Friday, December 9, 2016

នគរបាល​ស្រុក​ឈូក​ចុះ​ទប់ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស

រង្វង់​មូល​ខេត្ត​កំពត Photo: RFA





កម្លាំង​នគរបាល​ស្រុក​ឈូក ខេត្ត​កំពត បាន​ចុះ​ទប់​ស្កាត់​ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ ១០ ធ្នូ ដែល​ពលរដ្ឋ​រៀបចំ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​អង្គស្វាយ។ តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ចាត់​ទុក​វិធានការ​របស់​នគរបាល និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​នេះ​ថា ជា​ការ​បំបិទ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពួក​គេ។ អង្គការ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​យល់​ឃើញ​ថា ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ នេះ វា​គឺ​ជា​ភារកិច្ច​របស់​ប្រទេស​នៅ​លើ​ពិភពលោក​ទាំង​អស់​ត្រូវ​បំពេញ វា​ពុំ​មែន​ជា​របស់​បុគ្គល ឬ​សម្រាប់​តែ​កម្ពុជា ផ្ដាច់​មុខ​នោះ​ទេ។

ការ​ចេញ​បម្រាម​រារាំង​នេះ ត្រូវ​បាន​តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​​អះអាង​ថា អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ចោទ​ប្រកាន់​អ្នក​រៀបចំ​កម្មវិធី​ថា អ្នក​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ​នេះ ពុំ​មាន​ច្បាប់​អនុញ្ញាត​គ្រប់គ្រាន់​ពី​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត ហើយ​ការ​ចេញ​គោលការណ៍​បិទ​កម្មវិធី​នេះ គឺ​ដើម្បី​រក្សា​សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ និង​សុវត្ថិភាព​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន។

លោក ហួន សុវណ្ណនី ដែល​អះអាង​ថា ជា​តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ភូមិ​អង្គស្វាយ ស្រុក​ឈូក ខេត្ត​កំពត រិះគន់​ចំណាត់​ការ​របស់​មន្ត្រី​នគរបាល និង​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​ថា នេះ​ជា​នយោបាយ​គាប​សង្កត់​សិទ្ធិ​សេរីភាព ហើយ​ពង្រឹង​អំណាច​របស់​ខ្លួន​ឯង។ លោក​បន្ត​ថា ការ​រស់​នៅ​សព្វថ្ងៃ​នេះ គឺ​ហាក់​ដូច​ជា​គ្មាន​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ទេ ពោល​សិទ្ធិ​នេះ​បាន​ទៅ​លើ​តែ​ភាគី​ណា​ដែល​គាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាល​ប៉ុណ្ណោះ។


លោក ហួន សុវណ្ណនី ឲ្យ​ដឹង​ថា បើ​ទោះ​ជា​ពលរដ្ឋ​ព្យាយាម​ពន្យល់​អាជ្ញាធរ​ពី​គោលបំណង​នៃ​ការ​រៀបចំ​ពិធី​បែប​ណា​ក៏ដោយ មន្រ្តី​ដែល​ចុះ​ប្រតិបត្តិ​ការ​អះអាង​ថា គេ​មិន​ខ្វល់​ពី​រឿង​ច្បាប់​ឡើយ​សំខាន់​គឺ​បទបញ្ជា​ពី​ថ្នាក់​លើ៖ «ខ្ញុំ​កំពុង​តែ​គិត​ថា ខ្ញុំ​កំពុង​បាត់បង់​សិទ្ធិ ព្រោះ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ។ខ្ញុំ​ចង់​ដឹង​ពី​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​ហ្នឹង​របៀប​ម៉េច ព្រោះ​ខ្ញុំ​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​មិន​មាន​ចំណេះ​ដឹង​គ្រប់គ្រាន់។ អ៊ីចឹង​គឺ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ការ​ចំណេះដឹង។ ឥឡូវ​នេះ​សិទ្ធិ​ដែល​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ទទួល​បាន​បែរ​ជា​មិន​បាន»។


ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ ១០ ធ្នូ នៅ​ឃុំ​អង្គស្វាយ ស្រុក​ឈូក ខេត្ត​កំពត នៅ​ពេល​នេះ ត្រូវ​បរាជ័យ​ទៅ​វិញ ក្នុង​ពេល​កម្លាំង​ចម្រុះ​​របស់​រដ្ឋាភិបាល ចុះ​ទប់​ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រៀបចំ​ពិធី​នេះ។លោក ហួន សុវណ្ណនី ឲ្យ​ដឹង​ថា តាម​គម្រោង​នៃ​ការ​រំលឹក​ខួប​លើក​ទី​៦៨ នៃ​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ​នេះ មាន​អ្នក​ចូលរួម​ប្រមាណ ៦០​នាក់។

ទាក់ទិន​រឿង​នេះ អភិបាល​រង​ស្រុក​ឈូក ខេត្ត​កំពត លោក ហុក ទ្រី អះអាង​ថា លោក​ពុំ​អាច​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​បាន​ទេ ដោយសារ​ជាប់​ប្រជុំ។ យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ នៅ​ក្នុង​លិខិត​មួយ​ច្បាប់​ដែល​ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​លោក ហុក ទ្រី នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ ឲ្យ​ដឹង​ថា លិខិត​ដែល​ស្នើ​សុំ​រៀបចំ​កម្មវិធី​នេះ ពុំ​ទាន់​មាន​សុពលភាព​តាម​ច្បាប់​គ្រប់គ្រាន់។ ហេតុ​នេះ​លោក​តម្រូវ​ឲ្យ​អ្នក​រៀបចំ​កម្មវិធី​ធ្វើ​លិខិត​ស្នើ​សុំ​សារ​ឡើង​វិញ​ពី​អភិបាល​ខេត្ត​ជា​មុន​សិន។

លោក អំ សំអាត ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​ផ្នែក​អង្កេត​របស់​អង្គការ​លីកាដូ (Licadho) បង្ហាញ​ការ​សោកស្ដាយ​ដែល​អាជ្ញាធរ​ដាក់​កម្លាំង​ចុះ​ទប់ស្កាត់​ការ​រៀបចំ​ពិធី​ដែល​និយាយ​ពី​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ទៅ​វិញ។ លោក​បន្ត​ថា តាម​ពិត​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ទទួល​បាន​ផល​ចំណេញ​ពី​ទិវា​នេះ​ទៅ​វិញ​ទេ ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល ឬ​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​ស្ដាប់​បញ្ហា និង​អនុសាសន៍​ពី​សហគមន៍៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា វា​គួរ​តែ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​គាត់​មាន​ឆន្ទៈ​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​នូវ​ខួប​លើក​ទី​៦៨ នៃ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ ហើយ​ក៏​បាន​បង្ហាញ​នូវ​កង្វល់ និង​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត​ដើម្បី​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​គាត់​បាន​ដឹង​បាន​ឮ ហើយ​ជួយ​រក​ដំណោះស្រាយ​សម្រាប់​គាត់»។

ដោយ​ឡែក ទាក់ទិន​ការ​រៀបចំ​ទិវា​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ ១០ ធ្នូ នៅ​ភ្នំពេញ នៅ​តាម​ទីតាំង​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន ដូច​ជា​នៅ​សួន​ច្បារ​ចំណុច​ក្រុម​ប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា និង​ទីលាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​ជាដើម សាលាក្រុង​ភ្នំពេញ មិន​បើក​ភ្លើង​ខៀវ​ឲ្យ​ប្រារព្ធ​ពិធី​ឡើយ។

បើ​ទោះ​ជា​មាន​បម្រាម​ដូច​នេះ​ពី​អាជ្ញាធរ​ក៏​ដោយ​ចុះ ក្រុម​អ្នក​ប្រារព្ធ​ពិធី រួម​មាន​សហជីព សមាគម និង​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល នៅ​តែ​បញ្ជាក់​ជំហរ​ថា ពួក​គេ​នឹង​ជម្នះ​រៀបចំ​ពិធី​ទៅ​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក។

