាត់​ក្ដី​នៅ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​នេះ ប្រកប​ដោយ​សុក្រឹត និង​យុត្តិធម៌ ហើយ​អាច​នឹង​ផ្ដល់​ឲ្យ​ជន​ត្រូវ​ចោទ​បាន​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្ដោះអាសន្ន​នា​ពេល​ខាង​មុខ៖ «យើង​សំណូមពរ​ធ្វើ​ម៉េច​សុំ​ឲ្យ​តុលាការ​ពន្លឿន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ឲ្យ​បាន​កាន់​តែ​ប្រសើរ​ជាង​នេះ​បន្ថែម​ទៀត ព្រោះ​រឿង​នេះ​មាន​មន្ទិល​សង្ស័យ​ច្រើន​ពី​មហាជន ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទៅ​លោក ឌិន ពុទ្ធី។ អ៊ីចឹង​ទោះ​បី​តុលាការ​មាន​សិទ្ធី​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្ដោះអាសន្ន​ក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែ​បើ​ចុង​ក្រោយ​រក​មិន​ឃើញ​ថា​ជន​នោះ​មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​មែន វា​នាំ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ​មនុស្ស​ជា​ខ្លាំង»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ធ្នូ សាច់ញាតិ និង​អ្នក​គាំទ្រ​លោក ឌិន ពុទ្ធី បាន​លើក​គ្នា​តវ៉ា​បិទ​ផ្លូវ​នៅ​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​តុលាការ​ដោះលែង​ជន​ត្រូវ​ចោទ​ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ ព្រោះ​ពួក​គាត់​យល់​ឃើញ​ថា ការ​ឃុំ​ខ្លួន​លោក ឌិន ពុទ្ធី ដោយ​អយុត្តិធម៌។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​អះអាង​ថា លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ដួល​នៅ​មុខ​ឡាន​របស់​លោក ឌិន ពុទ្ធី នោះ គឺ​មាន​វីដេអូ​ឃ្លីប​ឃើញ​ច្បាស់​ពី​សកម្មភាព​ដួល​នោះ​ដែរ ហើយ​មាន​ទាំង​សាក្សី​ជាច្រើន​នាក់​អះអាង​ថា ឡាន​លោក ឌិន ពុទ្ធី មិន​បាន​បើក​បុក​លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ នោះ​ទេ គឺ​លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ ដួល​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ទៅ​វិញ​ទេ។

សាច់ញាតិ និង​អ្នក​គាំទ្រ​អះអាង​ថា នៅ​ពេល​ដែល​ពួក​គាត់​តវ៉ា​សាជាថ្មី​នោះ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​ជា​បន្តបន្ទាប់​ដូច​ភ្លៀង​រលឹម រហូត​ទាល់​តែ​តុលាការ​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ជូន​លោក ឌិន ពុទ្ធី។ ចំណែក​លោក ឈាន ពិសិដ្ឋ រហូត​មក​ពេល​នេះ ពុំ​ដឹង​ថា​សម្រាក​ព្យាបាល​ជំងឺ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ឬ​ត្រឡប់​មក​កម្ពុជា វិញ​នោះ​ឡើយ៕

យុវជន​ស្នើ​រដ្ឋាភិបាល​បង្ហាញ​តម្លាភាព​ជុំវិញ​ការ​នាំ​ខ្សាច់​ចេញ​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស


កាណូត​បូម​ខ្សាច់ ក្នុង​ទន្លេ​មេគង្គ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី ០៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៤។ Photo: RFA



ក្រុម​យុវជន​សម្ដែង​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ និង​អារម្មណ៍​សោកស្ដាយ នៅ​ពេល​ធនធាន​ខ្សាច់​របស់​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​នាំ​ចេញ​ទៅ​បរទេស​ដោយ​ខ្វះ​តម្លាភាព​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ខាតបង់​ចំណូល​រាប់​រយ​លាន​ដុល្លារ។ ការ​ថ្លែង​បែប​នេះ បន្ទាប់​ពី​ទិន្នន័យ​គយ​បរទេស បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​នាំ​ចូល​ខ្សាច់​ដ៏​ច្រើន​ពី​កម្ពុជា តែ​ទិន្នន័យ​កម្ពុជា បញ្ជាក់​តួលេខ​តិច​ជាង ឬ​មិន​មាន​តួលេខ​តែ​ម្តង។

យុវជន​ដែល​ជា​សកម្មជន​បរិស្ថាន និង​សង្គម សម្ដែង​ការ​សោកស្ដាយ​ជុំវិញ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ទាក់ទង​នឹង​ការ​នាំ​ចេញ​ខ្សាច់​ទៅ​លក់​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស និង​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​គ្រប់គ្រង​វិស័យ​នេះ​ឲ្យ​មាន​តម្លាភាព។

សកម្មជន​បរិស្ថាន​នៃ​អង្គការ​មាតា​ធម្មជាតិ យុវជន ថុន រដ្ឋា បញ្ជាក់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ មករា ថា រូប​គាត់​មាន​ក្តី​អាម៉ាស់ និង​សោកស្ដាយ​នៅ​ពេល​ដែល​អាជីវកម្ម​ខ្សាច់​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស បាន​ផ្តល់​ផល​ប្រយោជន៍​តិចតួច​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​នៅ​មូលដ្ឋាន តែ​វា​បាន​ហុច​ផល​ច្រើន​ទៅ​ឲ្យ​ក្រុម​ឈ្មួញ និង​មន្ត្រី​ខិលខូច​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ខាតបង់​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ធ្ងន់ធ្ងរ៖ «»។

យុវជន ថុន រដ្ឋា ធ្លាប់​កប់​ខ្លួន​ឯង​ក្នុង​ពំនូក​ខ្សាច់​ជាច្រើន​ដង និង​ថត​ជា​វីដេអូ​បង្ហោះ​តាម​ហ្វេសប៊ុក (facebook) អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បញ្ឈប់​ការ​បូម​ខ្សាច់ និង​នាំ​ខ្សាច់​ចេញ​ទៅ​បរទេស។ យុវជន​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ថា គាត់​ឈឺ​ចាប់​នៅ​ពេល​ឃើញ​ខ្សាច់​ដែល​ជា​ធនធាន​រ៉ែ​របស់​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​នាំ​ចេញ​ទៅ​លក់​នៅ​បរទេស ដើម្បី​គ្រាន់​តែ​ចាក់​បំពេញ​ទឹក​ដី​របស់​ប្រទេស​ដទៃ៖ «»។

និស្សិត​ផ្នែក​កសិកម្ម​មួយ​រូប គឺ​កញ្ញា ឌីម ឈុនហូ ដែល​ធ្លាប់​ចូលរួម​សកម្មភាព​សង្គម​ផង​នោះ យល់​ឃើញ​ថា ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ខ្សាច់​ដែល​ខ្វះ​តម្លាភាព បង្ក​ផល​វិបាក​ច្រើន​សម្រាប់​សង្គម ដ្បិត​កម្ពុជា ជា​ប្រទេស​ក្រីក្រ ដែល​ត្រូវ​ការ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ទាំងនេះ​យក​មក​អភិវឌ្ឍ​ជាតិ ប៉ុន្តែ​វា​បែរ​ជា​ត្រូវ​ធ្លាក់​ចូល​ក្នុង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ទៅ​វិញ។ កញ្ញា​ទាមទារ​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​ទាំងឡាយ​ណា​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​អាជីវកម្ម​ធនធាន​ខ្សាច់ ត្រូវ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ខ្លួន៖ «»។

ចំណែក​សកម្មជន​សង្គម​មួយ​រូប​ទៀត គឺ​ព្រះតេជព្រះគុណ ជួន ក្សេមក្សាន្ត មាន​ថេរ​ដីកា​ថា រដ្ឋាភិបាល​ហាក់​ដូចជា​គ្មាន​សមត្ថភាព​គ្រប់គ្រង​វិស័យ​នេះ​ឡើយ ពោល​គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​រឿង​ទាំងនេះ​បាន​លេច​ធ្លាយ បែរ​ជា​គ្មាន​អ្នក​ណា​ចេញ​មុខ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ ឬ​បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​នោះ​ឡើយ។ ព្រះអង្គ​បាន​ប្រៀបធៀប​ថា នេះ​ជា​ការ​ដឹកនាំ​បែប​កញ្ជើ​ធ្លុះ បើ​ទោះ​ជា​ប្រឹង​រក​ត្រី​យ៉ាង​ណា ក៏​មិន​សល់​ដែរ ព្រោះ​តែ​ខ្វះ​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ៖ «»។

