Tebthida: 12/21/16

Wednesday, December 21, 2016

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃមិនជឿលើចម្លើយសារភាពរបស់ ជួប សម្លាប់

លោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំបូកសរុបពីការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ដើមឆ្នាំ២០១៦ នាក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលថ្ងៃទី២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Brach Chev

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានឲ្យដឹងថា ជនសង្ស័យ ជួប សម្លាប់ បាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នោះ មានចេតនាឆ្លើយបំភ្លៃសមត្ថកិច្ច។ លោក ខៀវ សុភ័គ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ បញ្ជាក់ថា ក្រោយពីស៊ើបអង្កេត និងសួរចម្លើយឃើញថា ចម្លើយសារភាពរបស់ ជួប សម្លាប់ មិនមែនជាការពិត។

ការបង្ហើបឲ្យដឹងពីករណី ជួប សម្លាប់ មានចេតនាឆ្លើយសារភាពកុហកសមត្ថកិច្ចនេះ នៅស្របពេលគណៈកម្មការទី១ នៃរដ្ឋសភា បានកោះហៅលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ទៅសួរនាំអំពីការស៊ើបអង្កេតលើករណីឃាតកម្មនេះ។

មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ អំពាវនាវឲ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធ ជួយផ្ដល់ព័ត៌មានទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ជុំវិញករណីឃាតកបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីថ្ងៃទី១០ កក្កដា។ លោកបញ្ជាក់ថា ជួប សម្លាប់ ដែលកំពុងតែជាប់ឃុំនោះ បានឆ្លើយសារភាពបំភ័ន្តសមត្ថកិច្ច។

លោក ខៀវ សុភ័គ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ ថា ក្រោយពីការសួរចម្លើយ និងការសារភាពរបស់ជនសង្ស័យ ជួប សម្លាប់ លោកមិនជឿថាចម្លើយសារភាពជាការពិតទេ៖ «យើងបានសន្និដ្ឋានថា ជនល្មើសនេះមានចេតនាឆ្លើយបំភ័ន្តសមត្ថកិច្ច មិននិយាយការពិត។ យើងមិនជឿថា ជនល្មើសនេះឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ មិនជឿថាជនល្មើសនេះឲ្យលុយ កែម ឡី ខ្ចី ៣ពាន់។ (លោក យ៉ង ចាន់តារា សួរ៖លោកពូអាចបញ្ជាក់ហេតុអីបានសមត្ថកិច្ចមិនជឿនេះ?) លោក ខៀវ សុភ័គ៖ យើងមើលទី១ ជួប សម្លាប់ វាមិនដែលខ្មែរយើងអ្នកណាឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ ទេ អាសម្លាប់ អាងាប់ទេ។ ទី២ កែម ឡី ជំពាក់លុយគេ ៣ពាន់ គឺអត់មានសោះ។ ទី៣ ឈ្មោះ អាលីស លក់កាំភ្លើងឲ្យវា ថាតម្លៃ ៣ពាន់ដុល្លារដែរ ហើយថាឈ្មោះប៉ូលិសនៅថៃ ទៅរកឯណាឃើញ? មិនប្រាប់ទីកន្លែង»។

ប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Chuop Sereyroth

ការបង្ហើបឲ្យដឹងពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនជឿលើចម្លើយសារភាពរបស់ជនសង្ស័យ ជួប សម្លាប់ នៅពេលនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្ស ព្រួយបារម្ភខ្លាចករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ ដូចករណីលោក ជា វិជ្ជា ដែលមកទល់ពេលនេះ អាជ្ញាធររកឃាតកមិនទាន់ឃើញនៅឡើយ។

ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាសំខាន់ដែលក្រសួងមហាផ្ទៃ ត្រូវបង្ហាញនោះ គឺកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅក្នុងហាងស្តារម៉ាត (Star Mart) កាល់តិច (Caltex) ដើម្បីឲ្យក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ និងមហាជនបានដឹងច្បាស់ថា អ្នកណាជាឃាតកពិតប្រាកដ៖ «មានករណីផ្សេងទៀត ករណីបាញ់សម្លាប់ប្អូនតារាចម្រៀង ឬបាញ់សម្លាប់លោកឧកញ៉ា អឹង ម៉េងជឺ អីឃើញថា មានបញ្ចេញកាមេរ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ ហើយអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនបានតែរឿងលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ ហេតុអីបានជាអាជ្ញាធរមិនបញ្ចេញកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាព?»។

ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងរស់នៅដោយនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី១៣ ធ្នូ ដើម្បីជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុន ឆេវរ៉ុន (Chevron) បង្ហាញពីវីដេអូឃ្លីបដែលលោក សម រង្ស៊ី ជឿជាក់ថា ក្រុមហ៊ុននេះបានថតដោយកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅក្នុងហាងស្តារម៉ាតកាល់តិច ក្បែរស្តុបបូកគោ ដែលជាកន្លែងឃាតកបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា នោះ។

លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់លោក ដាក់ទៅតុលាការអាមេរិកថា អំពើឃាតកម្មលើអ្នកវិភាគសង្គមដ៏មានប្រជាប្រិយភាពនេះ ធ្វើឡើងតែប៉ុន្មានថ្ងៃ ក្រោយពេលលោកវិភាគលើរបាយការណ៍ដ៏ស៊ីជម្រៅទៅលើការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការ គ្លបល វីនេស (Global Witness) ស្ដីពីក្រុមគ្រួសារត្រកូល «ហ៊ុន»។

ទាក់ទងនឹងករណីនេះដែរ គណៈកម្មការទី១ នៃរដ្ឋសភា គឺគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលពាក្យបណ្ដឹង អង្កេត និងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា លោក អេង ឆៃអ៊ាង មានប្រសាសន៍ថា គណៈកម្មការទី១ នឹងកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រីចំនួនពីរមកសួរនាំពីករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ លោក អេង ឆៃអ៊ាង បញ្ជាក់ថា នៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ នេះ គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស បានដាក់លិខិតកោះហៅលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ មកសួរនៅរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ អំពីដំណើរការស៊ើបអង្កេតករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ ចំពោះរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក អង្គ វង្ស វឌ្ឍានា វិញ នឹងត្រូវកោះហៅនៅពេលបន្ទាប់៖ «យុត្តិធម៌ជារឿងសំខាន់ ព្រោះយើងដឹងហើយថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប គឺត្រូវតែទទួលបានយុត្តិធម៌គ្រប់រឿងទាំងអស់ មិនមែនតែករណីឃាតកម្មលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នោះទេ។ ឃាតកម្មទាំងអស់ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវតែបំពេញតួនាទីឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ»។

ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់ថា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង នឹងទៅឆ្លើយបំភ្លឺនៅពេលខាងមុខ។

ករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី មកទល់ពេលនេះ ក្រុមគ្រួសារលោកមិនទាន់រកមេធាវីនៅឡើយ នៅខណៈប្រពន្ធកូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីសុវត្ថិភាព និងរង់ចាំទៅប្រទេសទីបីនោះ។

អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លី សុផាណា ឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានដឹងតាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាម (Telegram) នៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ យ៉ាងខ្លីថា សំណុំរឿងឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរកំពុងបន្តចំណាត់ការស៊ើបសួរនៅឡើយ។

ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែព្រួយបារម្ភអំពើនិទ្ទណ្ឌភាព ឬភាពគ្មានទោសពៃរ៍នៅតែកើតមាននៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ព្រោះថា បើគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សជាង ១០០នាក់ ត្រូវបានគេធ្វើឃាត ដោយសារតែការបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន ការបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ឬបរិហារការធ្វើជំនួញខុសច្បាប់របស់អ្នកមានអំណាច។ ជនរងគ្រោះទាំងនោះ រួមមានអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជននយោបាយ សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនដីធ្លី សហជីព កម្មកររោងចក្រ និងករណីចុងក្រោយ គឺអ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ បណ្ឌិត កែម ឡី៕

សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុងខេត្តរតនគិរីអះអាងថាទេសចរចុះថយ

សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុង ឋិតក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ខេត្តរតនគិរី អំពាវនាវឲ្យមន្ត្រីឧទ្យានជាតិវីរជ័យ សហការលើវិស័យមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍រួមជាមួយសហគមន៍ ដើម្បីជំរុញឲ្យវិស័យទេសចរណ៍មានភាពប្រសើរ និងធានាសុវត្ថិភាពជូនអ្នកទេសចរមកកម្សាន្តនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។

ទំនាស់ទាក់ទិនការគ្រប់គ្រងផ្នែកទេសចរណ៍នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុង ក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ បានធ្វើឲ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលអភិរក្សតំបន់ការពារ ត្អូញត្អែរថា បរិមាណភ្ញៀវទេសចរថយចុះនៅឆ្នាំ២០១៦។

តួលេខប៉ាន់ប្រមាណរបស់សហគមន៍អូរទុង យ៉ាងហោចណាស់មានទេសចរបរទេសប្រមាណជាង ១០០នាក់ទៅ ២០០នាក់ នាំគ្នាមកកម្សាន្តនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុងក្នុងមួយឆ្នាំៗ ក៏ប៉ុន្តែចាប់ពីដើមឆ្នាំ២០១៦ រហូតបច្ចុប្បន្ន តួលេខនេះបានថយចុះ ក្រោយពីមន្ត្រីអនុរក្សចាប់អ្នកទេសចរផាកពិន័យជាប្រាក់ប្រមាណ ១០ម៉ឺនរៀលទៅ ១០០ដុល្លារ ប្រសិនអ្នកទេសចរចូលកម្សាន្តព្រៃតាមរយៈមគ្គទេសក៍ទេសចរណ៍ជាលក្ខណៈបុគ្គល មិនមានការអនុញ្ញាតពីឧទ្យានុរក្សនៃឧទ្យានជាតិ។

អនុប្រធានសហគមន៍តំបន់ការពារអូរទុង លោក ស៊ុត វើល កត់សម្គាល់ថា ភាពអនាធិបតេយ្យទាក់ទិនមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ គឺជាបញ្ហាដែលនាំឲ្យអ្នកទេសចរត្រូវប្រឈមមុខនឹងការផាកពិន័យ។ លោកថា សមាជិកសហគមន៍ខ្លះបានជូនដំណើរអ្នកទេសចរចូលព្រៃកម្សាន្ត ដោយបង្កើតមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន មិនសហការជាមួយសហគមន៍ និងឧទ្យានុរក្ស ហេតុនេះអ្នកទេសចរខ្លះត្រូវឧទ្យានុរក្សឃាត់ខ្លួន និងផាកពិន័យជាប្រាក់ ធ្វើឲ្យអ្នកទេសចរខ្លះភ័យខ្លាច៖ «អ្នកខ្លះខ្លាច ព្រោះគាត់ដឹងថាអ្នកមុនៗគេចាប់។ ពួកខ្ញុំចង់បញ្ចូលអេកូទេសចរណ៍ហ្នឹងឲ្យពួកគាត់មកពីខេត្ត មកយកសំបុត្រពីសហគមន៍ លុយហ្នឹងចំណូលសហគមន៍ទាំងអស់គ្នា កុំឲ្យជូនរញ៉េរញ៉ៃ កុំឲ្យពិបាកគ្រប់គ្រង»។

ក្រសួងបរិស្ថាន បានកាត់ចេញដីតំបន់ឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ជិតមួយម៉ឺនហិកតារ បង្កើតជាតំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុង ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៤ រហូតមក ក៏ប៉ុន្តែសហគមន៍ដែលអភិរក្សតំបន់នោះបានប្រើប្រាស់តំបន់ធម្មជាតិជាតំបន់អេកូទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ដើម្បីទាក់ទាញវិស័យទេសចរណ៍។

មេឃុំកុកឡាក់ លោក ផុន សឿង ទទួលស្គាល់ថា ភាពអនាធិបតេយ្យនៃការរកប្រាក់ចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍របស់សហគមន៍ គឺជាមូលហេតុសំខាន់ធ្វើឲ្យកើតមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍រវាងសហគមន៍ និងសហគមន៍ និងធ្វើឲ្យអ្នកទេសចរខ្វះសុវត្ថិភាព។ លោកថា ដោយសារតំបន់នោះឋិតក្រោមការអភិរក្សរបស់សហគមន៍ ហេតុនេះការគ្រប់គ្រងអ្នកទេសចរ គួរឲ្យក្រុមឧទ្យានុរក្សប្រគល់សិទ្ធិមកឲ្យសហគមន៍ ដើម្បីប្រមូលប្រាក់ចំណូលអភិវឌ្ឍតំបន់នោះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងកើតមានមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ឯកជន គ្មានការទទួលខុសត្រូវជាក់លាក់៖ «ឲ្យគណៈកម្មការ ព្រោះគណៈកម្មការធ្វើការគ្មានថវិកា ធ្វើការដោយស្ម័គ្រចិត្ត។ អ៊ីចឹងលុយកាក់ហ្នឹងការងារល្បាតគ្រប់គ្រងជាមួយសហគមន៍ ធ្វើអ៊ីចឹងបានល្អ»។

តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរទុង សម្បូរទៅដោយព្រៃឈើ និងតំបន់ទឹកជ្រោះកម្សាន្តបែបធម្មជាតិ។ អ្នកទេសចរភាគច្រើនជាជនបរទេស ចូលចិត្តទៅកម្សាន្តនៅតំបន់ព្រៃភ្នំរយៈពេលពីរទៅបីថ្ងៃ ឬទៅមួយសប្ដាហ៍ក៏មាន។