សេចក្ដី​ប្រកាស​ជា​សកល​ស្ដីពី​សិទ្ធិមនុស្ស មាត្រា ២៧ ចែង​ថា មនុស្ស​គ្រប់​រូប​មាន​សិទ្ធិ​ចូលរួម​ដោយ​សេរី​ក្នុង​ជីវភាព​វប្បធម៌​របស់​ខ្លួន។ ដោយ​ឡែក​មាត្រា ៣៥ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​វិញ កំណត់​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទាំង​ពីរ​ភេទ មាន​សិទ្ធិ​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ជីវភាព​នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និង​វប្បធម៌ ហើយ​សេចក្ដី​ស្នើ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវ​ទទួល​ការ​ពិនិត្យ និង​ដោះស្រាយ​ដោយ​អង្គការ​រដ្ឋ។

ផ្ទុយ​ពី​នេះ​វិញ អង្គការ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​យល់​ឃើញ​ថា ការ​ស្នើ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្រ​ឃើញ​អាជ្ញាធរ​​រដ្ឋ​ដោះស្រាយ​ណាស់ ក្រៅ​ពី​ដាក់​កម្លាំង​ចេញ​បង្ក្រាប ឬ​ចុះ​ទប់​ស្កាត់​ការ​ជួបជុំ ដែល​ការ​ប្រមូល​ផ្ដុំ​សម្ដែង​មតិ​នេះ មាន​ធានា​ដោយ​ច្បាប់​កំពូល​របស់​ប្រទេស​ផង៕

ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​រឿង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​នៅ​នឹង​កន្លែង


 ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​លើ​អគារ​ប៊ូឌីង រាជធានី​ភ្នំពេញ។ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev

ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង បង្ហាញ​ពី​ការ​ចង់​បាន​ផ្សេងៗ​គ្នា​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​តំបន់​នេះ។ មតិ​ខ្លះ​ចង់​បាន​លុយ​រួច​ហើយ​ចាកចេញ​ពី​អគារ​តែម្តង។ ចំណែក​មតិ​ផ្សេង​ទៀត ចង់​បាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង​ដោយ​យល់​ព្រម​ឲ្យ​សាងសង់​អគារ​ថ្មី។ ការ​បង្ហាញ​ការ​ចង់​បាន​របស់​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង​បែប​នេះ ខណៈ​ក្រុម​ការងារ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី​ កំពុង​ធ្វើ​ស្ថិតិ​រក​ចំនួន​ពិត​នៃ​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​តំបន់​នេះ។

​ការមន្ទិល​សង្ស័យ​លើ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​អគារ​ថ្មី​នៅ​តំបន់​ប៊ូឌីង ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ខ្លះ​រារែក​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត។ ការ​មិន​ទុក​ចិត្ត​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រង​ទុក្ខ​ដូច​ការ​អភិវឌ្ឍ​តំបន់​បឹងកក់ ឬ​បុរីកីឡា ការ​យល់​ថា ការ​រង់ចាំ​ ៤​ឆ្នាំ​ដើម្បី​សាងសង់​អគារ និង​ការ​យល់​ថា ការ​រស់​នៅ​លើ​បន្ទប់​អគារ ឬ​ហៅ​ថា ខុនដូ ត្រូវ​ចំណាយ​ច្រើន​លើ​សេវា​នានា​ជាដើម ចម​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង មួយ​ចំនួន​ចង់​បាន​លុយ​ហើយ​ចាកចេញ​តែម្តង ទោះ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី លោក ជា សុផារ៉ា ប្រកាស​ក្តែងៗ​ថា ពលរដ្ឋ​ទ្រាំ​រង់​ចាំ ៤​ឆ្នាំ​ទៀត ពួកគេ​នឹង​មាន​ជីវភាព​ធូរធារ​រស់​នៅ​បាន​សមរម្យ​ក្តី។

ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង លោកស្រី រ៉ី ចាន់នី ប្រាប់​ថា លោកស្រី​ជ្រើស​រើស​យក​ទឹក​ប្រាក់​ព្រោះ​មិន​ចង់​រង់ចាំ​យូរ។ លោកស្រី​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ​ជិត ៤​បួន​ឆ្នាំ បើ​សិន​មិន​បាន​ជោគជ័យ​នឹង​ធ្វើ​លោកស្រី​ជួប​បញ្ហា​លំបាក៖ «ជំហរ​ខ្ញុំ​ចង់​បាន​លុយ​អត់​ចង់​បាន​ផ្ទះ​ទេ ព្រោះ​នៅ​ទី​នេះ​ឆ្អែត ហើយ​ឃើញ​សព្វ​បែប​យ៉ាង​ជា​ខុនដូ គឺ​ល្អ​ហើយ ប៉ុន្តែ​ចូល​ទៅ​រស់​នៅ​ទី​នោះ​ត្រូវ​បង់​សេវា​គ្រប់​សព្វ​បែប​យ៉ាង​ទាំង​អស់»។
 ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​លើ​អគារ​ប៊ូឌីង រាជធានី​ភ្នំពេញ។ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev

នៅ​ពេល​នេះ ក្រុម​ការងារ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់ កំពុង​វាស់វែង​ពី​ទំហំ​ផ្ទះ និង​សម្ភាស​អ្នក​ដែល​រស់​នៅ​ក្នុង​អគារ​ស ឬ​អគារ​ប៊ូឌីង ដើម្បី​រក​ចំនួន​ពិត​ប្រាកដ​អ្នក​រស់​នៅ​អគារ​នេះ​ពិត​ប្រាកដ។  ចំណែក​ភាគី​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន ដែល​ទទួល​សិទ្ធិ​វិនិយោគ​តំបន់​នេះ មិន​ទាន់​បញ្ជាក់​ជំហរ​យ៉ាង​ណា​នៅ​ឡើយ​ទេ។

ពលរដ្ឋ​មួយ​រូប​ទៀត លោក ម៉ម ច័ន្ទណាឫទ្ធិ បង្ហាញ​ការ​ស្ទាក់ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត។ លោក​ប្រាប់​ថា ប្រសិនបើ​ក្នុង​រយៈពេល​រង់ចាំ​សាងសង់​អគារ​ថ្មី​ជិត​បួន​ឆ្នាំ​នោះ ក្រុមហ៊ុន​ផ្តល់​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ខ្លះ​ដល់​លោក លោក​នឹង​យល់​ព្រម​ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង។ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ប្រសិនបើ​ក្រុមហ៊ុន ឬ​ក្រសួង​មិន​ផ្តល់​ការ​ឧបត្ថម្ភ លោក​នឹង​យក​លុយ​ហើយ​ដើរ​ចេញ​ពី​អគារ​តែម្តង៖ «កន្លែង​រស់​នៅ​ក្នុង​សង្កាត់​ទឹកថ្លា ទោះ​ពួក​ខ្ញុំ​ទៅ​រស់​នៅ​ក៏​ខ្វះ​ថវិកា​ដែរ ព្រោះ​ឆ្ងាយ​ពី​ផ្ទះ ឆ្ងាយ​ពី​កន្លែង​លក់​ដូរ បើ​ក្រសួង​គេ​មាន​ឲ្យ​លុយ ឬ​ប្រាក់ខែ​ត្រឹមត្រូវ​ខ្ញុំ​ប្រហែល​យក​ផ្ទះ​ដែរ»។

ដោយ​ឡែក​ពលរដ្ឋ​មួយ​រូប​ទៀត លោកស្រី កែវ សុផល ប្រាប់​ថា សុខ​ចិត្ត​រង់ចាំ​បួន​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ចូល​រស់​នៅ​អគារ​ថ្មី ព្រោះ​លោកស្រី​ជឿ​ទុក​លើ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី លោក ជា សុផារ៉ា ដែល​ចេញ​មុខ​ធ្វើ​ការងារ​នេះ និង​ជឿជាក់​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន ដែល​ទទួល​សិទ្ធិ​វិនិយោជក​តំបន់​នេះ៖ «ខ្ញុំ​ចង់​បាន​ផ្ទះ ព្រោះ​ចង់​បាន​ផ្ទះ​ល្អ​នៅ​ហើយ​មួយ​ចំនួន​ទៀត ចង់​បាន​លុយ ព្រោះ​គេ​ខ្លាច​ចាញ់​បោក​គេ (ក្រុមហ៊ុន) ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​អត់​ខ្លាច​ទេ»។