ការ​នាំ​ខ្សាច់​ចេញ​ទៅ​បរទេស បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធានបទ​ដ៏​ចម្រូងចម្រាស​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ក្រោយ​ពេល​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ខ្សាច់ មិន​អាច​ស្រាយ​ចម្ងល់​របស់​សាធារណជន អំពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​តួលេខ​នាំ​ចេញ​ខ្សាច់​របស់​កម្ពុជា ទៅ​កាន់​ប្រទេស​សិង្ហបុរី និង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។

ទិន្នន័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​បង្ហាញ​ថា សិង្ហបុរី បាន​នាំ​ចូល​ខ្សាច់​ពី​កម្ពុជា ជាង ៧៣​លាន​តោន​ក្នុង​រយៈពេល ៨​ឆ្នាំ​ពី​ឆ្នាំ​២០០៧ ដល់​ឆ្នាំ​២០១៥ តែ​តួលេខ​របស់​ក្រសួង​រ៉ែ និង​ថាមពល​កម្ពុជា វិញ​ថា​មាន​តែ​ជាង ១៦​លាន​តោន​ប៉ុណ្ណោះ។ តួលេខ​នេះ បើ​គិត​ជា​ទឹក​ប្រាក់​ខុស​គ្នា​ជាង ៧០០​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក។

ភាព​ខុស​គ្នា​មួយ​ទៀត គឺ​ទិន្នន័យ​ពី​ភ្នាក់ងារ​គយ​ឥណ្ឌា ដែល​បង្ហាញ​ថា ឥណ្ឌា ទិញ​ខ្សាច់​ពី​កម្ពុជា ជាង ១០​ម៉ឺន​តោន (១០៨.៦៥៨​តោន) គិត​ជា​ទឹក​ប្រាក់​ជិត ៣​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក (២,៦​លាន​ដុល្លារ) ក្នុង​រយៈពេល ៣​ឆ្នាំ​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០១៥។ ប៉ុន្តែ​ទិន្នន័យ​របស់​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា វិញ​បង្ហាញ​ថា កម្ពុជា មិន​ដែល​នាំ​ខ្សាច់​ចេញ​ទៅ​ឥណ្ឌា នោះ​ឡើយ គឺ​មាន​តែ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចំនួន​៥ ប៉ុណ្ណោះ គឺ​សិង្ហបុរី ថៃ វៀតណាម កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង និង​កោះ​តៃវ៉ាន់ សរុប​ចំនួន ៤៥​ម៉ឺន​តោន ដែល​គិត​ជា​ទឹក​ប្រាក់​មាន​ចំនួន ២​លាន ៥​សែន​ដុល្លារ​អាមេរិក។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ មាន​សំណួរ​ជាច្រើន​ត្រូវ​បាន​ចោទ​សួរ​ទៅ​កាន់​ក្រសួង និង​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ ប៉ុន្តែ​ចម្លើយ​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សកម្មជន​បរិស្ថាន បញ្ជាក់​ថា គ្រាន់​តែ​ជា​ការ​ដោះសា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ក្រសួង​រ៉ែ និង​ថាមពល បញ្ជាក់​ថា ការ​លក់​ដូរ​ខ្សាច់​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស មិន​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ដែន​សមត្ថកិច្ច​របស់​ក្រសួង​ឡើយ ពោល​គឺ​ក្រសួង​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​តែ​ទៅ​លើ​ការ​ផ្តល់​អាជ្ញាប័ណ្ណ​បូម​ខ្សាច់ និង​ការ​ប្រមូល​ពន្ធ​លើ​សួយសារ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែក​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម វិញ បាន​ត្រឹម​សម្ដែង​ការ​ងឿង​ឆ្ងល់​ពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នេះ ហើយ​ទាមទារ​ឲ្យ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​សិក្សា​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់ មុន​នឹង​ចោទ​ដាក់​រដ្ឋាភិបាល។ រីឯ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ និង​រដ្ឋាករ​វិញ មិន​អាច​ទាក់ទង​បាន​ទេ ពីព្រោះ​មិន​មាន​មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ។ មិន​មាន​ស្ថាប័ន​មួយ​ណា​អះអាង​ថា ខ្លួន​នឹង​ស៊ើប​អង្កេត​ជុំវិញ​រឿង​នេះ​ឡើយ។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុង​ឱកាស​រំឭក​ខួប​ថ្ងៃ​ជ័យជម្នះ ៧ មករា ថ្ងៃ​ទី​៧ មករា បាន​ប្រកាស​បង្ក្រាប​បទល្មើស​បំផ្លាញ​ធនធាន​ធម្មជាតិ ដែល​ក្នុង​នោះ​ក៏​រួម​មាន អាជីវកម្ម​ខ្សាច់​ខុស​ច្បាប់​ទៅ​បរទេស​ផង​ដែរ៖ «»។

ទោះ​ជា​បែប​នេះ​ក្តី សកម្មជន​បរិស្ថាន និង​ក្រុម​យុវជន ថ្លែង​ថា ការ​ប្រកាស​នេះ​នឹង​ពុំ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​នោះ​ទេ ពីព្រោះ​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​មិន​ដែល​អនុវត្ត​តាម​បទបញ្ជា​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ឡើយ ហើយ​ម្យ៉ាង​ទៀត ជំនួញ​ខ្សាច់​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ដែល​មាន​ទឹក​ប្រាក់​រាប់​រយ​លាន​ដុល្លារ​នេះ ជា​ការ​ឃុបឃិត​គ្នា​រវាង​ឈ្មួញ និង​មន្ត្រី​មាន​អំណាច​ដែល​សុទ្ធសឹងតែ​នៅ​ក្រោម​ឱវាទ​របស់​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី។

នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៧ នេះ អង្គការ​មាតា​ធម្មជាតិ បាន​ពឹងពាក់​ក្រុម​មេធាវី​សិង្ហបុរី ឲ្យ​ជួយ​សិក្សា និង​ស៊ើប​អង្កេត​ជុំវិញ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ទាក់ទង​នឹង​ការ​នាំ​ចូល​ខ្សាច់​ពី​កម្ពុជា។ ពួក​គេ​បញ្ជាក់​ថា បើ​សិន​ជា​មាន​ភស្តុតាង​គ្រប់គ្រាន់ ពួក​គេ​នឹង​ប្ដឹង​រដ្ឋាភិបាល​សិង្ហបុរី ឬ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ដែល​ទិញ​ខ្សាច់​ពី​កម្ពុជា ទៅ​តុលាការ​សិង្ហបុរី ព្រោះ​ខ្សាច់​ដែល​ប្រទេស​ដែន​កោះ​មួយ​នេះ​ទិញ​ពី​កម្ពុជា បាន​មក​ដោយ​ការ​បំផ្លាញ​ប្រព័ន្ធ​ជីវចម្រុះ និង​ប៉ះពាល់​ជីវភាព​ពលរដ្ឋ។ ក្រៅ​ពី​នេះ អង្គការ​មាតា​ធម្មជាតិ ក៏​នឹង​ដាក់​ពាក្យ​បណ្ដឹង​ដាច់​ដោយឡែក​មួយ​ទៀត​ទៅ​តុលាការ​ឥណ្ឌា ទាក់ទង​នឹង​ការ​នាំ​ចូល​ខ្សាច់​ពី​កម្ពុជា ដូច​គ្នា​នឹង​ករណី​សិង្ហបុរី ដែរ។

ចំណែក​មេ​បក្ស​ប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ដែល​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ហាម​មិន​ឲ្យ​ចូល​ស្រុក​វិញ​នោះ បាន​បញ្ជាក់​ថា ក្រុម​តំណាង​រាស្ត្រ​របស់​លោក នឹង​កោះ​ហៅ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ឲ្យ​មក​បំភ្លឺ​ជា​ថ្មី​ទៀត​ជុំវិញ​រឿង​ទាំងនេះ ដែល​លោក​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ការ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពុក​រលួយ ខាតបង់​ចំណូល​ជាតិ​រាប់​រយ​លាន​ដុល្លារ៕