ប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តរតនគិរី លោក ង៉ែត ពិទូ ទទួលស្គាល់ថា ទំនាស់ផលប្រយោជន៍ទាក់ទិនប្រាក់ចំណូលផ្នែកទេសចរណ៍របស់សហគមន៍អូរទុង នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់អារម្មណ៍ភ្ញៀវទេសចរ និងវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងខេត្ត។ លោកថា នឹងសម្របសម្រួលជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធតំបន់អភិរក្ស រកលទ្ធភាពដោះស្រាយបញ្ហានេះ៖ «បើយើងមិនរកដំណោះស្រាយឲ្យគាត់ប៉ះពាល់ទាំងសងខាង បើសិនគាត់មិនបើកឲ្យចូល ចំណូលក៏គាត់រកមិនបានពីវិស័យទេសចរណ៍ដែរ ហើយទេសចរ បិទថាមិនទៅលេងគាត់ក៏ខាតចំណូលដែរ។ ខ្ញុំជឿថាអាចប៉ះពាល់ ប៉ុន្តែមិនអាចថាដោះស្រាយមិនបានទេ»។

ក្រសួងបរិស្ថាន បានទទួលស្គាល់បង្កើតសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិចំនួន៥ នៅក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ រួមមានតំបន់ការពារធម្មជាតិអូរចាយ អូរតាបូក មណ្ឌលយ៉ន អូរខាំផា និងអូរទុង ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្តរតនគិរី រួមទាំងតំបន់ការពារធម្មជាតិចំនួនពីរទៀត ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ គឺតំបន់ការពារធម្មជាតិអូរគគីរ និងតំបន់ការពារធម្មជាតិសេដា។

តាមគោលការណ៍របស់ក្រសួងបរិស្ថាន មន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស គឺជាអ្នកគ្រប់គ្រងអ្នកទេសចរដែលចូលទៅកម្សាន្តនៅតំបន់ការពារណាមួយក្នុងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ ហេតុនេះអ្នកទេសចរត្រូវទិញសំបុត្រជាកញ្ចប់មានតម្លៃប្រមាណ ២០ម៉ឺនរៀលឡើងទៅ ដើម្បីឆ្មាំអនុរក្សឧទ្យានជាតិ សហការជាមួយសហគមន៍រៀបចំមគ្គុទ្ទេសក៍ជូនដំណើរការហូបចុក រួមទាំងការពារសុវត្ថិភាពអ្នកទេសចរទាំងនោះផង។ ចំណូលពីការលក់សំបុត្រមួយផ្នែក ត្រូវបង់ចូលថវិកាជាតិ និងចំណូលមួយផ្នែក ត្រូវបែងចែកជូនសហគមន៍នៃតំបន់អភិរក្សផ្ទាល់ ដើម្បីប្រើប្រាស់ទៅលើការងារអភិរក្សសហគមន៍។

នាយកឧទ្យានជាតិវីរជ័យ លោក ព្រិន សំបូរ បញ្ជាក់ថា នេះជាគោលការណ៍កំណត់របស់ក្រសួងបរិស្ថាន ពីព្រោះឆ្មាំអនុរក្សឧទ្យានជាតិមានភារកិច្ចគ្រប់គ្រងឧទ្យានជាតិ និងការពារសុវត្ថិភាពជូនអ្នកទេសចរ ហេតុនេះអ្នកទេសចរត្រូវទិញសំបុត្រចូលកម្សាន្តក្នុងឧទ្យានក្រោមការទទួលខុសត្រូវរបស់ឧទ្យានុរក្ស។ លោកថា នឹងរៀបចំការជួបពិភាក្សាជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន រួមជាមួយសហគមន៍ ដើម្បីពន្យល់សហគមន៍ រួមទាំងដោះស្រាយលុបបំបាត់មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍អនាធិបតេយ្យ៖ «រឿងអ្នកទេសចរគាត់ចូលតួខាងក្រៅទេ ដែលគាត់មានបញ្ហាអ៊ីចឹង បើគាត់ចូលខាងវីរជ័យ ទី១ សន្តិសុខសុវត្ថិភាព យើងមានឆ្មាំជូន»។

ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អនុប្រធានសហគមន៍ លោក ស៊ុត វើល ទទូចឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ពិចារណាប្រគល់សិទ្ធិគ្រប់គ្រងវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិមកសហគមន៍គ្រប់គ្រងវិញ ពីព្រោះប្រាក់ចំណូលដែលឧទ្យានុរក្សផ្តល់ឲ្យសហគមន៍មានចំនួនតិចតួចបំផុត មិនអាចឲ្យសហគមន៍មានប្រាក់ចំណូលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអភិវឌ្ឍអេកូទេសចរណ៍នៅតំបន់នោះបានប្រសើរឡើយ៕

ឈើមូលរាប់ម៉ឺនដើមត្រូវបានគេកាប់ពីតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់

ឈើមូលប្រភេទផ្ចឹក សុក្រំ រាប់ម៉ឺនដើម ត្រូវបានគេកាប់នាំចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ លក់ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនសម្បទានវៀតណាម ហ័ង អាញ់ លំផាត់ (Hoang Anh Lumphat) ដើម្បីធ្វើជន្លង់ដើមស្រកានាគ។ មន្ត្រីអនុរក្សដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ និងក្រុមហ៊ុនត្រូវបានសហគមន៍អះអាងថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនេះ។

មន្ត្រីឃ្លាំមើលការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើសមាគមអាដហុក (ADHOC) អំពាវនាវសុំឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ស៊ើបអង្កេតបន្ទាន់ទៅលើសកម្មភាពកាប់ឈើមូលមិនទាន់គ្រប់អាយុចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ រាប់ម៉ឺនដើម។

ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងខណៈដែលសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរគគីរ រាយការណ៍ថា ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម មានទីតាំងនៅជាប់នឹងព្រៃដែនជម្រកសត្វលំផាត់ និងមន្ត្រីអនុរក្សជាប់ពាក់ព័ន្ធសង្ស័យឃុបឃិតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលព្រៃកាប់ឈើ ហើយក្រុមហ៊ុន ហ័ង អាញ់ លំផាត់ គឺជាអ្នកប្រមូលទិញឈើដើម្បីធ្វើជន្លង់ដើមស្រកានាគ។

ប្រធានសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិអូរគគីរ លោក ផាត់ សាវុន កត់សំគាល់ថា ជាង ៦ខែហើយដែលប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជិតតំបន់ព្រៃដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ នាំគ្នាកាប់យកដើមផ្ចឹក និងសុក្រំ មុខកាត់ ២តឹក ប្រវែង ២ម៉ែត្ររាប់ម៉ឺនដើមហើយដឹកជញ្ជូនមកលក់ឲ្យក្រុមហ៊ុនចាំប្រមូលទិញធ្វើជន្លង់ដើមស្រកានាគ។