ដី​សម្រាប់​អ្នក​ប៊ូឌីង នៅ​បណ្ដោះអាសន្ន ៨៥៥
ទីតាំង​ដី​របស់​ក្រុមហ៊ុន​អារ៉ាកាវ៉ា (Arakawa) សម្រាប់​សង់​ជម្រក​អោយ​ពលរដ្ឋ​នៅ​ប៊ូឌីង រស់​នៅ​បណ្ដោះអាសន្ន នៅ​សង្កាត់​ទឹកថ្លា ខណ្ឌ​សែនសុខ រាជធានី​ភ្នំពេញ។ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev RFA/Brach Chev

បើសិន​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​នេះ ជោគជ័យ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​ជប៉ុន មួយ​ឈ្មោះ អារ៉ាកាវ៉ា (Arakawa) នឹង​សាងសង់​អគារ​កម្ពស់ ២១​ជាន់​ នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៧ ខាង​មុខ​ដែល​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេល​ជិត ៤​ឆ្នាំ ក្នុង​ទំហំ​ទឹក​ប្រាក់​ជាង ៨០​លាន​ដុល្លារ។ អគារ​វ័យ​ចំណាស់​សល់​ពី​សម័យ​រាស្ត្រ​និយម​មាន​ទីតាំង​នៅ​ក្នុង​សង្កាត់​ទន្លេបាសាក់ ខណ្ឌ​ចំការមន សព្វថ្ងៃ​មាន​ពលរដ្ឋ​ជិត ៦០០​គ្រួសារ​កំពុង​រស់​នៅ។ កាល​ពី​ដើម​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១៥ ពលរដ្ឋ​នៅ​ទី​នេះ​នាំ​គ្នា​រត់​ចេញ​ពី​អគារ​ទាំង​យប់​ឃើញ​មាន​ស្នាម​ប្រេះ ព្រោះ​មាន​ក្រុមហ៊ុន​ធ្វើ​សកម្មភាព​បុក​គ្រឹះ​នៅ​ក្បែរ​នឹង​ដី​អាគារ។ ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​ពី​មាន​ការ​ប្រឆាំង​ទាស់​នឹង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​របស់​ពលរដ្ឋ សកម្មភាព​បុកគ្រឹះ​ក៏​ត្រូវ​ផ្អាក ហើយ​ពលរដ្ឋ​នៅ​គ្នា​រស់​នៅ​លើ​អគារ​ជា​ធម្មតា​ឡើង​វិញ។

ក្នុង​ពេល​សាងសង់​អគារ​ថ្មី ក្រុមហ៊ុន​នេះ មាន​ដី​មួយ​កន្លែង​ក្នុង​ទីប្រជុំជន​នៅ​សង្កាត់​ទឹកថ្លា ខណ្ខសែនសុខ ក្រោយ​មន្ទីរពេទ្យ​រ៉ូយ៉ាល់ ភ្នំពេញ (Royal Phnom Penh) ដើម្បី​សង់​ផ្ទះ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ជា​បណ្តោះអាសន្ន។ ប៉ុន្តែ ខណៈ​គម្រោង​នេះ​មិន​ទាន់​ចេញ​ពន្លឺ​នៅ​ឡើយ​ដី​នោះ​ក្រុមហ៊ុន​អារ៉ាកាវ៉ា បាន​ចាក់​ខ្សាច់​ព័ទ្ធ​របង ប៉ុន្តែ​មិន​ទាន់​សាង់សង​អ្វី​នៅ​ឡើយ​ទេ។

ទាក់ទង​រឿង​នេះ​ដែរ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់ លោក សារុន ឫទ្ធា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ពេល​នេះ​មន្ត្រី​ជំនាញ​ផ្នែក​លំនៅឋាន​កំពុង​ធ្វើ​ការងារ។ ចំពោះ​សំណើ​ផ្សេងៗ​របស់​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​លោក​មិន​ទាន់​អាច​បំភ្លឺ​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ដដែល​ថ្លែង​ដូច​គ្នា​ទៅ​នឹង​លោក​រដ្ឋមន្ត្រី ជា សុផារ៉ា ដែរ គឺ​ចង់​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ទទួល​យក​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង៖ «ឥឡូវ​នេះ​យើង​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​ដឹង​ថា នឹង​អាច​ចេញ​ជា​រូបរាង​នៅ​ឡើយ​ទេ ដោយ​រង់ចាំ​ការ​ចង្អុល​បង្ហាញ​ពី​ឯកឧត្តម​ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ជា សុផារ៉ា សិន»។

ចំណែក​អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​លំនៅដ្ឋាន​នៃ​ក្រសួង​ដែនដី  លោក បេង ហុង សុជាតិខេមរូ ដែល​ធ្វើ​ការងារ​ផ្នែក​ធ្វើ​ជំរឿន និង​ស្រង់​ស្ថិតិ​ពលរដ្ឋ​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង បដិសេធ​អត្ថាធិប្បាយ។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ក្រុម​ការងារ​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន លោក សៀ ភារម្យ ដែល​តាមដាន​ដំណើរ​រឿង​នេះ​យល់​ថា ការ​ជ្រើសរើស​យក​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​នៅ​នឹង​កន្លែង​ជា​ជម្រើស​ល្អ។ លោក​យល់​ថា ដើម្បី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​មាន​ទំនុក​ចិត្ត ភាគី​ក្រុមហ៊ុន ភាគី​ក្រសួង​ដែនដី និង​ភាគី​ពលរដ្ឋ ត្រូវ​មាន​មេធាវី​ជាតិ អន្តរជាតិ ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​គម្រោង​នេះ​ដើម្បី​មាន​ផ្លូវ​ច្បាប់​ការងារ​ពលរដ្ឋ៖ «តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន និង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា អាច​ធ្វើ​ជា​សាក្សី ហើយ​បើ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​មាន​ភាគី​ណា​មួយ​ក្បត់​កិច្ច​សន្យា រដ្ឋាភិបាល និង​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ប្តឹង​គ្នា​បាន»។

​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង អះអាង​ប្រហាក់ប្រហែល​គ្នា​ថា ពួកគេ​អាច​នឹង​យល់​ព្រម​ទទួល​យក​សំណង​ចន្លោះ​ពី ៧​ម៉ឺន ទៅ ៨​ម៉ឺន​ដុល្លារ​អាមេរិក ក្នុង​មួយ​គ្រួសារ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ចាកចេញ។

ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​អារ៉ាកាវ៉ា លោក អាឡិច យ៉ាស៊ូម៉ូតុ (Alex Yasumoto) ថ្លែង​ក្នុង​ពេល​ជួប​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​អគារ​ប៊ូឌីង និង​ភាគី​ក្រសួង​ដែនដី កាល​ពី​ថ្ងៃ​៨ ខែ​វិច្ឆិកា បង្ហាញ​ពី​ឆន្ទៈ​អភិវឌ្ឍន៍​អគារ​ប៊ូឌីង។

លោក ជា សុផារ៉ា បាន​ប្រកាស​ផ្ដល់​ជម្រើស​២ ទៅ​ដល់​ពលរដ្ឋ គឺ​ទទួល​យក​សំណង​ហើយ​ចាកចេញ និង​ជម្រើស​មួយ​ទៀត គឺ​យល់​ព្រម​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង។ ប៉ុន្តែ​លោក​បង្ហាញ​ជំហរ​ចង់​ឲ្យ​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​រង់ចាំ​ការ​សាងសង់​អគារ​ថ្មី ដើម្បី​ទទួល​បាន​កន្លែង​រស់​នៅ​សមរម្យ​ដែល​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅ​នឹង​កន្លែង​ជា​រឿង​ល្អ៕

ក្រសួង​បរិស្ថាន​តាំង​បង្ហាញ​រូបថត​និយាយ​អំពី​បរិស្ថាន​និង​ធម្មជាតិ


 កម្មករ​ក្រុមហ៊ុន​ប្រមូល​សំរាម សម្លឹង​មើល​រូបភាព​ស្ដីពី​ការ​ថែរក្សា​បរិស្ថាន ដែល​គេ​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​ក្នុង​កម្មវិធី​តាំង​ពិព័រណ៍​រូបថត​នៅ​មុខ​វត្ត​បទុមវតី រាជធានី​ភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev


ក្រសួង​បរិស្ថាន តាំង​បង្ហាញ​ផ្ទាំង​រូបថត​ចំនួន ៣០​ផ្ទាំង ស្ដីពី​បរិស្ថាន​នៅ​សួនច្បារ​មុខ​វត្ត​បទុមវតី រយៈពេល​បី​ថ្ងៃ​ដើម្បី​បង្កើន​ការ​ស្រឡាញ់ និង​ថែរក្សា​ធនធាន​ធម្មជាតិ។ ក្នុង​ចំណោម​ការ​បង្ហាញ​រូប​ទាំង​នោះ នឹង​ត្រូវ​ជ្រើសរើស​រូប​បី​សន្លឹក​ដែល​ល្អ​ជាង​គេ​ដើម្បី​ផ្តល់រ​ង្វាន់។

ផ្ទាំង​រូបថត​បង្ហាញ​ពី​សម្រស​ព្រឹក្សព្រៃ បឹង​ទន្លេ សកម្មភាព​ដាំ​កូន​ឈើ ការ​បំពុល​បរិស្ថាន និង​សកម្មភាព​រើស​សំរាម​របស់​ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍ បាន​លើក​តាំង​បង្ហាញ​ពេញ​ទីធ្លា​សួន​ច្បារ​មុខ​វត្ត​បទុមវតី ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ ក្នុង​កម្មវិធី​តាំង​ពិព័រណ៍​រូបថត។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត ប្រាប់​ក្រុម​អ្នក​កាសែត​ថា ការ​ប្រកួតប្រជែង​រូបថត​ពេល​នេះ​ជា​ការ​លើក​កម្ពស់ និង​ផ្សព្វផ្សាយ​បន្ថែម​ទៀត​កិច្ចការ​បរិស្ថាន៖ «»។

ក្រសួង​បរិស្ថាន​បាន​បង្កើត​ការ​ប្រកួតប្រជែង​រូប​ថត​នេះ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​វិច្ឆិកា ដោយ​ទុក​រយៈពេល ២៥​ថ្ងៃ សម្រាប់​បេក្ខជន​ដាក់​រូបថត​របស់​ខ្លួន។ រូបថត​ដែល​បាន​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​ទាំង ៣០​ផ្ទាំង​នេះ បាន​ពី​ការ​សម្រិតសម្រាំង​ពី​អ្នក​ចូលរួម​ជាង ២០០​នាក់។

អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​រូបថត​នៃ​កម្មវិធី​ក្រកួតប្រជែង​នេះ លោក មឿន ញៀន ប្រាប់​ថា រូបថត​ដែល​បាន​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​នេះ ផ្អែក​លើ​សម្រស់​ធនធាន​ធម្មជាតិ បច្ចេកទេស​ថត​ដែល​ទាក់ទង​បរិស្ថាន៖ «»។
កម្មវិធី​ប្រកួតប្រជែង និង​តាំង​ពិព័រណ៍​រូបថត​មាន​រយៈពេល​បី​ថ្ងៃ ពី​ថ្ងៃ​ទី​៩ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ ការ​រៀបចំ​នេះ ក្នុង​គោលបំណង​បង្កើន​ការ​ស្រឡាញ់ និង​ថែរក្សា​ធនធាន​ធម្មជាតិ ដើម្បី​ប្រែ​ក្លាយ​ផ្នត់​គំនិត​សាធារណជន​ឲ្យ​មាន​ទម្លាប់ និង​ឥរិយាបទ​ល្អ​ចំពោះ​ធម្មជាតិ។

អ្នក​ចូលរួម​ប្រកួត​រូបថត​ម្នាក់ លោក ភុន បណ្ឌិត រំពឹង​ថា រូបថត​ដែល​បាន​ដាក់​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​នឹង​ជួយ​លើក​កម្ពស់​ពី​កិច្ច​ការពារ​បរិស្ថាន។ ទោះ​មិន​ទាន់​បង្ហាញ​លទ្ធផល​លោក ភុន បណ្ឌិត យល់​ថា ឈ្នះ ឬ​ចាញ់​ជា​រឿង​ធម្មតា ប៉ុន្តែ​លោក​សប្បាយ​ចិត្ត​នៅ​ពេល​បាន​ចូលរួម​ប្រកួត​ប្រជែង​នឹង​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​កម្មវិធី​បែប​នេះ​ទៀត៖ «»។

ជ័យលាភី​ទាំង​អស់​នឹង​ទទួល​បាន​លិខិត​បញ្ជាក់​ចំណាត់​ថ្នាក់​ពី​ក្រសួង​បរិស្ថាន ហើយ​ជ័យលាភី​ពី​លេខ​១ ដល់​លេខ​៣ ទទួល​បាន​ម៉ាស៊ីន​ថតរូប​ម្នាក់​មួយ​គ្រឿង។  រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ នឹង​ផ្តល់រ​ង្វាន់​ដល់​ជ័យលាភី​នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦៕

Trailing the King’s forgotten crown jewels


The royal sword was also lost during the Lon Nol period. Photo supplied



Victoria Beldova was a student at Prague’s Academy of Arts, Architecture and Design when she decided she would make a new crown for the Cambodian king, Norodom Sihamoni. The 27-year-old artist saw the design as a continuation of her family legacy. Beldova is descended from a long line of jewellery makers charged with guarding the crown jewels of the Bohemian monarchy, which was dissolved in 1918.

Her father and grandfather come from the small town of Turnov, which is known for its gem craftsmanship, and made official replicas for the Czech government on three separate occasions. First, Beldova needed to find a royal head. “I was speaking with some friends, also artists and designers, and one friend wanted to know who I’d make the crown for,” she says. “I said I didn’t know, for some king probably.”

Beldova’s friend suggested she make the crown for someone who had once lived in the Czech Republic: King Norodom Sihamoni of Cambodia, who was sent to study in Prague at the age of nine. So she began to research.

Beldova learned that Sihamoni had been sworn in without a crown. It had disappeared in 1970, after Lon Nol took power in a coup against then-Prime Minister Norodom Sihanouk, who was previously king.

According to Julio A Jeldres, the royal family’s official biographer, all of the royal regalia, including a sword, footwear, and a collar worn during coronations, vanished at the same time. The last time the crown was worn was during Sihanouk’s first coronation, in 1941.

Jeldres has tried to get to the bottom of the jewels’ disappearance. “They all disappeared. Some items of the royal regalia have been reproduced and are used sometimes at the ceremonies in the Royal Palace, but they do not have the same value of the ancient ones that were stolen,” he explains.

“I interviewed many people. Some blamed Lon Nol, others [blamed] the Khmer Rouge, and some even [blamed] the Vietnamese. I think that in all probability, the crown jewels were stolen during [the] Lon Nol period and dismantled, with the stones sold individually,” he says.

The original crown – known as Preah Maha Mokot Reach, the Great Crown of Victory – was a multi-tiered, cone-shaped cap made of solid gold and precious gems meant to symbolise the sacred mountain Mount Meru. It was passed down from king to king from the time of the Khmer empire.

King Norodom wears the lost crown in this 1866 photograph taken by John Thomson. Photo supplied
The crown resembled its Thai counterpart, and according to historian Milton Osborne, it landed in the temporary possession of Thai rulers during the 19th century. When the French established a protectorate over Cambodia in 1863, the Siamese ruler kept the royal regalia in Bangkok to symbolise his role as Cambodia’s suzerain, he says.

Images of the crown can still be found in bas reliefs in the Angkor Wat temple complex, but an official replica was never made. In September 1993, just before the monarchy was reinstated and the late King Father Norodom Sihanouk “crowned” for the second time, he sent a telegram to Prime Ministers Norodom Ranariddh and Hun Sen from China, where he was receiving medical treatment.

He asked that the government not make a new crown, so that the money could be better spent meeting the needs of the Cambodian people, Jeldres says. And so neither he nor his son would wear a crown. When Beldova returned from her first visit to Cambodia, she contacted the Czech Embassy in Bangkok for assistance getting in touch with the Cambodian royal family.

The Czech chargé d’affaires in Phnom Penh, Jana Gasparikova, knew of Beldova’s father’s reputation in Turnov. “She told me she wouldn’t have replied to my email if she hadn’t known Turnov and my father’s name,” Beldova says. “But she did, and she tried to send a few letters to the Royal Palace.”

The Czech overtures were ignored. But just as Beldova was about to give up hope, her luck seemed to change. Gasparikova was invited to a banquet at the Royal Palace, where she was given the details of someone who claimed to be the King’s cousin. Beldova began a correspondence with the man.