អង្គភាព​ជំនាញ​ថា​កំពុង​ពន្លឿន​និង​សម្រេច​ឲ្យ​បាន​ផែនការ​បង្ក្រាប​គ្រឿង​ញៀន

គ្រឿង​ញៀន​ដែល​អាជ្ញាធរ​រឹប​អូស​បាន និង​ដុត​បំផ្លាញ​ចោល​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Leng Maly




លេខាធិការដ្ឋាន​នៃ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន បង្ហាញ​សុទិដ្ឋិនិយម​ថា គ្រឿង​ញៀន​ដែល​ជា​បញ្ហា​ដ៏​ស្មុគស្មាញ បច្ចុប្បន្ន​ជំនាញ​ពាក់ព័ន្ធ​កំពុង​ពន្លឿន និង​សម្រេច​ឲ្យ​បាន​ទៅ​តាម​ផែនការ​ដូច​ដែល​បាន​គ្រោង​ទុក។ បើ​ទោះ​ជា​បែប​ណា អង្គភាព​ជំនាញ​ដែល​ជា​សេនាធិការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នេះ នៅ​ពុំ​ទាន់​អាច​បញ្ជាក់​លម្អិត​ពី​តួលេខ​ស្ដីពី​ការ​បង្ក្រាប​នេះ​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ។ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ឲ្យ​ដឹង​ថា ថ្វី​បើ​ផែនការ​បង្ក្រាប​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ដាក់​ចេញ សង្កេត​ឃើញ​ថា ក្រុម​អ្នក​ជួញ​ដូរ​គ្រឿង​ញៀន​ហាក់​ដើរ​មុន​មួយ​ជំហាន​ទៀត​ទៅ​ហើយ។

គិត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មាន​រយៈពេល ៧​ថ្ងៃ​មក​ហើយ ក្រោយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ដាក់​ចេញ​នូវ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ទី​១ ពុំ​ធ្លាប់​មាន ប៉ុន្តែ​ស្ថាប័ន​ជំនាញ​ទទួល​បន្ទុក​គ្រឿង​ញៀន​នេះ​អះអាង​ថា មក​ដល់​ពេល​នេះ​ទៅ​ហើយ អង្គភាព​ជំនាញ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​នេះ​កំពុង​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​តាម​បណ្ដា​ខេត្ត-ក្រុង​នៅ​ឡើយ។

អគ្គលេខាធិការ​នៃ​អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ លោក​នាយ​ឧត្ដមសេនីយ៍ មាស វីរិទ្ធ ឲ្យ​ដឹង​ថា ដោយសារ​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​នេះ​ការងារ​មមាញឹក​ចុង​ឆ្នាំ ដែល​ពុំ​អាច​ងាក​ខ្លួន​រួច ម្យ៉ាង​ទៀត​របាយការណ៍​ដែល​ប្រមូល​បាន​កំពុង​ផ្ទៀងផ្ទាត់​នៅ​ឡើយ ហេតុ​នេះ​លទ្ធផល​ត្រូវ​រង់ចាំ​បន្តិច។ បើ​ទោះ​ជា​បែប​ណា មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ថា កិច្ចការ​ក្នុង​រយៈពេល ១​សប្ដាហ៍​ចុង​ក្រោយ​នេះ គឺ​មាន​ផល​វិជ្ជមាន​ច្រើន បើ​ធៀប​ទៅ​នឹង​ផែនការ​ដែល​បាន​ដាក់​ចេញ​ក្នុង​ពេល​កន្លង​ទៅ។ លោក​បន្ត​ថា «ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​លើ​វិធានការ​នៅ​តាម​បណ្ដា​ខេត្ត​មួយ​ចំនួន វា​មិន​ទាន់​បាន​អស់​នៅ​ឡើយ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​ឃើញ​មាន​សកម្ម ហើយ​លទ្ធផល​នៃ​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​មាន​ការ​កើន​ឡើង​គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់។ វា​អាច​ជា​ខ្នាត​វាស់វែង​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​ទិន្នន័យ​ល្អ​ពាក់ព័ន្ធ​ការ​អនុវត្ត និង​ផែនការ​យុទ្ធនាការ​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល»។

ទាក់ទិន​រឿង​នេះ ប្រធាន​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន លោក កែ គឹមយ៉ាន ធ្លាប់​ឲ្យ​ដឹង​កាល​ពី​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១៦ ថា អ្នក​ប្រើប្រាស់ និង​ជួញ​ដូរ​គ្រឿង​ញៀន​ក្នុង​រយៈពេល ៦​ខែ​នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៦ មាន​ចំនួន​កើន​ឡើង​ជាង ៨​ពាន់​នាក់ ធៀប​ទៅ​នឹង​ឆ្នាំ​២០១៥។ យ៉ាង​ណា ក្រុម​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ជា​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​សារធាតុ​ថ្នាំ​ញៀន បាន​ចាត់​ទុក​អ្នក​ប្រើប្រាស់​គ្រឿង​ញៀន​ថា​ជា​ក្រុម​គោលដៅ​ដែល​រងគ្រោះ ហើយ​ចាំបាច់​ណាស់​ត្រូវ​ការ​ការពារ និង​ព្យាបាល​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ពី​សង្គម និង​ក្រុម​គ្រួសារ។

បើ​ទោះ​ជា​បែប​ណា យុទ្ធនាការ​កម្ទេច​គ្រឿង​ញៀន​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ដាក់​ចេញ​ក្នុង​រយៈពេល ៦​ខែ ដោយ​គិត​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ មករា ហើយ​បញ្ចប់​ទៅ​វិញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១៧ ខាង​មុខ​នេះ សង្គម​ស៊ីវិល​ហាក់​មិន​រំពឹង​ថា អាច​នឹង​ទទួល​លទ្ធផល​ជា​វិជ្ជមាន​ប៉ុន្មាន​នោះ​ឡើយ។ មូលហេតុ​ចម្បង​ដោយសារ​ក្រុម​អ្នក​ជួញ​ដូរ និង​ចែកចាយ​គ្រឿង​ញៀន​នេះ ភាគច្រើន​គឺ​ជា​ក្រុម​មនុស្ស​ដែល​មាន​ខ្នង​ក្រាស់។

លោក សន ជ័យ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​គណនេយ្យ​ភាព​សង្គម​កម្ពុជា យល់​ឃើញ​ថា រឿង​ការ​ទប់ស្កាត់​គ្រឿង​ញៀន​នេះ វា​ពុំ​មែន​ជា​រឿង​ងាយ​ស្រួល​ប៉ុន្មាន​នោះ​ឡើយ។ លោក សន ជ័យ ទទួល​ស្គាល់​ពី​សមាសភាព និង​គោលការណ៍​ដែល​ដាក់​ចេញ ប៉ុន្តែ​នៅ​ពី​ក្រោយ​នៃ​សាច់​រឿង​ដែល​ស្មុគស្មាញ គឺ​ជាប់​ទាក់ទិន​ការ​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​របស់​តុលាការ។ លោក​បន្ថែម​ថា មាន​អ្នក​ជួញ​ដូរ​គ្រឿង​ញៀន​ជាច្រើន​មក​ហើយ​ដែល​មាន​សេរីភាព​តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌​នេះ។ លោក​បន្ត​ថា «គួរ​ពិនិត្យ​មើល​ទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​ដែរ ព្រោះ​កន្លង​មក​មាន​រឿង​អាស្រូវ​ច្រើន ហើយ​តុលាការ​ពាក់ព័ន្ធ​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ពី​បទល្មើស​គ្រឿង​ញៀន​ហ្នឹង​ដែរ ហើយ​នេះ​ក៏​ជា​ការ​សាច​ទឹក​ដាក់​គ្នា​ដែរ​រវាង​ប៉ូលិស និង​តុលាការ។ អ៊ីចឹង​ត្រូវ​ពិនិត្យ​មើល​សំណុំ​រឿង​ហ្នឹង​ឡើង​វិញ ដើម្បី​ជា​ការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​ប៉ូលិស​ដែល​ខំ​បំពេញ​ការងារ ហើយ​ធ្វើ​ម៉េច​ត្រូវ​ធានា​ថា ជន​ល្មើស​ជួញ​ដូរ​គ្រឿង​ញៀន​ត្រូវ​តែ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ផ្លូវ​ច្បាប់»។