លោកបន្តថា ឈើនោះអ្នកភូមិកាប់នៅតំបន់ព្រៃដែនជម្រកក្រៅបរិវេណតំបន់ការពារធម្មជាតិ ចំណែកមន្ត្រីអនុរក្សមិនបានទប់ស្កាត់ករណីនេះទេ។ លោកបន្តថា គោយន្តប្រភេទកាឡេថង ត្រូវបានអ្នកភូមិប្រើប្រាស់ដឹកជញ្ជូនឈើចេញពីព្រៃមកស្តុកទុកនៅការដ្ឋានក្រុមហ៊ុនជាអ្នកប្រមូលទិញក្នុងតម្លៃមួយដើម ២ពាន់រៀល៖ «ធ្វើហ្នឹងនៅក្នុងតំបន់ឧទ្យានុរក្សការពារមិនបានធ្វើនៅតំបន់សហគមន៍ទេ។ ពេលសហគមន៍ចុះម្តងៗច្រើនខាងបរិស្ថានទូរស័ព្ទប្រាប់ថា សហគមន៍ចុះហើយកម្លាំងសហគមន៍ច្រើនគេខ្លាច»។

ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ មានផ្ទៃដីជាង ២៥ម៉ឺនហិកតារ។ កន្លងទៅនេះ ក្រសួងបរិស្ថាន បានផ្តល់សម្បទានដីព្រៃដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនបរទេស និងក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកចំនួន៦ វិនិយោគដំណាំកសិ-ឧស្សាហកម្មលើផ្ទៃដីអស់ជាង ៣ម៉ឺនហិកតារ។

មេការ និងជាអ្នកបកប្រែក្រុមហ៊ុន ហ័ង អាញ់ លំផាត់ ឈ្មោះ ថា ទទួលស្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនពិតជាទិញកូនឈើពីប្រជាពលរដ្ឋកាប់ពីក្នុងព្រៃដែនជម្រក ក៏ប៉ុន្តែបុរសឈ្មោះ ថា មិនអត្ថាធិប្បាយទាក់ទិនផលប៉ះពាល់នៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនោះទេ ដោយថា ចាំផ្តល់ព័ត៌មានទៅនាយកក្រុមហ៊ុន។

ចំណែកនាយករងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ លោក សាន សានី បញ្ជាក់ថា លោកមិនបានទទួលព័ត៌មាននេះទេ។ លោកជំរុញឲ្យសួរទៅសហគមន៍អូរទុង ពីព្រោះតំបន់ព្រៃដែលជាប់នឹងក្រុមហ៊ុន ហ័ង អាញ់ គឺជាតំបន់ព្រៃការពារធម្មជាតិអូរទុង ដែលអភិរក្សដោយសហគមន៍អូរទុង៖ «ខ្ញុំសាកសួរទៅប្រធានស្នាក់ការនៅហ្នឹងដែរ ខ្ញុំអត់បានដឹងផង។ អូរគគីរ មិនមែននៅក្រៅទេ នៅក្នុងសហគមន៍ហើយ»។

មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក ខេត្តរតនគិរី លោក ឆាយ ធី បញ្ជាក់ថា លោកក៏បានទទួលសេចក្ដីរាយការណ៍នេះដែរ ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីលោកមិនទាន់បានចុះស៊ើបអង្កេតករណីនេះនៅឡើយ។ លោកអំពាវនាវសុំឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ស៊ើបអង្កេតករណីកាប់កូនឈើធ្វើជន្លង់ដើមស្រកានាគដើម្បីរក្សាកូនឈើដែលនៅសេសសល់នេះ៖ «នេះជាក្ដីព្រួយបារម្ភ បើមិនមានការទប់ស្កាត់យើងគិតថា ក្រុមហ៊ុនជាអ្នកទិញពីពលរដ្ឋ ឬជាអ្នកជំរុញឲ្យពលរដ្ឋចូលព្រៃកាប់»។

កាលពីឆ្នាំ២០១៥ សហគមន៍ស្រែអង្គ្រង និងមន្ត្រីអាដហុក ខេត្តរតនគិរី រកឃើញឈើមានតម្លៃ រួមទាំងឈើប្រណិត និងដើមឈើផលិតជ័រទឹកសហគមន៍ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃត្រូវបានគេលួចកាប់រាប់រយដើមដឹកជញ្ជូនចូលការដ្ឋានក្រុមហ៊ុនសម្បទាននៅក្បែរព្រៃនោះ៕

ពលរដ្ឋជិត២០០គ្រួសារនៅបាត់ដំបងចោទអាជ្ញាធរក្រុងថាបណ្ដេញពួកគាត់ឲ្យចេញពីដីទាំងបង្ខំ

ប្រជាពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លីជិត ២០០គ្រួសារ នៅក្នុងភូមិចំនួន៣ នៅក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរក្រុងនេះថា ឃុបឃិតគ្នាប្រើច្បាប់ព្រៃបណ្ដេញពួកគាត់ឲ្យចេញពីដីទាំងបង្ខំ ដើម្បីយកដីទៅលក់ និងបែងចែកឲ្យអ្នកមានទ្រព្យធនដោយខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែអភិបាលរងក្រុងបាត់ដំបង បញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធររៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅក្នុងក្រុងដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យមានរបៀបរៀបរយ។

ប្រជាពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីនៅក្រុងបាត់ដំបង កំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាច អាជ្ញាធរនាំសមត្ថកិច្ចរុះរើផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគាត់បង្ខំយកដី ហើយគ្មានទីកន្លែងស្នាក់នៅ។

ពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅភូមិអូរខ្ជាយ សង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេច ក្រុងបាត់ដំបង លោកស្រី ធឿន សាវេត ផ្ដល់សម្ភាសន៍ឲ្យអាស៊ីសេរី នៅចិញ្ចើមផ្លូវតំបន់ដីទំនាស់ភូមិអូរខ្ជាយ ថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ថា ដីរបស់លោកស្រីទទឹង ៦ម៉ែត្រ និងបណ្ដោយ ១៦ម៉ែត្រ រស់នៅតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៨ មក។ លោកស្រីអះអាងថា អាជ្ញាធរក្រុងបាត់ដំបង ឃុបឃិតជាមួយចៅសង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេច នាំសមត្ថកិច្ចបណ្ដេញអ្នកស្រីឲ្យចេញពីដីនោះទាំងបង្ខំជាច្រើនលើកមកហើយ ដើម្បីយកដីទៅលក់ក្នុងរូបភាពយកទៅចែកឲ្យអ្នកផ្សេង៖ «អាជ្ញាធរក្រុងបាត់ដំបង ប្រើអំណាចផ្ដាច់ការយកដីពីប្រជាពលរដ្ឋខ្លាំងជាងកាលពីសម័យខ្មែរក្រហមទៅទៀត។ កាលពីសម័យខ្មែរក្រហម គេមានឲ្យបាយពលរដ្ឋហូបខ្លះ តែគាត់បណ្ដេញពលរដ្ឋទាំងបង្ខំ»។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅភូមិចំការឫស្សី សង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេច លោកស្រី ហេង ណារី ដែលកំពុងជជែកគ្នានៅតំបន់ដីទំនាស់នោះដែរថ្លែងថា ដីរបស់អ្នកស្រីទទឹង ២៣ម៉ែត្រ និងបណ្ដោយ ៣០ម៉ែត្រ រស់នៅតាំងពី១៩៨៥ មក ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរក្រុងបង្ខំឲ្យអ្នកស្រីចាកចេញពីដីនេះ។