“His daughter is my age and she wants to study in the Czech Republic, so there were lots of coincidences,” Beldova says. “He wrote to me and asked if I could come [to Phnom Penh].” In April 2015, Beldova got on a plane to Cambodia for the second time. She stayed a week, and met the man every day to discuss the design, she says. She didn’t know if her efforts would reach the King.

Contacted by Post Weekend, the man – a historian – asked that his name and family history not be revealed. When pressed on the specifics of his heritage, his answers grew increasingly vague. It could not be verified if the man is related to King Sihamoni, though Jeldres said his surname does not match that of the King’s cousins.

Beldova’s modern design has Cambodian inspiration, she says. Photo supplied

Regardless of his identity, Beldova says the man was extremely helpful during her visit, and that he shared insights into Khmer symbolism. He recommended that she look at archives of coronation celebrations from the 19th and 20th centuries for inspiration.

He did not, however, secure her an audience with the King. Upon returning to the Czech Republic, Beldova began to change the designs once more. “At first, I wanted to do something more traditional for Cambodia, but then I thought it would be better to do it my way, so that it doesn’t look like a copy of something,” she says.

In her new design, Beldova has eschewed traditional depictions of Khmer legends, choosing a simple design with gold leaves emerging from the crown’s band. The final product is a European-style crown inspired by the landscapes and nature of Cambodia, she says.

“I used stuff that was stuck in my head after I came back: the temple of Angkor Wat, the water and rivers, and the water lily,” Beldova explains. Today, Beldova says she would still like to give the crown to the King, but she doesn’t have much hope that her designs will catch his attention. She’s been trying to contact him for two years without success.

The crown will reach a different audience: her exhibition of the designs will open in Prague this month. For now, Beldova is satisfied. “I’ve been twice [to] Cambodia, and everywhere you look, there is stuff that inspires you to do something,” she says.

“I wanted to use my Cambodian experience to do something more.”

ACUថា​​គ្មាន​សមត្ថកិច្ច​ស៊ើប​អង្កេត​សារ​​​​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា​ជា​របស់​​គ្រួសារ​លោក ហ៊ុន សែន និង​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា


 ពី​ឆ្វេង៖ លោក ហ៊ុន ម៉ានិត លោក ហ៊ុន សែន និង​កញ្ញា ធីសុវណ្ណថា។ RFA Photo

រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ (ACU) មិន​ទាន់​បើក​ការ​ស៊ើបអង្កេត​លើ​សារ​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​តាម​បណ្ដាញ​សង្គម​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ជា​សារ​សំឡេង និង​សារ​ជា​អក្សរ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាមួយ​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា និង​សារ​រវាង​កូន​ប្រុស​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺ​លោក ហ៊ុន មានិត និង​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា នៅ​ឡើយ​ទេ។ ចំណែក​អ្នក​វិភាគ​យល់​ថា សារ​នេះ​អាច​ជា​តម្រុយ​មួយ​សម្រាប់​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ អាច​បើក​ការ​ស៊ើបអង្កេត​បាន។

ប្រធាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ថា មិន​មាន​សមត្ថកិច្ច​ស៊ើប​អង្កេត​សារ​សន្ទនា​ដែល​បាន​បែក​ធ្លាយ ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ធ្វើ​ឡើង​​រវាង​គ្រួសារ​លោក ហ៊ុន សែន និង​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា នោះ​ទេ។

លោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធាន​អង្គភាព​នេះ ថ្លែង​ឆ្លើយ​តប​នឹង​សំណួរ​របស់​អាស៊ីសេរី​ថា អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ពុំ​មាន​សមត្ថកិច្ច​ស៊ើប​អង្កេត​សារ​សន្ទនា​ដែល​បាន​បែក​ធ្លាយ​តាម​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ជា​សារ​សំឡេង និង​សារ​ជា​អក្សរ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាមួយ​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា និង​សារ​រវាង​កូន​ប្រុស​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន មានិត និង​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា នោះ​ឡើយ។លោក​បន្ត​ថា ការ​ចាប់​សំណុំរឿង​របស់​លោក កឹម សុខា និង​នាង​ខុម ចាន់តារាទី កន្លង​មក​មិន​មែន​ជា​​រឿង​សម្ព័ន្ធ​ផ្លូវ​ភេទ​របស់​បុគ្គល​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ការ​ចាប់​នោះ​ដោយសារ​មាន​សារ​បែក​ធ្លាយ​ដល់​រឿង​សូក​ប៉ាន់​សាក្សី៖ «ខ្ញុំ​អរគុណ​ណាស់! បើ​អាស៊ីសេរី ឲ្យ​តម្រុយ​ថា​វា​ពាក់ព័ន្ធ​មាត្រា​ប៉ុន្មាន​នៃ​ច្បាប់​យើង​ខ្ញុំ។ ខ្ញុំ​ឃើញ​អាស៊ីសេរី មាន​ចេតនា​នយោបាយ​ច្បាស់លាស់ មួលបង្កាច់។ យើង​ខ្ញុំ​ចាប់​លើក​មុន​នេះ អត់​មាន​ចាប់​រឿង​អា​ណា​ទៅ​រក​ស្រី​ញី​អី ប្រពន្ធ​ចុង​ប្រពន្ធ​ដើម​ទេ អ៊ីចឹង​រឿង​បែក​ធ្លាយ​នេះ​ពាក់​ព័ន្ធ​ស្អី រឿង​សមត្ថកិច្ច​របស់​យើង​ខ្ញុំ។ សូម​ប្រាប់​ឲ្យ​ត្រង់​មក​ថា ណែ ឱម យ៉ិនទៀង ខ្ញុំ​ឃើញ​និយាយ​អ៊ីចេះ​បើ​តាម​ច្បាប់...? ខ្ញុំ​សូម​ឆ្លើយ​ត្រង់​អ៊ីចឹង បើ​សំណួរ​របៀប​នយោបាយ ខ្ញុំ​សូម​ឆ្លើយ​នយោបាយ​វិញ»។

លោក ឱម យ៉ិនទៀង ថ្លែង​បែប​នេះ​នៅ​ពេល​ជួប​អ្នក​សារព័ត៌មាន​បន្ទាប់​ពី​បញ្ចប់​ទិវា​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ៩ ធ្នូ ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ។

កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ មាន​ការ​បែក​ធ្លាយ​សារ​សន្ទនា​មួយ ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ជា​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​កូន​ប្រុស​របស់​លោក គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ានិត ជា​ប្រធាន​អង្គភាព​ចារកម្ម​នៃ​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ ដែល​បង្ហាញ​ពី​ការ​ពិភាក្សា​គ្នា​រវាង​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា អំពី​មធ្យោបាយ​បង្ខូច​ឈ្មោះ និង​រៀបចំ​ផែនការ​បំផ្លាញ​គណបក្ស​ប្រឆាំង។

ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ នាយក​កម្មវិធី​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី ថ្លែង​ថា ករណី​បែក​ធ្លាយ​នេះ លោក​ពុំ​ឃើញ​មាន​តម្រុយ​ណា​មួយ​នៃ​ការ​សូក​ប៉ាន់ និង​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពុករលួយ​ទេ ប៉ុន្តែ​លោក​ស្នើ​ឲ្យ ACU អនុវត្ត​ច្បាប់​ឲ្យ​មាន​ភាព​ស្មើ​គ្នា៖ «»។

ប៉ុន្តែ​លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធាន​អង្គការ​វេទិកា​អនាគត មាន​ទស្សនៈ​ថា វា​ជា​ករណី​មួយ​មាន​ថវិកា​ច្រើន និង​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​បុគ្គល​សាធារណៈ​ផង ដែល​ជា​រឿង​មួយ​គួរ​ឲ្យ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ ប៉ុន្តែ​បើ​សិន​ជា​ក្នុង​ការ​បន្ត​ឃ្លាំមើល​ក្រែងលោ​មាន​តម្រុយ។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត ACU អាច​ផ្ញើ​លិខិត​ទៅ​សាកសួរ​បាន​ទៀត​ផង។ លោក​ថា ការ​ស៊ើបអង្កេត​លើ​រឿង​បែប​នេះ​ក៏​អាច​ជា​រឿង​មួយ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ដែរ ប៉ុន្តែ​ប្រហែល​ជា​ពិបាក ពីព្រោះ ACU មិន​ទាន់​ឯករាជ្យ​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នោះ​ទេ។