បដិសេធ​នឹង​ការ​រិះគន់​នេះ ក្រសួង​យុត្តិធម៌ កាល​ពី​ចុង​ខែ​ធ្នូ បាន​បញ្ជាក់​ជំហរ​ថា នឹង​ប្រើប្រាស់​ច្បាប់​ដ៏​តឹងរ៉ឹង​ពុំ​ធ្លាប់​មាន ដើម្បី​ឈាន​ទៅ​ផ្ដន្ទាទោស​អ្នក​ជួញ​ដូរ​គ្រឿង​ញៀន។ លោក ហ៊ុន សែន បាន​ដាក់​ចេញ​ផែនការ​ក្ដៅ​មួយ​រំពេច​រឿង​គ្រឿង​ញៀន​នេះ ស្រប​ពេល​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន ដែល​ល្បី​ខាង​បង្ក្រាប​គ្រឿង​ញៀន បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា។ សង្គម​ស៊ីវិល​រិះគន់​វិធានការ​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ​ថា ទំនង​ពុំ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ឡើយ។ កត្តា​សំខាន់ គ្រឿង​ញៀន​នៅ​កម្ពុជា នេះ បាន​ក្លាយ​ជា​ឃាតក​បិទ​មុខ និង​រីក​រាលដាល​អស់​ពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​ណាស់​មក​ហើយ។ ម្យ៉ាង សុខៗ​ហេតុ​អ្វី​ទើប​លោក ហ៊ុន សែន ដាក់​ចេញ​ផែនការ​ក្តៅ​ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន​នៅ​ពេល​នេះ។

សង្គម​ស៊ីវិល​យល់​ឃើញ​ថា គោល​នយោបាយ​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នេះ នៅ​មាន​ភាព​ទន់​ជ្រាយ ឬ​បង្កើត​ឡើង​អាច​ជា​ការ​ស្វាគមន៍​ដំណើរ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ (Rodrigo Duterte) របស់​ហ្វីលីពីន កាល​ពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦ ច្រើន​ជាង​គោល​នយោបាយ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿង​ញៀន។

របាយការណ៍​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៥ របស់​អង្គការ​ខាណា (Khana) បាន​បង្ហាញ​ពី​តួលេខ​ប៉ាន់​ប្រមាណ​រក​ឃើញ​ថា ប្រជាជន​កម្ពុជា ចំនួន ១៣​ម៉ឺន​នាក់​ប្រើប្រាស់​គ្រឿង​ញៀន​តាម​រយៈ​ការ​ចាក់​ស៊ីរាំង និង​ផ្ទាល់ ក្នុង​នោះ​អ្នក​រស់នៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ប្រមាណ ១.៣០០​នាក់។ ក្រៅ​ពី​នេះ អង្គការ​ខាណា ក៏​បង្ហាញ​កង្វល់​ដែរ​ថា អ្នក​រស់នៅ​ជាមួយ​ជំងឺ​អេដស៍ ហើយ​ប្រើប្រាស់​គ្រឿង​ញៀន​តាម​រយៈ​ការ​ចាក់​ស៊ីរាំង​ជិត ២៥​ភាគរយ (២៤,៨%) គឺ​ជា​អត្រា​មួយ​ដ៏​ខ្ពស់​បំផុត និង​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែល​រដ្ឋ​ត្រូវ​ការ​ការពារ និង​ទប់ស្កាត់៕

សង្គម​ស៊ីវិល​សាទរ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​សង់​លំនៅឋាន​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​សមរម្យ

                                                                                                                                                                           មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់ បាន​សាទរ​ចំពោះ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​មួយ​របស់​ក្រុមហ៊ុន វើលដ៍ប្រ៊ិឡែន (Worldbridge Land Cambodia) ដែល​អភិវឌ្ឍ​សង់​លំនៅឋាន​លក់​ជូន​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​តម្លៃ​សមរម្យ។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ មករា រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់ បាន​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​លំនៅឋាន​សាធារណៈ​មាន​តម្លៃ​សមរម្យ​សម្រាប់​គ្រួសារ​មន្ត្រី​រាជការ កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ មន្ត្រី​ចូល​និវត្តន៍ និង​ជន​ពិការ ដែល​ថា​គម្រោង​នេះ​ជា​គម្រោង​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ​ដល់​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា។

សង្គម​ស៊ីវិល​ធ្វើ​ការ​ក្នុង​វិស័យ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន បាន​អបអរ​សាទរ​ចំពោះ​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល ដែល​សហការ​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​សង់​លំនៅឋាន​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​សមរម្យ​ដល់​មន្ត្រី​រាជការ​ដែល​មាន​បៀវត្ស​ទាប។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ក្រុម​ការងារ​ពិសេស​សិទ្ធ​លំនៅឋាន លោក សៀ ភារម្យ មាន​ប្រសាសន៍​ថា គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​ក្រុមហ៊ុន វើលដ៍ប្រ៊ិឡែន (Worldbridge Land Cambodia) ដែល​អភិវឌ្ឍ​សង់​លំនៅឋាន​សម្រាប់​លក់​ជូន​គ្រួសារ​មន្ត្រី​រាជការ កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ មន្ត្រី​ចូល​និវត្តន៍ និង​ជន​ពិការ គឺ​ជា​គម្រោង​មួយ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​មន្ត្រី​រាជការ​ដែល​មាន​ប្រាក់​ខែ​តិច ដែល​អាច​ឲ្យ​មន្ត្រី​រាជការ​ផ្ដល់​សេវាកម្ម​បាន​ល្អ​ជូន​ពលរដ្ឋ។

លោក​សង្ឃឹម​ថា គម្រោង​ដូច​គ្នា​នេះ អាច​នឹង​ផ្ដល់​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​ដទៃ​ទៀត​ទទួល​បាន​ដូច​គ្នា​ដែរ៖ «សង្ឃឹម​ថា​គម្រោង​នេះ​ជោគជ័យ។ សង្ឃឹម​ថា​គាត់​នឹង​ទាក់ទាញ​អ្នក​វិនិយោគ​ផ្សេងៗ​ទៀត គិតគូរ​សង់​លំនៅឋាន​សម្រាប់​អ្នក​ដែល​ក្រីក្រ ស្រប​ទៅ​តាម​គោល​នយោបាយ​ជាតិ​ស្ដីពី​លំនៅឋាន ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បាន​អនុម័ត​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥ ដើម្បី​ឲ្យ​អ្នក​ក្រីក្រ​ទទួល​បាន​លំនៅឋាន​សមរម្យ​ដូច​អ្នក​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដែរ»។

ក្នុង​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​លំនៅឋាន​សាធារណៈ​មាន​តម្លៃ​សមរម្យ​សម្រាប់​គ្រួសារ​មន្ត្រី​រាជការ កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ មន្ត្រី​ចូល​និវត្តន៍ និង​ជន​ពិការ ថ្ងៃ​ទី​៧ មករា នៅ​ភូមិ​កោះគ ឃុំ​រកាខ្ពស់ ស្រុក​ស្អាង ខេត្ត​កណ្ដាល រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់ លោក ជា សុផារ៉ា ថ្លែង​ថា គម្រោង​សាងសង់​ផ្ទះ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នេះ នឹង​ជួយ​ឲ្យ​ដល់​ជីវភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ។

គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​សង់​ផ្ទះ​ល្វែង​របស់​ក្រុមហ៊ុន វើលដ៍ប្រ៊ិឡែន (Worldbridge Land Cambodia) នេះ ស្ថិត​នៅ​តាម​បណ្ដោយ​ផ្លូវ​លេខ​២១ ភូមិ​កោះគ ឃុំ​រកាខ្ពស់ ស្រុក​ស្អាង ខេត្ត​កណ្ដាល ចំនួន ២.២៩៧​ល្វែង ដែល​តម្លៃ​ផ្ទះ​ចន្លោះ​ពី ២​ម៉ឺន​ដុល្លារ​ទៅ ២​ម៉ឺន ៥​ពាន់​ដុល្លារ ហើយ​អាច​បង់​រំលស់​បាន ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​សហការ​ជាមួយ​ធនាគារ​យក​ការប្រាក់​ទាប។

គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​នេះ ក៏​មាន​សាលា​រៀន ផ្សារ និង​មន្ទីរពេទ្យ​ផង។ ព័ត៌មាន​ពី​ក្រុមហ៊ុន​នេះ ឲ្យ​ដឹង​ថា អ្នក​ចង់​ទិញ​ផ្ទះ​នេះ​មាន​លក្ខខណ្ឌ​មួយ​ចំនួន ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​នឹង​បើក​លក់ ហើយ​ទទួល​ពាក្យ​ស្នើសុំ​ទិញ​នៅ​ដើម​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៧៕

កសិករ​ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់​ស្ដី​បន្ទោស​អាជ្ញាធរ​ដែល​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​តម្លៃ​ដំឡូង

                                                                                                                                                                       កសិករ​ជាច្រើន​នៅ​ស្រុក​ភ្នំក្រវ៉ាញ និង​ស្រុក​បាកាន ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ កំពុង​ខាតបង់​ប្រាក់ និង​ខ្លះ​ជំពាក់​បំណុល​ធនាគារ ដោយសារ​ទិន្នផល​ដំឡូង​ពួក​គេ​លក់​បាន​ថោក។ កសិករ​ជាច្រើន​ភូមិ​នៃ​ស្រុក​ទាំង​ពីរ​អះអាង​ថា រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​ហើយ​ដែល​ទិន្នផល​ដំឡូង​សម្រាប់​នាំ​ចូល​រោងចក្រ ឬ​នាំ​ចេញ​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​បាន​ចុះ​ថោក គឺ​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម​តម្លៃ​ចន្លោះ​ពី ៣០០​រៀល​ទៅ ៤៥០​រៀល។ ក្រុម​កសិករ​បាន​ស្ដី​បន្ទោស​អាជ្ញាធរ និង​ឈ្មួញ​កណ្ដាល​ដែល​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ទីផ្សារ​ដំឡូង និង​ថា​ឈ្មួញ​ខ្លះ​ឲ្យ​តម្លៃ​ដំឡូង​ថោក ឬ​ថ្លៃ​ទៅ​តាម​ចិត្ត​របស់​ពួក​គេ។

កសិករ​ម្នាក់​នៅ​ឃុំ​ផ្ទះរុង ស្រុក​ភ្នំក្រវ៉ាញ លោក អ៊ូ ថា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ផល​ដំឡូង​ដែល​លោក​បាន​ដាំ​លើ​ផ្ទៃដី​ជាង ៥​ហិកតារ ដោយ​ចំណាយ​ថ្លៃ​ដើម​ស្ទើរ​សព្វគ្រប់​នោះ ទទួល​បាន​ផល​តែ ១០​តោន​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​ឆ្នាំ​នេះ​លក់​បាន​ថោក​ទៀត។ លោក​លក់​បាន ៣០០​រៀល​ក្នុង​មួយ​គីឡូក្រាម ដោយសារ​ដំឡូង​របស់​លោក​ខ្លះ​ត្រូវ​ទឹក​សើម និង​ដុះ​ផ្សិត ទើប​លោក​បង្ខំ​ចិត្ត​លក់​ចេញ​ទាំង​ខាតបង់​ច្រើន៖ «អ្ហឺ! ចប់​ហើយ​បង​អើយ! រលួយ​ខូច​អស់ ហើយ​ធ្វើ​បាន​មក​លក់​បាន​ថោក​ទៀត និយាយ​ទៅ​អត់​រួច​ខ្លួន​បណ្ដោយ។ ដូច​អស់​ទឹក​ចិត្ត ព្រោះ​វា​ដាច់​ដើម​អស់​ហើយ។ លោក ជិន ជេដ្ឋា៖ បង​មាន​គោល​បំណង​ថា​នឹង​ដាំ​ដំណាំ​ផ្សេង​ក្រៅ​ពី​ដំឡូង​ទេ? មិន​ដឹង​ដាំ​អី​ម្ដង បើ​ដូច​ថា​ស្រូវ​ក៏​ដាំ​អត់​កើត ដំឡូង​ដល់​ខាត​អ៊ីចឹង​ទៅ​លំបាក»។

ចំណែក​កសិករ​ម្នាក់​ទៀត លោកស្រី គីម ស៊ាន់ បញ្ជាក់​ថា កម្មករ និង​ប្ដី​របស់​លោកស្រី​ទើប​ចុះ​គាស់​ដំឡូង ដើម្បី​កាប់​ហាល​បាន​ប្រហែល ១០​តោន ហើយ​មិន​ទាន់​បាន​គាស់​ប្រហែល​ពីរ ឬ​បី​តោន​ទៀត។ ដំឡូង​របស់​លោកស្រី​រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​នេះ ទទួល​បាន​ផល​ច្រើន​គួរ​សម ប៉ុន្តែ​លក់​បាន​ថោក។ ការ​ដែល​លោកស្រី​បន្ត​ដាំ​ដំឡូង ដោយសារ​គ្មាន​មុខ​របរ និង​មិន​ដឹង​កែប្រែ​ដី​ដំណាំ​អ្វី​ផ្សេង​បាន៖ «និយាយ​ទៅ​យើង​គ្រាន់​តែ​ទូទាត់​ឲ្យ​កម្មករ ថ្លៃ​ភ្ជួរ និង​ថ្លៃ​ជី​អស់​ពីរ​បី​លាន ហើយ​ដល់​បាន​វិញ​មិន​ដឹង​បាន​ប៉ុន្មាន? សំណូមពរ​ឲ្យ​ដំឡូង​ឡើង​ថ្លៃ​បន្តិច​ទៅ»។

អាស៊ីសេរី មិន​អាច​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ​ពី​ប្រធាន​មន្ទីរ​ពាណិជ្ជកម្ម​ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ អ្នកស្រី ឃឹម សៀងគាន បាន​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​មករា ដោយ​អ្នកស្រី​ប្រាប់​ថា​កំពុង​ជាប់​ប្រជុំ។

ប៉ុន្តែ​ប្រធាន​មន្ទីរ​កសិកម្ម លោក ឡាយ ពិសិទ្ធ បញ្ជាក់​ថា ផ្ទៃដី​ដាំ​ដំឡូង​នៅ​ស្រុក​បាកាន និង​ស្រុក​ភ្នំក្រវ៉ាញ មាន​ជាង ១​ម៉ឺន​ហិកតារ ក្នុង​ចំណោម​ផ្ទៃដី​ដាំ​ដំឡូង​នៅ​ទូទាំង​ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ ជាង ៣​ម៉ឺន​ហិកតារ៖ «យើង​បាន​ជួយ​រក​ឈ្មួញ​រក​អី​គេ​មក​ឲ្យ​ជួយ​ទិញ ដូចជា​អ្នក​ប៉ៃលិន មក​ជួយ​ទិញ​ដល់​យើង​ហ្នឹង ហើយ​មួយ​ចំនួន​ទៀត នាំ​យក​ទៅ​ភ្នំពេញ។ យើង​គ្រាន់​ថា កុំ​ឲ្យ​គាត់​គាស់ ឬ​ប្រមូល​ផល​ដូច​គ្នា ឧបមា​ថា ឥឡូវ​ដល់​ខែ​មួយ​នេះ អ្នក​ខ្លះ​គួរ​ពន្យារ​ដល់​ខែ​ពីរ ឬ​ដើម​ខែ​បី​អី​ទៅ បើ​គាស់​ប្រមូល​ផល​ទាំងអស់​គ្នា​អត់​កើត​ទេ មិន​ដូច​ស្រូវ​ទេ ឲ្យ​តែ​ទុំ​ហើយ​ត្រូវ​ប្រមូល​ហើយ តែ​ដំឡូង​អត់​អី​ទេ យើង​អាច​ពន្យារ​ពេល​បាន»។