លោកស្រីអះអាងថា សព្វថ្ងៃលោកស្រីមិនហ៊ានចេញទៅធ្វើការងារឆ្ងាយពីផ្ទះសម្បែងនោះទេ ពីព្រោះខ្លាចអាជ្ញាធរនាំកម្លាំងទៅរុះរើផ្ទះរបស់ខ្លួនយកដី ហើយគ្មានទីកន្លែងស្នាក់នៅ៖ «អាជ្ញាធរពុករលួយយកដីពួកខ្ញុំដែលរស់នៅពិតប្រាកដមិនចែកឲ្យទេ តែទៅចែកឲ្យអ្នកដែលមានឡាកជិះទំនើបៗមកពីឆ្ងាយទៅវិញ»។

ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះអភិបាលក្រុងបាត់ដំបង លោក ឌី ពៅ មានប្រសាសន៍ថា ដីដែលប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅនោះដើមឡើយជាដីសួនសាធារណៈ ក្រោយមកអាជ្ញាធរខេត្តបាត់ដំបង បានស្នើសុំទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ មកធ្វើជាដីឯកជនរបស់ខេត្តដើម្បីបែងចែកឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រ ហើយពលរដ្ឋមួយចំនួនបានរស់នៅលើដីនោះដោយខុសច្បាប់។ លោកបន្ថែមថា អាជ្ញាធរមិនបានយកដីនោះទៅលក់នោះទេ គឺដោយសាររៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្រុង ហើយត្រូវបានចែងចែកដីនោះស្នើៗគ្នា ទាំងអ្នករស់នៅថ្មី អ្នកដែលធ្លាប់កាន់កាប់ពីមុនមក៖ «ហើយដល់តែគាត់ចេះតែកៀរគរអ្នកផ្សេងមកលើសពីដែលយើងចងក្រងសហគមន៍ឆ្នាំ២០០៧ គឺវាក្រៅច្បាប់។ អ្នកណាទៅដោះស្រាយឲ្យគាត់បាន។ ហើយខ្លះមានឈ្មោះនៅក្នុងសហគមន៍ហើយ មកទាមទារដីរបស់ខេត្តសម្រាប់ទុកឲ្យកូនទុកឲ្យចៅ។ អ្នកណាគេមានដីឲ្យគាត់នោះ»។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ខេត្តបាត់ដំបង លោក យិន ម៉េងលី មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរមិនត្រូវបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីដីនោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀតលោកបន្ថែមថា អាជ្ញាធរគួរតែបែងចែកដីទៅឲ្យពលរដ្ឋដែលធ្លាប់រស់នៅពីមុនច្រើនជាងអ្នកចំណូលថ្មី ព្រោះពួកគាត់បានកាន់កាប់អស់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ៖ «កាលណាយើងយកទ្រព្យសម្បត្តិធ្វើអាជីវកម្ម ហ្នឹងហើយជាអំពើពុករលួយនោះ។ អ៊ីចឹងដើម្បីបង្ហាញតម្លាភាព យើងសហការជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ធ្វើឲ្យបានត្រឹមត្រូវ កុំឲ្យដីធ្លាក់ទៅលើអ្នកមាន ដែលប្រជាពលរដ្ឋលើកឡើងហ្នឹង មកពីគាត់មិនអស់ចិត្ត។ គាត់គិតថាការអនុវត្តសង្គមកិច្ចមិនបានដល់អ្នកក្រពិតប្រាកដ»។

ផ្ទៃដីមានទំនាស់ប្រវែង ១.៧៦០ម៉ែត្រ ទទឹងកន្លែងខ្លះពី ២០ម៉ែត្រ ទៅជាង ៣០ម៉ែត្រ នៅក្នុងភូមិចំនួន៣ គឺភូមិអូរខ្ជាយ ១៣មករា និងភូមិចំការឫស្សី សង្កាត់ព្រែកព្រះស្ដេច ក្រុងបាត់ដំបង។ អាជ្ញាធរបានអង្កន់ដីនេះទទឹក ៤ម៉ែត្រកន្លះ និងបណ្ដោយ ១៦ម៉ែត្រ បានជាង ៦០០ឡូត៍ ដើម្បីបែងចែកទៅឲ្យពលរដ្ឋជាង ៦០០គ្រួសារ។ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋដែលរស់ពីមុនមកចំនួន ១៦៣គ្រួសារបានតវ៉ាប្រឆាំងនឹងគម្រោងនេះជាបន្តបន្ទាប់៕

ពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីសម្រុកទាមទារដំណោះស្រាយដីធ្លីពីក្រសួងរៀបចំដែនដី

ពលរដ្ឋជាង ១០០នាក់មានជម្លោះដីធ្លីជាមួយភាគីក្រុមហ៊ុនលោកឧកញ៉ា ហ៊ុយ ហេង ក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅឈ្មោះ កោះកុង ស៊ូហ្គើ (Kohkong Sugar) និងក្រុមហ៊ុនកោះកុង ផ្លេនថេសិន (Kohkong Plantation) មកពីខេត្តកោះកុង នាំគ្នាទៅតវ៉ានៅខាងមុខក្រសួងរៀបចំដែនដី នៅរសៀលថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ទាមទារដំណោះស្រាយ។ រីឯក្រសួងរៀបចំដែនដី សន្យាដោះស្រាយជូនពួកគាត់។

«សំឡេងស្រែកតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លី»

នេះ គឺជាសម្រែកស្វែងរកដំណោះស្រាយដីធ្លីនៅខាងមុខក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ របស់ប្រជាពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីជាង ១០០នាក់តំណាងឲ្យពលរដ្ឋសរុបចំនួន ១៤៧គ្រួសារមកពីភូមិចំនួន៧ នៅក្នុងស្រុកចំនួន២ គឺស្រុកបុទុមសាគរ និងស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង។