ប្រធាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ លោក ឱម យ៉ិនទៀង ថ្លែង​ក្នុង​ទិវា​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦ នា​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ RFA/Cheu Sideth
លោក អ៊ូ វីរៈ៖ «ប៉ុន្តែ ACU នៅ​ក្រោម​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី គាត់​ត្រូវ​ទទួល​បញ្ជា​ពី​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី នេះ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​តម្រូវ ហើយ​ក្រុមប្រឹក្សា​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​គឺ​ក្រោម​នាយករដ្ឋមន្ត្រី អ៊ីចឹង​គាត់​ត្រូវ​ទទួល​បញ្ជា​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី អ៊ីចឹង​យើង​មិន​ត្រូវ​សួរ​គាត់​ទេ ត្រូវ​សួរ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ច្បាស់​ជាង។ បើ​យើង​មើល​មែន​ទែន វិភាគ​មែន​ទែន គឺ​គាត់​ត្រូវ​ទទួល​បញ្ជា​ពី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​មិន​មាន​អ្វី​ប្លែក​ទេ ការ​ឆ្លើយ​តប​របស់​គាត់​នេះ»។

ជាមួយ​គ្នា​នោះ លោក ឱម យ៉ិនទៀង ក៏​បាន​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​ការ​អំពាវនាវ​របស់​សង្គម​ស៊ីវិល​កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ ដែល​ទាមទារ​ឲ្យ​បង្ហាញ​តម្លាភាព​នៃ​ថវិកា​មូលនិធិ​របស់​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា ពោល​គឺ​ត្រូវ​មាន​តម្លាភាព​ពី​ប្រភព​ដែល​កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា បាន​ទទួល​ប្រាក់។

លោក ឱម យ៉ិនទៀង បាន​ធ្វើ​ឆ្លើយ​តប​ដូច្នេះ៖ «ឥឡូវ​មាន​ចលនា​មួយ NGO ទារ​ឲ្យ ធី សុវណ្ណថា តម្លាភាព​មូលនិធិ។ ខ្ញុំ​អរ​ដែរ វា​មិន​ចូល តែ​វា​នៅ​ក្នុង​កិច្ចការ​បង្ការ​ធ្វើ​ទាំង​អស់​គ្នា អិន.ជី.អូ ៤ពាន់ ស្រុក​ខ្មែរ​ធ្វើ​ទាំង​អស់​គ្នា​មក កុំ​ចាប់​បង្ខំ​តែ​មួយ​ធ្វើ​អា ៣​ពាន់​ទៀត​មិន​ធ្វើ មិន​បាន​ទេ។ អ្នក​ឯង​ទទួល​លុយ​ពី​បរទេស​ប៉ុន្មាន​និយាយ​គ្នា​ដូច​គ្នា កុំ​ឲ្យ អិន.ជី.អូ ស្រុក​ខ្មែរ គ្នា​រហាម គ្នា​អត់​អី ទី​បំផុត​គ្នា​ដួល​ងាប់​ម្ដង​មួយៗ ឯ អិន.ជី.អូ តែ ៤ ៥ ទេ លុយ​គរ​ភ្នំ ហើយ​អត់​មាន​នរណា​ត្រួត​ពិនិត្យ​បាន​ទៀត»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ សប្ដាហ៍​មុន ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក ល្បី​ឈ្មោះ កញ្ញា ធី សុវណ្ណថា បាន​ប្រកាស​ថា ខ្លួន​បាន​ទទួល​ថវិកា ៣​លាន​ដុល្លារ​ពី​បណ្តាញ​មូលនិធិ​អន្តរជាតិ ដើម្បី​ឧបត្ថម្ភ​លើ​ការ​ផ្តល់​អាហារូបករណ៍​សិក្សា​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​នៅ​ឧត្តម​សិក្សា បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​អំពាវនាវ​ពី​សំណាក់​ក្រុម​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ឲ្យ​បង្ហាញ​ពី​តម្លាភាព​នៃ​ប្រភព​ថវិកា​នេះ មួយ​សប្ដាហ៍​បន្ទាប់​ពី​ការ​បែក​ធ្លាយ​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ជា​សារ​សន្ទនា​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ការ​សន្យា​ផ្ដល់​ប្រាក់​ចំនួន ១​លាន​ដុល្លារ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅ​ឲ្យ​រូប​នាង។

កន្លង​ទៅ​នៅ​ពេល​មាន​ការ​បញ្ចេញ​ខ្សែ​អាត់​សំឡេង​ឆ្លើយឆ្លង​ដែល​គេ​សង្ស័យ​ថា ជា​របស់​លោក កឹម សុខា និង​អ្នកនាង ខុម ចាន់តារាទី ហៅ​ស្រីមុំ ករណី​នេះ ត្រូវ​បាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ចាត់​វិធានការ​ស៊ើប​អង្កេត​ក្រោយ​ពី​មាន​ពាក្យ​បណ្ដឹង​មួយ​ចំនួន​ប្រឆាំង​នឹង​លោក​ កឹម សុខា។ បណ្ដឹង​ទាំង​នេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក កឹម សុខា ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់​ទោស​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ចំនួន ៥​ខែ និង​មេ​ឃុំ​បក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​រូប​ជាប់​ពន្ធនាគារ ៥​ឆ្នាំ​ផង​ដែរ។ ក្រៅ​ពី​នោះ​នៅ​មាន​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​មន្ត្រី គ.ជ.ប ចំនួន ៥​នាក់ កំពុង​ជាប់​ពន្ធនាគារ​នៅ​ឡើយ៕

[Illegal] Annexation of Kampuchea Krom to Vietnam in 1949


ការភ្ជាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម (កូសាំងស៊ីន) ទៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមឆ្នាំ១៩៤៩
[Illegal] Annexation of [Cambodia's territory] Kampuchea Krom to Vietnam in 1949

លោក វាុំងសង់ អូរីយ៉ូល Vincent Auriol ប្រធានាធិបតីបារាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៤ និងអតីតអធិរាជអាណ្ណាម បាវ ដាយ

ប្រភព៖ RFI

នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្តលើកឡើង អំពីដំណើរការរំសាយអាណានិគមនៅឥណ្ឌូចិន ដោយផ្តោតជាពិសេសទៅលើបញ្ហាកូសាំងស៊ីន (ឬកម្ពុជាក្រោម)។

សហភាពឥណ្ឌូចិន ដែលស្ថិតក្រោមអាណានិគមបារាំង តាំងពីសតវត្សរ៍ទី១៩ ត្រូវបែងចែកជា ៥រដ្ឋផ្សេងគ្នា គឺ កម្ពុជា ឡាវ តុងកឹង (វៀតណាមខាងជើង) អាណ្ណាម (វៀតណាមកណ្តាល) និងកូសាំងស៊ីន (កម្ពុជាក្រោម) ដែលស្ថិតនៅប៉ែកខាងត្បូងវៀតណាមបច្ចុប្បន្ន។ កម្ពុជា ឡាវ តុងកឹង និងអាណ្ណាម ថ្វីដ្បិតតែត្រូវស្ថិតក្រោមអំណាចអាណានិគមបារាំង ក៏ប៉ុន្តែ នៅមានទម្រង់ជាប្រទេស និងមានអំណាចនយោបាយដាច់ពីបារាំង។ ផ្ទុយទៅវិញ កូសាំងស៊ីនត្រូវបានបារាំងកាត់យកមកធ្វើជាអាណាខេត្តរបស់ខ្លួនទាំងស្រុង ដោយមានលក្ខន្តិកៈជាដែនដីបារាំងនៅនាយសមុទ្រ (Territoire d’Outre-mer)។

កូសាំងស៊ីនធ្លាប់ជាទឹកដីរបស់នគរខ្មែរ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវនគរអាណ្ណាមចូលមកកាន់កាប់ និងកាត់យកទៅធ្វើជាទឹកដីរបស់ខ្លួន ចាប់ពីក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៧ មុននឹងត្រូវបារាំងច្បាំងដណ្តើមយកមកកាន់កាប់ នៅឆ្នាំ១៨៦២។