ឈ្មួញ​កណ្ដាល​ប្រមូល​ទិញ​ដំឡូង​នៅ​ស្រុក​ភ្នំក្រវ៉ាញ លោកស្រី ម៉ៅ សំណាង មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោកស្រី​ចុះ​ទិញ​ដំឡូង​កសិករ​ថ្លៃ ឬ​ថោក អាស្រ័យ​លើ​តម្លៃ​នាំ​ចេញ​ក្រៅ​ប្រទេស​ជាក់ស្ដែង៖ «ពលរដ្ឋ​ថា​ដំឡូង​ថោក តែ​ខ្ញុំ​យក​ទៅ​លក់​ណោះ​ក៏​ថោក​ដែរ​លោកគ្រូ! ទៅ​ដល់​ណោះ​បាន ៤,៣​បាត និង ៤,៤​បាត។ ខ្ញុំ​ចុះ​ទិញ​នៅ​តំបន់​ជ្រៃក្រឹម បឹង​ស្ដុក ជង្រុក​២០។ និយាយ​ទៅ​ខ្ញុំ​បាន​ចាប់​អារម្មណ៍​គិត​ជា​តោន​ទេ ប៉ុន្តែ​គ្រាន់​ថា​រយៈពេល​ពីរ​ថ្ងៃ​បាន​មួយ​ជើង​ក្នុង​ឡាន​ចំណុះ​១៣ និង ១៤​តោន»។

កសិករ​នៅ​ស្រុក​បាកាន និង​ស្រុក​ភ្នំក្រវ៉ាញ ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ បាន​កាប់​ដំឡូង​ហាល​ច្រក​ការុង​ទុក​ក្រោម​ផ្ទះ និង​ខ្លះ​ដាក់​នៅ​ក្បែរ​ផ្លូវ​មុខ​ផ្ទះ រង់ចាំ​ឈ្មួញ​ចូល​ទិញ​ដែល​ហ៊ាន​ឲ្យ​តម្លៃ​ខ្ពស់​ទើប​លក់។ ប៉ុន្តែ​កសិករ​ខ្លះ បង្ខំ​ចិត្ត​លក់​ក្នុង​តម្លៃ​ថោក ព្រោះ​ពួក​គេ​ត្រូវ​ការ​ប្រាក់​ប្រើប្រាស់​បន្ទាន់ ដូចជា​បង់​ធនាគារ ឬ​សង​បំណុល​ឯកជន​ដែល​ពួក​គេ​ខ្ចី​មក​រៀបចំ​ដី និង​ថ្លៃ​ជី ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​ឡើង​ប្រាក់​ការ​កាន់​តែ​ច្រើន៕

សហគមន៍​កួយ​ឃុំ​ប្រមេរុ​ចោទ​អាជ្ញាធរ​ថា​មិន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដោះស្រាយ​ជម្លោះ​ដីធ្លី


ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ខេត្ត​ព្រះវិហារ រារាំង​មិន​ឲ្យ​គ្រឿងចក្រ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ទទួល​បាន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច ឈូស​ឆាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៧។ RFA/Hang Savyouth



ទំនាស់​ដីធ្លី​រវាង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាច្រើន​គ្រួសារ​ទៀត​នៅ​ឃុំ​ម្លូព្រៃ២ ស្រុក​ឆែប ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន កំពុង​ឡើង​កម្ដៅ​ខ្លាំង​ឡើងៗ នៅ​ពេល​ដែល​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ព្រងើយ​កន្តើយ​មិន​ចេញ​មុខ​ដោះស្រាយ និង​ធ្វើ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន កាន់​តែ​មាន​ឱកាស​ប្រើ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​រំលោភ​ស្រែ និង​ព្រៃ​ឈើ​កាន់​តែ​ធំ​ទៅៗ​នោះ។

ទំនាស់​ដីធ្លី​នេះ បាន​កើត​មាន​រយៈពេល​ជាង ៣​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច និង​អ្នក​ភូមិ​ខ្លះ​ទៀត​គ្មាន​វិធី​អ្វី​ការពារ​ដី​ស្រែ ក្រៅ​តែ​ពី​លើក​គ្នា​ទៅ​ដេក​ចាំ​នៅ​ក្នុង​ព្រៃ ដើម្បី​រារាំង​ការ​ឈូស​ឆាយ​នោះ។

ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ នៃ​ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ប្រមាណ ៤០​នាក់ នៅ​តែ​ដាក់​វេន​គ្នា​ទៅ​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ​ដើរ​ល្បាត​ការពារ​ដី​ស្រែ កុំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន ប្រើ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​រំលោភ​យក​ទៅ​ធ្វើ​ជា​ចម្ការ​អំពៅ។

ពួក​គេ​បាន​ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា​ទៅ​បោះ​ជំរំ​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ​ការពារ​ដី​ស្រែ ចាប់​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​មករា រហូត​មក​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​មករា គឺ​មាន​រយៈពេល ៨​ថ្ងៃ​ហើយ។

សមាជិក​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ គឺ​លោកស្រី ទេព ទឹម។ លោកស្រី​មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​កន្លែង​បោះ​ជំរំ​នៅ​ក្រោយ​ពេល​ពិសា​បាយ​ថ្ងៃ​ត្រង់​រួច​ថា រូប​គាត់ និង​អ្នក​ភូមិ​ជាច្រើន​នាក់​ទៀត​ដែល​ខំ​ទៅ​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ គឺ​បំណង​ទាមទារ និង​រារាំង​កុំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ឈ្មោះ ឡាន​ហ្វេង (Lan Feng) ឈូស​រំលោភ​យក​ដី​ស្រែ​ចម្ការ និង​ដី​ប្រពៃណី​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច។ លោកស្រី​បញ្ជាក់​ថា ចាប់​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​មករា មក គឺ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន បាន​ឈូស​រំលោភ​លើ​ដី​ស្រែ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាច្រើន​កន្លែង ដូចជា​នៅ​អូរ​ពពាំ អូរ​ប៉ង និង​នៅ​តំបន់​អូរ​ប៉េះ ជាដើម៖ «ព្រួយ​បារម្ភ​ថា​បើ​ពួក​ខ្ញុំ​មិន​មក​ថែ​ដី​ស្រែ មក​ដេញ​ចិន មិន​ឲ្យ​ឈូស​ទេ គឺ​គេ​យក​ដី​អស់។ គេ​ថា​ប៉ុណ្ណឹង​មិន​ទាន់​គ្រប់​ទំហំ​ដី​សម្បទាន​ផង។ ថ្ងៃ​ហ្នឹង​ដេញ​កម្មករ ដេញ​មេការ​ចិន រហូត​ដល់​អគ្គនាយក​ចិន មក​ជួប»។

បើ​ទោះ​បី​ជា​នៅ​ក្រោម​កម្ដៅ​ថ្ងៃ​ខែ​ប្រាំង​ដ៏​ក្ដៅ​ហែង ពិបាក​ទ្រាំ ព្រម​ទាំង​គ្មាន​ទឹក​ស្អាត​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ការ​ស្នាក់នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ក៏ដោយ ក៏​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ ទាំងនោះ​ហាក់​មាន​ឆន្ទៈ​មោះមុត ដោយ​គេ​តែង​នាំ​គ្នា​ដើរ និង​ជិះ​គោយន្ត​ល្បាត​ម្ដង​ទៅ​ណេះ ម្ដង​ទៅ​ណោះ ដើម្បី​រារាំង​គ្រឿងចក្រ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ចិន មិន​ឲ្យ​ឈូស​រំលោភ​យក​ដី​ស្រែ​បាន​ទេ។

បុរស​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ លោក សុខ រៀង បាន​ចោទ​ប្រកាន់​អាជ្ញាធរ​ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ និង​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ថា​ពុំ​បាន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​របស់​គាត់​កំពុង​តែ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការ​បាត់បង់​ដី​ស្រែ​ទាំង​ស្រុង​នោះ​ទេ។ លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ទៀត​ថា ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​រស់នៅ​បាន គឺ​ទី​ពឹង​តែ​លើ​ដី​ស្រែ និង​ចូល​ព្រៃ​ដើម្បី​រក​អនុផល​ព្រៃ​ឈើ​ប៉ុណ្ណោះ៖ «ខ្ញុំ​ស្ដាប់​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ដឹង​ថា គឺ​បំបាត់​ភាព​ក្រីក្រ​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែ​បំបាត់​ភាព​ក្រីក្រ​យ៉ាង​ម៉េច​កើត បើ​បំផ្លាញ​មុខ​របរ​របស់​រាស្ត្រ​ចោល​ដូច្នេះ?»។