ពលរដ្ឋម្នាក់ឈ្មោះ ខន ផុន រៀបរាប់ថា ការដែលពួកគាត់មកប្រមូលផ្តុំនេះ គឺដើម្បីសុំឲ្យក្រសួងរៀបចំដែនដី ជួយពន្លឿនដំណោះស្រាយដីធ្លីជូនពួកគាត់ឲ្យបានឆាប់តាមការសន្យា បន្ទាប់ពីពួកគាត់បានដាក់ញត្តិសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍កាលពីខែកក្កដា កន្លងទៅ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ គ្មានដំណោះស្រាយជូនពួកគាត់៖ «ឲ្យអាជ្ញាធរជួយជំរុញយកដីពីក្រុមហ៊ុន លី យ៉ុងផាត់ មកវិញមក ព្រោះឥឡូវនេះលំបាកណាស់ ហើយគ្មានដីគ្មានទឹកទេសម្រាប់ធ្វើអីហូបទេ»។

ប្រជាពលរដ្ឋអះអាងថា ដីធ្លីពួកគេមានទាំងដីលំនៅឋាន និងដីចម្ការ ត្រូវក្រុមហ៊ុនលោកឧកញ៉ា ហ៊ុយ ហេង ក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅឈ្មោះ កោះកុង ស៊ូហ្គើ និងក្រុមហ៊ុនកោះកុង ផ្លេនថេសិន ឈូសឆាយរំលោភយកជាហូរហែចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៦។

ពួកគាត់សុំឲ្យក្រសួងរៀបចំដែនដី ជួយអន្តរាគមន៍ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពួកគេទទួលបានដីធ្លីមកអាស្រ័យផលឡើងវិញ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកគាត់កំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងវិបត្តិផ្លូវចិត្ត៖ «ធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋណាស់! ខ្ញុំអត់មានផ្ទះនៅទេ! រាល់ថ្ងៃរស់នៅប្រក់តង់ជាង ១០ឆ្នាំហើយ តាំងពីគេឈូសឆាយយកដីធ្លីនោះមក គឺហូបតែដំឡូងព្រៃ ហើយកូនប្រាំបួននាក់អត់បានរៀនទេ ព្រោះអត់លុយ។ កាលដែលក្រុមហ៊ុនមិនទាន់យកលុយខ្ញុំនោះ គឺធ្វើក្នុងមួយឆ្នាំបានបីលាន ហើយអត់ជំពាក់អង្គការណាទេ។ តែឥឡូវជំពាក់អង្គការ ព្រោះយកលុយទិញអង្ករហូប»។

កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនេះក៏បានទៅស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីខាងរដ្ឋសភា និងក្រសួងបរិស្ថាន ដែរ ប៉ុន្តែពុំមានដំណោះស្រាយឡើយ ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ ពួកគាត់រៀបរាប់ថា ក្រសួងបរិស្ថាន ក៏បានដឹកពួកគាត់យកទៅចាក់ចោលនៅលើគំនរសំរាមក្បែរវត្តសាមគ្គីរង្សី។ ពួកគាត់គ្មានអាហារបរិភោគ និងត្រូវដេកផ្ទាល់ដី និងសំរាម ព្រមទាំងមូសខាំយ៉ាងខ្លោចផ្សាពេញមួយយប់ទៀតផង៖ «មកល្ងាចមិញ គេធ្វើបាបណាស់! គេយកទៅចាក់ចោលលើគំនរសំរាម អត់បានដេកមួយយប់ទល់ភ្លឺ ហើយអត់បាយហូប តែបានប្រជាពលរដ្ឋនៅក្បែរនោះឲ្យមីហូបម្នាក់មួយកញ្ចប់ អត់មានលុយទិញបាយហូបទេ លំបាកណាស់!»។

ក្នុងការតវ៉ានៅថ្ងៃនេះ ពួកគាត់នាំគ្នាលើកបដា និងរូបថតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន។ ពួកគាត់មួយចំនួនទៀត ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធររារាំងដែរនៅខាងមុខស្ថានទូតវៀតណាម ដោយអាជ្ញាធររុញច្រានពួកគាត់ឲ្យត្រឡប់ថយក្រោយ ហាមមិនឲ្យជួបប្រមូលផ្តុំនៅខាងមុខក្រសួងរៀបចំដែនដី ប៉ុន្តែពុំបានសម្រេច។ មកដល់មុខក្រសួងរៀបចំដែនដី ពួកគាត់ស្រែកយំ និងលុតជង្គង់ថ្វាយបង្គំក្រសួងរៀបចំដែនដី ឲ្យជួយរកយុត្តិធម៌ជូនពួកគាត់ ដែលបាត់បង់ដីធ្លី ផ្ទះសម្បែងសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។ ពួកគាត់រៀបរាប់ថា អាជ្ញាធរមិនត្រឹមតែមិនជួយពួកគាត់ទេ តែថែមទាំងចោទប្រកាន់ផ្ដេសផ្ដាស និងតាមជិះជាន់ធ្វើបាបលើពួកគាត់បន្ថែមទៀតផង៖ «ទោះបីជាគេធ្វើបាប ចង់កាប់ និងចង់បាញ់សម្លាប់ចោលក៏ដោយ ក៏មិនរាថយដែរ ប្ដេជ្ញាបូជាជីវិតដើម្បីបានដីត្រឡប់មកវិញទុកសម្រាប់កូនចៅ»។

ក្រោយពីអង្គុយស្រែកតវ៉ា តំណាង ៧នាក់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅក្នុងអគារដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី។

បន្ទាប់ពីជួបពិភាក្សាប្រហែលពីរម៉ោង អ្នកតំណាងដែលចេញមកវិញ គឺលោកស្រី ណុំ វណ្ណារី បាននិយាយថា ខាងក្រសួងសន្យាជាមួយពួកគាត់ថា នឹងព្យាយាមដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីរវាងពលរដ្ឋ ១៥គ្រួសារជាមួយក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ និងពលរដ្ឋ ១៤៧គ្រួសារមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនលោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់។ លោកស្រីបន្ថែមថា ខាងក្រសួងនឹងផ្តល់ដំណឹងជូនពលរដ្ឋវិញក្នុងរយៈពេល ៣ថ្ងៃខាងមុខទៀត បន្ទាប់ពីក្រសួងណាត់ជួបជជែកជាមួយក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ៖ «ក្រសួងគ្រោងជួបក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ គឺក្រុមហ៊ុន ហ៊ុយ ហេង និងក្រុមហ៊ុន លី យ៉ុងផាត់»។