នៅឆ្នាំ១៨៦៤ នៅក្រោយពេលដែលព្រះបាទនរោត្តមព្រមដាក់កម្ពុជាឲ្យស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំង លោក Pierre-Paul de la Grandière ទេសាភិបាលបារាំងនៅកូសាំងស៊ីន ធ្លាប់បានសន្យាថានឹងជួយកម្ពុជាឲ្យយកមកវិញនូវទឹកដីដែលបាត់បង់ទៅប្រទេសជិតខាង។ ក៏ប៉ុន្តែ ពាក្យសន្យានេះ បារាំងបានធ្វើតែចំពោះទឹកដីដែលខ្មែរបាត់បង់ទៅសៀមតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះទឹកដីកម្ពុជាក្រោមវិញ បន្ទាប់ពីបានដណ្តើមពីវៀតណាមមកកាន់កាប់ជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនអស់រយៈពេលជិត១សតវត្សរ៍ បារាំងស្រាប់តែបានប្រគល់ទៅឲ្យវៀតណាមវិញ នៅឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយមិនកាត់មកឲ្យខ្មែរដែលជាម្ចាស់ដើមនោះទេ។

ការណ៍ដែលបារាំងសម្រេចកាត់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទៅឲ្យវៀតណាមត្រូវបានធ្វើឡើង នៅក្នុងបរិបទនៃសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន ដែលបារាំងត្រូវប្រឈមមុខនឹងចលនាឧទ្ទាមកុម្មុយនិស្តវៀតណាម គឺពួកវៀតមិញ។

នៅក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ពេលដែលបារាំងត្រូវធ្លាក់ចុះខ្សោយ តំបន់ឥណ្ឌូចិនត្រូវធ្លាក់ក្រោមការកាន់កាប់របស់ជប៉ុន។ ក្រោយពេលដែលជប៉ុនចាញ់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ នៅឆ្នាំ១៩៤៥ ទើបបារាំងចូលមកត្រួតត្រាឥណ្ឌូចិនឡើងវិញ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយមើលឃើញពីការរីកដុះដាលនៃចលនាទាមទារឯករាជ្យ បារាំងដឹងច្បាស់ថា ខ្លួននឹងមិនអាចកាន់កាប់តំបន់ឥណ្ឌូចិនពេញដៃដូចកាលពីមុនសង្រ្គាមនោះទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាបារាំងដាក់ចេញនូវផែនការមួយ គឺកែប្រែសហភាពឥណ្ឌូចិនឲ្យទៅជា “សហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន” ដោយប្រទេសជាសមាជិកនីមួយៗត្រូវទទួលបានឯករាជ្យស្ទើរតែពេញលេញ ពោលគឺ ត្រូវក្តោបក្តាប់អំណាចទាំងអស់ លើកលែងតែវិស័យកងទ័ព និងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលត្រូវបន្តស្ថិតក្នុងដៃបារាំង។

ជាមួយកម្ពុជា និងឡាវ ការចរចាជុំវិញលក្ខន្តិកៈពាក់កណ្តាលឯករាជ្យនេះបានប្រព្រឹត្តទៅដោយគ្មានឧបសគ្គអ្វីធំដុំនោះទេ ហើយនៅក្នុងពេលកំពុងរង់ចាំការចុះសន្ធិសញ្ញាជាស្ថាពរ កិច្ចព្រមព្រៀងបណ្តោះអាសន្ន (Modus vivendi) ត្រូវបានចុះរវាងបារាំង និងកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៤៦ និងរវាងបារាំង និងឡាវ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហាឆ្នាំដដែល។

ជាមួយវៀតណាមវិញ ការចរចាត្រូវជួបនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញច្រើន ម្យ៉ាង ដោយសារតែវៀតណាមនៅពេលនោះមិនមែនជាប្រទេសរួមគ្នាតែមួយ ពោលគឺ ត្រូវចែកជាតុងកឹង និងអាណ្ណាម ដែលមានអំណាចនយោបាយដាច់ចេញពីគ្នា ហើយម្យ៉ាងទៀត គឺដោយសារតែមានចលនាកុម្មុយនិស្តវៀតមិញ ដែលបានប្រកាសឯករាជ្យជាឯកតោភាគីបង្កើតជាសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាមរួចទៅហើយ តាំងពីថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៥។

នៅក្នុងការចរចាជាមួយបារាំង ហូ ជីមិញ ដែលជាប្រមុខដឹកនាំសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម ហើយដែលមានមូលដ្ឋាននៅតុងកឹង (វៀតណាមខាងជើង) បានទាមទារឲ្យបារាំងប្រគល់ឯករាជ្យភ្លាមៗដល់វៀតណាម ហើយប្រទេសវៀតណាមឯករាជ្យនេះត្រូវតែរួមបញ្ចូលគ្នានូវតំបន់ទាំង ៣ គឺ តុងកឹង អាណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីន ដែលវៀតណាមចាត់ទុកថាជាទឹកដីរបស់ខ្លួន ដែលបារាំងច្បាំងដណ្តើមយកទៅធ្វើជាអាណាខេត្ត។

លក្ខខណ្ឌនេះត្រូវបានបារាំងច្រានចោល ដោយសារតែនៅពេលនោះ បារាំងចង់រក្សាទឹកដីកូសាំងស៊ីនទុកជាអាណាខេត្តរបស់ខ្លួនតទៅទៀត។ ក្រោយមកទៀត បារាំងបានសុខចិត្តធ្វើសម្បទានដល់ហូ ជីមិញ ដោយយល់ព្រមបើកឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ ដើម្បីឲ្យប្រជាជនជាអ្នកសម្រេចថា តើគួរបញ្ចូលតំបន់ទាំង ៣ ជាប្រទេសវៀតណាមតែមួយឬក៏យ៉ាងណា។ តំណាងរដ្ឋាភិបាលបារាំង និងហូ ជីមិញ ក៏បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងមួយក្នុងន័យនេះ នៅថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៦ ដោយត្រៀមរៀបចំបើកធ្វើសន្និសីទមួយ នៅហ្វុងតែនប្លូ (Fontainebleau) ប្រទេសបារាំង ដើម្បីចរចាលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្ថាពរ។

ក៏ប៉ុន្តែ ការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងបារាំង និងពួកវៀតមិញក៏បានកើតឡើងម្តងទៀត ជុំវិញដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ។ ហូ ជីមិញ ទាមទារឲ្យតុងកឹង អាណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីនរៀបចំធ្វើប្រជាមតិរួមគ្នាជាប្លុក។ ចំណែកលោក Thierry d’Argenlieu ដែលនៅពេលនោះជាអគ្គស្នងការបារាំងប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូចិន (Haut-commissaire de France en Indochine) យល់ឃើញថា ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិជាប្លុកនេះមិនមានភាពយុត្តិធម៌ ពីព្រោះថា ប្រជាជននៅតុងកឹង និងអាណ្ណាម ដែលសុទ្ធតែចង់ទាមទារយកកូសាំងស៊ីនទៅវិញ គឺមានចំនួនច្រើនលើសលុបធៀបនឹងប្រជាជននៅកូសាំងស៊ីន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោកទាមទារថា បារាំងត្រូវតែបើកផ្លូវឲ្យកូសាំងស៊ីនអាចក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យមួយដូចជារដ្ឋផ្សេងទៀតក្នុងសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិនដែរ ហើយរដ្ឋកូសាំងស៊ីនថ្មីនេះគឺជាអ្នកមានសិទ្ធិសម្រេចដោយខ្លួនឯងអំពីទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងវៀតណាម។

នៅថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៦ នៅក្នុងពេលដែល ហូ ជីមិញ ដឹកនាំគណៈប្រតិភូវៀតណាមចេញទៅបារាំង ដើម្បីចូលរួមក្នុងសន្និសីទនៅហ្វុងតែនប្លូ លោក Thierry d’Argenlieu បានប្រកាសឲ្យកូសាំងស៊ីនក្លាយជារដ្ឋស្វយ័ត ដោយមានឈ្មោះថា “សាធារណរដ្ឋកូសាំងស៊ីន” និងមានរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន នៅទីក្រុងសៃហ្កន (ព្រៃនគរ)។ រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ននេះហើយ ដែលនឹងត្រូវទទួលបន្ទុករៀបចំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ សម្រេចជោគវាសនាកូសាំងស៊ីន។