មិន​មែន​តែ​ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ដែល​ប្រមូល​គ្នា​ទៅ​បោះ​ជំរំ​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ ដើម្បី​រារាំង​កុំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ឡាន​ហ្វេង (Lan Feng) ឈូស​រំលោភ​យក​ដី​ស្រែ​នោះ គឺ​នៅ​ឯ​ឃុំ​ម្លូព្រៃ២ នៃ​ស្រុក​ឆែប ក៏​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ ៦០​នាក់​កំពុង​ប្រមូល​គ្នា​ទៅ​បោះ​ជំរំ​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ ដើម្បី​រារាំង​ក្រុមហ៊ុន​ចិន រួយ​ហ្វេង (Ruy Feng) កុំ​ឲ្យ​ឈូស​រំលោភ​យក​ដី​ស្រែ​ចម្ការ​របស់​គេ​ដែរ។

បុរស​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ ម្នាក់​ទៀត លោក ថោង ស៊ុត មាន​ប្រសាសន៍​ថា ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ចិន មិន​ត្រឹម​តែ​ឈូស​រំលំ​ដើម​ច្បោះ​ជ័រ​ទឹក​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ សូម្បី​តែ​ត្រពាំង បឹង អូរ ក៏​ឈូស​លុប​គ្មាន​សល់ ហើយ​ទីបំផុត គឺ​ឈាន​មក​យក​ដី​ស្រែ​ទៀត។ តើ​ឲ្យ​កសិករ​ដូច​រូប​លោក​ទីពឹង​លើ​អ្វី?

បុរស​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា អាជ្ញាធរ​ស្រុក និង​ខេត្ត​ព្រះវិហារ មិន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដែល​ក្រុមហ៊ុន​រំលោភ​យក​ដី​ស្រែ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ ប៉ុន្តែ​បើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​លើក​គ្នា​តវ៉ា​វិញ គេ​បែរ​ជា​ចោទ​ប្រកាន់​ថា សុទ្ធតែ​អ្នក​ប្រឆាំង៖ «ខ្ញុំ​សំណូមពរ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ចុះ​មក​មើល​ជាក់ស្ដែង កុំ​ឲ្យ​ជឿ​មន្ត្រី​ថ្នាក់​មូលដ្ឋាន​រាយការណ៍ និង​បង្ហោះ​តាម​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) ខុស​ពី​ការពិត​ពេក»។

សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ព្រមាន​ថា ប្រសិន​បើ​គ្មាន​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ឬ​ក៏​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ណា​ចុះ​ទៅ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន បញ្ឈប់​ការ​ឈូស​ឆាយ​យក​ដី​ស្រែ​របស់​គេ​ទេ គឺ​ពួក​គេ​នៅ​តែ​បន្ត​ដេក​ក្នុង​ព្រៃ និង​តវ៉ា​រហូត​ដល់​ខែ​ចុះ​ធ្វើ​ស្រែ​វិញ។

ជម្លោះ​ដីធ្លី កួយ ព្រះវិហារ ២០១៧ ៨៥៥ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ខេត្ត​ព្រះវិហារ លើក​បដា​តវ៉ា​នៅ​គ្រា​ពួក​គាត់​ចាំ​យាម​ដី​ស្រែ​ចម្ការ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៧។ RFA/Hang Savyouth

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា អាស៊ីសេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​អភិបាល​ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ លោក អ៊ុង វុឌ្ឍី ដើម្បី​សុំ​ការ​អធិប្បាយ​រឿង​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច ទៅ​ដេក​តវ៉ា​នោះ​បាន​ថា​យ៉ាង​ណា​នៅ​ឡើយ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​មករា ដោយសារ​តែ​លោក​មិន​ទទួល​ទូរស័ព្ទ។

ចំណែក​ប្រធាន​អង្គការ​ពន្លក​ខ្មែរ ដែល​ធ្វើ​ការងារ​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ដល់​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច លោក អាង ជាតិឡោម សម្ដែង​កង្វល់​ថា ប្រសិន​បើ​បណ្ដោយ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តែ​លើក​គ្នា​ទៅ​ដេក​តវ៉ា​ក្នុង​ព្រៃ ហើយ​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ខ្លះ​ចេះ​តែ​ទៅ​គំរាម​សម្លុត​ដើម្បី​ការពារ​ផល​ប្រយោជន៍​ក្រុមហ៊ុន​ចិន នោះ លោក​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាច​កើត​មាន​អំពើ​ហិង្សា​នៅ​ពេល​ណា​មួយ។ លោក អាង ជាតិឡោម បញ្ជាក់​ថា ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ជាង ៥០០​គ្រួសារ គឺ​ទី​ពឹង​តែ​លើ​ព្រៃ​ឈើ និង​ដី​ស្រែ ប្រសិន​បើ​គ្មាន​ដី​ស្រែ​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ចុង​ក្រោយ​នេះ គឺ​នឹង​គ្មាន​អ្វី​ទី​ពឹង​ដើម្បី​រស់​ទៀត​ទេ៖ «អាច​នឹង​មាន​ផ្ទុះ​អំពើ​ហិង្សា ប្រសិន​បើ​មិន​មាន​ដំណោះស្រាយ​ទៅ​តាម​សេចក្តី​ត្រូវ​ការ​របស់​ជនជាតិ​ភាគតិច​នោះ។ ទាំង​ជនជាតិ​ភាគតិច និង​មិន​មែន​ជនជាតិ​ភាគតិច​ដែល​រស់នៅ​តំបន់​ព្រៃ គឺ​សុទ្ធតែ​ទី​ពឹង​លើ​ព្រៃ​ឈើ និង​ដីធ្លី​នោះ​ឯង»។

អង្គការ​ពន្លក​ខ្មែរ ធ្លាប់​សិក្សា​រក​ឃើញ​ថា កាល​ពី​ព្រៃ និង​ដើម​ច្បោះ​ជ័រ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរុ មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ឈូស​ឆាយ​ធ្វើ​ជា​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​តែង​ចូល​ទៅ​ដក​ផ្សិត​ព្រៃ បេះ​បន្លែ បោច​វល្លិ និង​ដង​ជ័រ​ទឹក​យក​ទៅ​លក់​ជាដើម ដោយ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​ប្រជាពលរដ្ឋ ១​គ្រួសារ អាច​រក​ប្រាក់​ចំណូល​បាន​ពី​ជាង ៤​លាន​រៀល ស្មើ​នឹង ១.០០០​ដុល្លារ​អាមេរិក​ដែរ បន្ថែម​ពី​លើ​ការងារ​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។

ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​បណ្ដោយ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ឈូស​ឆាយ​ដី​ព្រៃ និង​ដី​ស្រែ​របស់​អ្នក​ភូមិ​ទាំងនោះ​ទៅ​ធ្វើ​ជា​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​អស់ គឺ​វា​មិន​ត្រឹម​តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់បង់​មុខ​របរ​របស់​អ្នក​ភូមិ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ វា​ថែម​ទាំង​ធ្វើ​ឲ្យ​កុមារ​ជាច្រើន​ត្រូវ​បោះបង់​ចោល​សាលា​រៀន វប្បធម៌​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ ដែល​នៅ​សេសសល់​តិចតួច នឹង​បាត់បង់​ទាំង​ស្រុង ហើយ​នឹង​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​ការ​ចំណាក​ស្រុក​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ៕

សាលា​ក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម​នឹង​ធ្វើ​សវនាការ​ស្ដាប់​សាក្សី​អំពី​របៀប​រៀបចំ​បញ្ជី​អ្នក​ទោស​នៅ​គុក​ស​២១


សវនាការ​នៃ​សាលាក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្នុង​សំណុំ​រឿង ០០២ វគ្គ ២ ប្រឆាំង នួន ជា និង ខៀវ សំផន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២១ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៦។  Photo courtesy of ECCC


អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​សាលា​ដំបូង​នៃ​សាលា​ក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម នឹង​បន្ត​សវនាការ​របស់​ខ្លួន​ទៀត​នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​៩ មករា។ សវនាការ​នេះ អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​នឹង​ស្ដាប់​សក្ខីកម្ម​របស់​សាក្សី​មួយ​រូប​ទាក់ទង​នឹង​បញ្ជី​ឈ្មោះ​អ្នក​ទោស​នៅ​គុក​ទួល​ស្លែង។

ប្រធាន​សាលា​ដំបូង គឺ​លោក និល ណុន ដែល​ប្រកាស​ឲ្យ​គ្រប់​ភាគី​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​០០២ វគ្គ​២ ដឹង​ពី​ប្រធានបទ​ជំនុំ​ជម្រះ​នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​៩ មករា នោះ មិន​បាន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ​សាក្សី​នៅ​ឡើយ​ទេ ក្រៅ​ពី​លេខ​កូដ៖ «សវនាការ​នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​៩ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៧ អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​នឹង​ធ្វើ​សវនាការ​ស្ដាប់​សក្ខីកម្ម​សាក្សី 2TCW-1042 ទាក់ទង​នឹង​វិធីសាស្ត្រ​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​បញ្ជី​ឈ្មោះ​អ្នក​ជាប់​ឃុំឃាំង​នៅ​មន្ទីរ​សន្តិសុខ ស​២១។ សូម​ភាគី​ជម្រាប និង​អញ្ជើញ​តាម​ពេលវេលា​បាន​កំណត់​នេះ»។

មន្ទីរ​សន្តិសុខ ស​២១ ឬ​គុក​ទួល​ស្លែង គឺ​ជា​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​ចំនួន ៣​កន្លែង​នៃ​សំណុំ​រឿង​០០២ វគ្គ​២ ដែល​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​សាលា​ដំបូង​ពិនិត្យ​ភស្តុតាង ចាប់​តាំង​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​មក ទាក់ទង​នឹង​ការ​កាប់​សម្លាប់​នៅ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ពី​ឆ្នាំ​១៩៧៥ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៩។ មន្ទីរ​សន្តិសុខ​ពីរ​ទៀត គឺ​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​អូរ​កន្សែង ខេត្ត​រតនគិរី និង​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​ភ្នំ​ក្រោល ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី។

សវនាការ​ក្នុង​សប្ដាហ៍​នេះ គឺ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៤ និង​ថ្ងៃ​ទី​៥ មករា អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​បាន​ស្ដាប់​ការ​ដេញដោល និង​ការ​ជំទាស់​រវាង​ភាគី​ដើម​បណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី ភាគី​សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា និង​ភាគី​ការពារ​ក្ដី​ជន​ជាប់​ចោទ ចំពោះ​ការ​ដាក់​ឯកសារ​គន្លឹះ​បន្ថែម​សម្រាប់​ធ្វើ​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​សំណុំ​រឿង​០០២ វគ្គ​២ បន្ត​ទៅ​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​មិន​ទាន់​សម្រេច​ដាច់ស្រេច​លើ​ឯកសារ​ទាំងនេះ​ទេ៖ «ដូច្នេះ​អង្គ​ជម្រះ​សម្រេច​ថា ការ​ឆ្លើយតប​ចុង​ក្រោយ​របស់​សហ​មេធាវី​ការពារ​ក្ដី ខៀវ សំផន ទៅ​នឹង​សេចក្ដី​ជំទាស់​ទាំងឡាយ​របស់​សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ចំពោះ​ឯកសារ​គន្លឹះ ដែល​បាន​ដាក់​ដោយ​សហ​មេធាវី​ការពារ​ក្ដី ខៀវ សំផន នោះ ទៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ នៅ​ក្រោយ​ពេល​ដែល​បញ្ចប់​នូវ​ការ​ស្ដាប់​សក្ខីកម្ម​អ្នក​ជំនាញ វឿន វុទ្ធី»។

លោក វឿន វុទ្ធី ជា​អ្នក​ជំនាញ​មួយ​រូប​ដែល​ធ្វើ​វិភាគ និង​កោសល្យវិច័យ​លើ​ឆ្អឹង​មនុស្ស ដែល​ត្រូវ​គេ​សម្លាប់​នៅ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម។

កាល​ពី​ពាក់​កណ្ដាល​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦ លោក វឿន វុទ្ធី បាន​ជម្រាប​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​សាលា​ដំបូង​ថា លោក​បាន​ធ្វើ​កោសល្យវិច័យ និង​ធ្វើ​វិភាគ​លើ​ឆ្អឹង​មនុស្ស​ជា​ជន​រងគ្រោះ ដែល​ត្រូវ​គេ​សម្លាប់​នៅ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម ដូចជា​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ចាម ខេត្ត​តាកែវ ហើយ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០១៥ លោក​បាន​ធ្វើ​វិភាគ​ឆ្អឹង​ជន​រងគ្រោះ​នៅ​វាល​ពិឃាដ​ជើងឯក ដែល​ជា​សាខា​របស់​មន្ទីរ​សន្តិសុខ ស​២១ និង​អភិរក្ស​ឆ្អឹង​ទាំងនោះ​បាន​ចំនួន ៦.៤២៦​នាក់។

ឆ្អឹង​ជន​រងគ្រោះ​ដែល​លោក​បាន​វិភាគ​នោះ គឺ​លោក​អាច​ដឹង​ពី​មូលហេតុ​សម្លាប់ ដូចជា​ដោយ​ការ​វាយ​ដំ កាប់ ចាក់ និង​ដាក់​ថ្នាំ​គីមី​ពុល ជាដើម។

លោក វុទ្ធី ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ឆ្អឹង​លលាដ៍​ក្បាល​ជា​ផ្នែក​ឆ្អឹង​សំខាន់​សម្រាប់​កំណត់​អាយុ ភេទ និង​បញ្ជាក់​ស្លាកស្នាម​អំពី​ការ​វាយ​ដំ​នៅ​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​នោះ។ ក្រៅ​ពី​នេះ ក៏​មាន​ឆ្អឹង​ជាង ៦​ម៉ឺន (៦៣.១១២) ផ្នែក​ទៀត​ដែល​លោក​បាន​វិភាគ ដូចជា ឆ្អឹង​ភ្លៅ ឆ្អឹង​ដើម​ដៃ កំភួន​ដៃ​ជាដើម។

លោក វឿន វុទ្ធី ថ្លែង​ថា លោក​បាន​ចងក្រង​លទ្ធផល​ពី​ការ​វិភាគ​ឆ្អឹង​ទាំងនោះ និង​ថត​ទុក​ស្លាកស្នាម​ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​បាត់បង់ នៅ​ពេល​ដែល​ឆ្អឹង​ទាំងនោះ​ពុក​ផុយ​អស់។

ក្នុង​ចំណោម​មន្ទីរ​សន្តិសុខ​ជិត ២០០​កន្លែង​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម មន្ទីរ​សន្តិសុខ ស​២១ ត្រូវ​បាន​សាលា​ក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម​ចាត់​ទុក​ជា​ភស្តុតាង​កាប់​សម្លាប់​ដ៏​សំខាន់​មួយ ក្នុង​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ក្ដី​អតីត​មេ​ដឹកនាំ​ខ្មែរ​ក្រហម​នៅ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​០០២ វគ្គ​២ សព្វថ្ងៃ​នេះ។

សាក្សី​ដែល​នឹង​ឡើង​មក​ផ្ដល់​សក្ខីកម្ម​នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​៩ មករា អំពី​វិធីសាស្ត្រ​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​បញ្ជី​ឈ្មោះ​អ្នក​ជាប់​ឃុំឃាំង​នៅ​មន្ទីរ​សន្តិសុខ ស​២១ ឬ​ហៅ​ថា​គុក​ទួល​ស្លែង គឺ​ជា​សក្ខីកម្ម​បន្ថែម​មួយ​ទៀត​បន្ទាប់​ពី​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​បាន​ស្ដាប់​សក្ខីកម្ម​ស្ដីពី​បទបញ្ជា​ចាប់​ចង ការ​គ្រប់គ្រង សួរ​ចម្លើយ ធ្វើ​ទារុណកម្ម និង​ការ​សម្លាប់​ដោយ​ប្រព័ន្ធ​សន្តិសុខ​ខ្មែរ​ក្រហម៕