សម្រាប់ ហូ ជិមិញ ការផ្តាច់កូសាំងស៊ីនឲ្យទៅជារដ្ឋឯករាជ្យនេះ គឺជាការរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបានចុះកាលពីខែមីនា។ សន្និសីទនៅហ្វុងតែនប្លូត្រូវទទួលបរាជ័យ។ ការចរចា រវាងបារាំង និងហូ ជីមិញ ក៏ត្រូវជាប់គាំង។ នៅខែធ្នូឆ្នាំ១៩៤៦ សង្រ្គាម រវាងបារាំង និងវៀតមិញ (សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន) ក៏ចាប់ផ្ទុះឡើង។

នៅក្នុងពេលដែលសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនកំពុងឆាបឆេះពេញបន្ទុក បារាំងបានចាប់ផ្តើមគិតគូរបង្កើតរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមថ្មីមួយ ដើម្បីប្រជែងជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្ត នៅវៀតណាមខាងជើង។ គោលដៅរបស់បារាំង គឺធ្វើយ៉ាងណាកាត់ផ្តាច់ពួកវៀតមិញ ពីការគាំទ្ររបស់ប្រជាជនវៀតណាម តាមរយៈការសន្យាផ្តល់ឯករាជ្យដល់វៀតណាម ដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលមួយ ដែលមិនមែនកុម្មុយនិស្ត។ នៅពេលនោះ បារាំងសំឡឹងឃើញថា មានឥស្សរជនតែម្នាក់គត់ ដែលអាចឡើងមកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមប្រជែងនឹងប្រជាប្រិយភាពរបស់ហូ ជីមិញបាន គឺ បាវដាយ អតីតអធិរាជនៃនគរអាណ្ណាម ដែលត្រូវពួកវៀតមិញបង្ខំឲ្យដាក់រាជ្យ និងរត់ទៅរស់នៅនិរទេសខ្លួន នៅហុងកុង។

នៅឆ្នាំ១៩៤៧ បារាំងបានចាប់ផ្តើមទាក់ទងជាមួយបាវដាយ ដើម្បីសុំឲ្យទ្រង់មកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមថ្មី ដែលបារាំងគ្រោងបង្កើត ដើម្បីប្រឆាំងនឹងវៀតមិញ។ ក៏ប៉ុន្តែ បាវដាយមិនបានយល់ព្រមភ្លាមៗនោះទេ ដោយបានធ្វើជាកិកកុក ដើម្បីទាមទារនូវលក្ខខណ្ឌជាច្រើន ជាពិសេស គឺទាមទារឲ្យបារាំងទទួលស្គាល់ឯករាជ្យរបស់វៀតណាមជាប្រទេសរួមគ្នានូវដែនដីទាំង៣ គឺតុងកឹង អាណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីន។ និយាយឲ្យចំ លក្ខខណ្ឌដែលបាវដាយទាមទារនេះ គឺដូចគ្នាទៅនឹងការទាមទាររបស់ហូ ជីមិញ ហើយដែលបារាំងធ្លាប់បានបដិសេធរួចទៅហើយ។

ក៏ប៉ុន្តែ បារាំងក្នុងពេលចរចាជាមួយបាវដាយ គឺខុសគ្នាពីបារាំងក្នុងពេលចរចាជាមួយហូជីមិញ។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងបានផ្លាស់ប្តូរប្រមុខដឹកនាំជាច្រើនដំណាក់កាលរួចទៅហើយ ហើយរបបនយោបាយថ្មីមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅបារាំង គឺរបបសាធារណរដ្ឋទី៤ ដោយមានប្រធានាធិបតីថ្មី គឺលោក Vincent Auriol ដែលបានឡើងមកកាន់តំណែង នៅដើមឆ្នាំ១៩៤៧។ លោក Thierry d’Argenlieu អគ្គស្នងការបារាំងប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូចិនក៏ត្រូវបានផ្លាស់ចេញ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៧។

សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលបារាំងថ្មី ការកម្ចាត់ចលនាកុម្មុយនិស្តវៀតមិញ ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន គឺជាអាទិភាពធំជាងជោគវាសនានៃដែនអាណានិគមកូសាំងស៊ីន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាបារាំងសុខចិត្តប្រគល់កូសាំងស៊ីនឲ្យទៅវៀតណាម ទៅតាមការទាមទាររបស់បាវដាយ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យតែបាវដាយសុខចិត្តទៅដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ប្រឆាំងនឹងពួកវៀតមិញ។

ការចរចាជាមួយបាវដាយក៏បានឈានទៅដល់ការចុះកិច្ចព្រមព្រៀង នៅបេដាឡុង នៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៨ ហើយនៅថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៩ លោក Vincent Auriol ប្រធានាធិបតីបារាំងបានផ្ញើលិខិតជាលាយលក្ខណ៍ទៅបាវដាយ ដោយបញ្ជាក់ពីការព្រមព្រៀងឲ្យវៀតណាមក្លាយទៅជាប្រទេសឯករាជ្យមួយ ដោយរួមបញ្ចូលតំបន់ទាំង៣ គឺ តុងកឹង អាណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីន។

នៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ សភាបារាំងក៏បានអនុម័តច្បាប់មួយបញ្ចប់លក្ខន្តិកៈជាទឹកដីនៅនាយសមុទ្ររបស់កូសាំងស៊ីន ដោយភ្ជាប់អតីតដែនដីរបស់នគរខ្មែរនេះ ទៅជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាម។ ១០ថ្ងៃក្រោយមក គឺនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា តុងកឹង អាណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីនត្រូវបានគេច្របាច់បញ្ចូលគ្នាបង្កើតជារដ្ឋវៀតណាមឯករាជ្យមួយ ដែលមានរដ្ឋធានីនៅសៃហ្គន (ព្រៃនគរ) ក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតអធិរាជបាវដាយ៕

ព័ត៌មានសម្ងាត់ :លោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែបង្ខំឲ្យលោក កឹម សុខា សរសេរលិខិត ឬសេចក្តីថ្លែងការណ៍ តែម្នាក់ឯង





លោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែបង្ខំឲ្យលោក កឹម សុខា សរសេរលិខិត ឬសេចក្តីថ្លែងការណ៍ តែម្នាក់ឯង ឲ្យគាត់មួយច្បាប់ ដែលក្នុងនោះលោក កឹម សុខា សន្យាថានឹងបណ្តេញចេញពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បុគ្គលណាដែលបានជេរប្រមាថលោក ហ៊ុន សែន ភរិយាគាត់ និងកូនប្រុសច្បងរបស់គាត់ឈ្មោះ ហ៊ុន ម៉ាណែត ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការមួលបង្កាច់មួយ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសគ្រួសាររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។

តាមគម្រោងដែលលោក ហ៊ុន សែន ទើបតែបានរៀបចំថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីលោក កឹម សុខា បានសរសេរលិខិត ឬសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដូចខាងលើរួចហើយ លោក ហ៊ុន សែន នឹងជម្រុញឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ១ ឬ ២ នាក់ ដែលគាត់ទិញបាន ឲ្យចេញមុខមួលបង្កាច់លោក សម រង្ស៊ី ម្តងវិញថា លោក សម រង្ស៊ី បាននិយាយមួលបង្កាច់ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន ពិតមែន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំណាមួយ កន្លងមក របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ពេលនោះ លោក ហ៊ុន សែន នឹងតម្រូវឲ្យលោក កឹម សុខា គោរពពាក្យសន្យារបស់ខ្លួន ដូចមានចែងក្នុងលិខិត ឬសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខាងលើ ហើយលោក ហ៊ុន សែន នឹងតម្រូវឲ្យលោក កឹម សុខា រៀបចំនីតិវិធី ដើម្បីបណ្តេញលោក សម រង្ស៊ី ចេញពីជួរគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ យើងស្គាល់ឈ្មោះ អ្នកដែលបានលក់ខ្លួនឲ្យគេ ក្នុងជួរគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រៀមមួលបង្កាច់លោក សម រង្ស៊ី តែយើងសុំមិនទាន់បញ្ចេញឈ្មោះអ្នកនោះ នៅពេលនេះ។