ក្រៅតែពីសម្រែកតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋមកពីខេត្តកោះកុង ក៏មានសម្រែកទាមទារដំណោះស្រាយដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋមួយក្រុមទៀតប្រមាណជិត ១០០នាក់ដែរមកពីខេត្តព្រះវិហារ។ អតីតអ្នកភូមិស្វាយជ្រុំ នៃឃុំកន្ទួត ស្រុកជាំក្សាន្ត បានកាន់បដា និងឈរទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរប្រគល់ដីភូមិចាស់មកពួកគេកាន់កាប់វិញ បន្ទាប់ពីអ្នកភូមិទាំងនោះ ត្រូវអាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ បង្ខំឲ្យចាកចេញ ដោយការដោះដូរដីកន្លែងផ្សេងឲ្យរស់នៅរយៈពេល ៤ឆ្នាំមកហើយគិតតាំងពីឆ្នាំ២០១២។ ពួកគាត់ថា សព្វថ្ងៃ ពួកគាត់ជួបការលំបាកខ្លាំង បន្ទាប់ពីផ្ទះរបស់ពួកគាត់ រួមទាំងវត្តអារាម នៅភូមិស្វាយជ្រុំ នោះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរឈូសឆាយវាយកម្ទេច។

ចំពោះជម្លោះដីធ្លីនេះ ត្រូវបានប្រធានដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីទី៣៥ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី លោក ហេង រ៉ាន់ សន្យាថា នឹងពិនិត្យដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីនេះ៖ «ក្រសួងនៅតែមានជំហរដោះស្រាយរហូត យើងមិនធ្វើឲ្យប្រជាជនមកដាក់ញត្តិនេះខកចិត្តទេ ព្រោះរដ្ឋមន្ត្រីគាត់មិនចង់ឲ្យមានបាតុកម្មមកដល់កន្លែងនេះទេ អ៊ីចឹងអ្វីដែលយើងដោះស្រាយនោះ ដោះស្រាយរហូត ទល់តែទីបញ្ចប់ទូទាំងប្រទេស»។

ការសន្យានេះ បានឲ្យពលរដ្ឋមកពីខេត្តព្រះវិហារ ស្ងប់ចិត្តបន្តិច ហើយនាំគ្នាទះដៃសាទរដោយសង្ឃឹមថា ពួកគាត់អាចនឹងទទួលបានដំណោះស្រាយ។

ចំណែកពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីនៅភ្នំពេញ ដែលមកពីសហគមន៍ភ្នំបាត អ្នកបុរីកីឡា និងសហគមន៍ថ្មគោល ជាដើម ក៏មានវត្តមានស្រែកតវ៉ាសុំដំណោះស្រាយនៅខាងមុខក្រសួងរៀបចំដែនដី ដែរ ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនត្រូវបានខាងក្រសួងយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយឡើយ ដោយតម្រូវឲ្យពួកគាត់រង់ចាំ ហើយផ្តល់ឱកាសឲ្យអ្នកខេត្តមុន។

ក្រុមពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីនេះលើកឡើងថា ពួកគាត់នឹងនៅតែបន្តតវ៉ាទៀតដោយមិនរាថយឡើយ ជាពិសេសពលរដ្ឋមកពីខេត្តកោះកុង អះអាងថា ពួកគាត់នឹងមិនត្រឡប់ទៅស្រុកវិញឡើយ ដោយពួកគាត់នឹងបន្តសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នដទៃទៀតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ព្រោះថា បើពួកគាត់ត្រឡប់ទៅវិញទាំងគ្មានដោះស្រាយដីធ្លីនោះ គឺពួកគាត់នឹងត្រូវដាច់ពោះស្លាប់ដូចគ្នា ដោយសារគ្មានដីអាស្រ័យផល និងទីជម្រកពិតប្រាកដ៕

អាជ្ញាធរមិនទាន់មានដំណឹងពីប៉ូលិសស្រុកស្អាងបីនាក់ដែលព្រួតវាយបុរសម្នាក់ស្លាប់

ភរិយាជនរងគ្រោះដែលស្លាប់ អ្នកស្រី ឃួន ស្រីមុំ (ស្ដាំ) និងជនដែលរងការវាយដំ ឈ្មោះ ទិត លាភ ពេលផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរី នៅស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៅថ្ងៃទី២៦ តុលា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Ou Banung

ទាំងអាជ្ញាធរនគរបាល និងមន្ត្រីតុលាការ នៅតែមិនទាន់មានដំណឹងពីនគរបាលស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ៣នាក់ ដែលរងការចោទថា បានព្រួតគ្នាវាយបុរសម្នាក់ឲ្យស្លាប់កាលពីខែតុលា នៅឡើយទេ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ករណីវាយសម្លាប់នេះ មន្ត្រីតុលាការអះអាងថា នៅបន្តនីតិវិធីរបស់ខ្លួន។

ព្រះរាជអាជ្ញារងអមសាលាដំបូងខេត្តកណ្ដាល លោក សំរឹទ្ធ វាសនា មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ ថា ខាងលោកបានបញ្ចប់ការសាកសួរសាច់ញាតិភាគីជនរងគ្រោះ ដែលត្រូវនគរបាលវាយសម្លាប់នោះហើយ៖ «មកតែខ្លួនគាត់ គឺប្រពន្ធអ្នកស្លាប់ ហើយអ្នកដែលត្រូវគេវាយហ្នឹង ដែលជិះជាមួយអ្នកស្លាប់ឆ្លើយរួចហើយ។ សួរហើយ»។

លោកមិនទាន់បានទទួលព័ត៌មានពីសមត្ថកិច្ចនគរបាល ដែលតាមស្វែងរកនាយនគរបាលស្រុកស្អាង បីនាក់ ព្រួតគ្នាវាយបុរសម្នាក់ឈ្មោះ ចំរើន សីហា ឲ្យស្លាប់នៅឡើយទេ រហូតមកដល់ពេលនេះ។

ទាក់ទងនឹងនគរបាលស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ៣នាក់នោះ ត្រូវបានអធិការនគរបាលស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល លោក សេង សុជាតិ មានប្រសាសន៍នៅរសៀលថ្ងៃដដែលថា ខាងលោកកំពុងបន្តស្វែងរកនគរបាល ៣រូប ដែលកំពុងគេចខ្លួននោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា នគរបាលទាំងនោះមិនបានចូលកន្លែងធ្វើការចាប់តាំងថ្ងៃទី២២ ខែតុលា មក៖ «ទោះបីជាស្ថិតនៅក្នុងកាលៈទេសៈ និងស្ថានភាពបែបណា ឯកឧត្ដមស្នងការក៏លោកបានផ្ដាំផ្ញើឲ្យអនុវត្តតាមវិធានច្បាប់ដែរ។ បុគ្គលណាប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ បុគ្គលនោះទទួលទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ ប៉ុន្តែពេលនេះអត់ទាន់ឃើញចូលមូលដ្ឋានទេ ហើយខ្ញុំបានឲ្យកម្លាំងស៊ើបមើលម្ដុំលំនៅឋានគាត់ដែរ អត់ឃើញ»។

អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងសាកសួរព័ត៌មានបន្ថែមពីប្រពន្ធជនរងគ្រោះឈ្មោះ ចំរើន សីហា បានទេ នៅថ្ងៃទី២១ ធ្នូ។ ម្ដាយក្មេកជនរងគ្រោះដែលទទួលទូរស័ព្ទថ្លែងថា កូនរបស់លោកស្រីកំពុងនៅខូចចិត្តខ្លាំងនៅឡើយ។ លោកស្រីថ្លែងថា កូនប្រសារបស់លោកស្រីជាមនុស្សល្អម្នាក់៖ «ស្ដាយណាស់! កូនប្រសាខ្ញុំរកអត់បានទេ។ មនុស្សទៀងត្រង់ មនុស្សដឹងតែធ្វើបុណ្យទាន»។

កាលពីថ្ងៃទី១៤ ធ្នូ ប្រពន្ធជនរងគ្រោះ គឺលោកស្រី ឃួន ស្រីមុំ មានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីព្រមទទួលយកទឹកប្រាក់ ២ម៉ឺនដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈមេធាវីចុងចោទដែលសងជាសំណងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីបញ្ចប់រឿងក្ដីនេះ។ លោកស្រីថា លោកស្រីមិនចង់បន្តរឿងក្ដីនេះវែងឆ្ងាយតទៅទៀតទេ ហើយលោកស្រីក៏មិនមានមេធាវីដែរ។

លោកស្រី ឃួន ស្រីមុំ បញ្ជាក់ថា ចំនួនទឹកប្រាក់សំណងនេះមិនគ្រប់តាមការទាមទារដំបូងទេ៖ «បានតែជំងឺចិត្តខ្ញុំទេ។ ពីមុនខ្ញុំទាមទារ ៦ម៉ឺន ៥ពាន់ដុល្លារ។ គាត់ហ៊ានឲ្យខ្ញុំតែ ២ម៉ឺនហ្នឹងទេ។ ទាំងអស់គ្នា»។

ទោះជាមានការសងសំណងនេះក៏ដោយ ក៏ខាងអ្នកច្បាប់ និងតុលាការ នៅតែចង់បន្តដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការ ស្វែងរកការពិតក្នុងបទព្រហ្មទណ្ឌដដែល ព្រោះសំណងនោះគ្រាន់តែជាការជួសជុលការខូចខាតផ្នែករដ្ឋប្បវេណីប៉ុណ្ណោះ។

កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២១ ខែតុលា បុរសឈ្មោះ ចំរើន សីហា អាយុ ២៦ឆ្នាំ បានស្លាប់នៅពេលបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យក្នុងក្រុងតាខ្មៅ គឺក្រោយពេលគេចោទថា នគរបាលស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ៣នាក់ ព្រួតគ្នាវាយ។ អ្នកជិះម៉ូតូជាមួយអ្នកស្លាប់ម្នាក់ គឺលោក ទិត្យ លាភ អាយុ ២២ឆ្នាំ បានរបួសធ្ងន់ពីការវាយដំនោះដែរ។ បញ្ហានេះកើតចេញពីជម្លោះជិះម៉ូតូជែងគ្នាមួយ ហើយត្រូវនគរបាលទាំងនោះចោទបុរសទាំងពីរនាក់ថាជាចោរប្លន់។

នគរបាលដែលជាប់ចោទនោះមានឈ្មោះ ឆៃ ស៊ីណា ជានាយការិយាល័យនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ស្រុក ឈ្មោះ ភក្ដី វិទូ ជាអធិការរងនគរបាលស្រុក និង ឃាង សុថេង ជានាយរងនគរបាលបច្ចេកទេសស្រុក៕

ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងដាក់ស្ថានកុងស៊ុលលើកដំបូងនៅខេត្តសៀមរាប

មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ និងស្ថានទូតកូរ៉េខាងត្បូង រួមគ្នាកាត់ខ្សែបូបើកសម្ពោធស្ថានកុងស៊ុលកូរ៉េខាងត្បូង នៅខេត្តសៀមរាប ថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Hang Savyouth

កូរ៉េខាងត្បូង ដែលបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយកម្ពុជា រយៈពេល ២០ឆ្នាំមកហើយ ចង់បង្ហាញថា មិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរមិនថយចុះទេ គឺកាន់តែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អនឹងគ្នាកាន់តែច្រើនវិស័យថែមទៀត។

ការមើលឃើញចំណងមិត្តភាពការទូតជាមួយកម្ពុជា កាន់តែរីកចម្រើននេះ សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ បានឈានដល់ការពង្រីកស្ថានកុងស៊ុលនៅតាមតំបន់ បន្ថែមពីលើស្ថានទូតរបស់ខ្លួនដែលកំពុងតែមានស្រាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ស្ថានទូតសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ប្រចាំកម្ពុជា ដែលតំណាងឲ្យក្រសួងការបរទេសរបស់ខ្លួន បានចូលរួមជាអធិបតីបើកសម្ពោធស្ថានកុងស៊ុលនៅខេត្តសៀមរាប ដែលជាខេត្តល្បីល្បាញខាងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរបរទេសកាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែធ្នូ។

មន្ត្រីស្ថានទូតនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ឲ្យដឹងថា នេះគឺជាស្ថានកុងស៊ុលដំបូងគេបំផុត ដែលបានបើកជាផ្លូវការនៅខេត្តភាគឧត្តររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

អគ្គកុងស៊ុលកូរ៉េ ប្រចាំនៅខេត្តសៀមរាប គឺលោក ប៉ាក សឹងឃ្យូ (Park Seung Gyoo)។ លោកថ្លែងក្នុងឱកាសបើកសម្ពោធជាផ្លូវការនូវស្ថានកុងស៊ុល នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែធ្នូ ថា ចាប់តាំងពី ២ឆ្នាំមុន គឺជនជាតិកូរ៉េខាងត្បូងជាច្រើន បានស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលបើកស្ថានកុងស៊ុលនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។ លោកជឿជាក់ថា ការបើកស្ថានកុងស៊ុលពេលនេះ គឺពិតជាអាចជួយសម្របសម្រួលបញ្ហានានា ដើម្បីឲ្យមានភាពងាយស្រួលចំពោះជនជាតិកូរ៉េ ដែលកំពុងមករកស៊ី និងធ្វើទេសចរណ៍នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប៖ «ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ជនជាតិកូរ៉េ ដែលរស់នៅទីនេះទាំងអស់ សូមព្យាយាមរស់នៅ និងធ្វើការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយប្រជាជនខ្មែរដោយអំពើល្អ និងយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក»។

ចំណែកឯកអគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងត្បូងប្រចាំកម្ពុជា លោក គឹម វុន ជីន (Kim Weon Jin) ថ្លែងថា លោកមានជំនឿថា ស្ថានកុងស៊ុលថ្មីនេះ នឹងប្រឹងប្រែងធ្វើការងារឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព ដើម្បីនាំទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-កូរ៉េខាងត្បូង ឲ្យកាន់តែរីកចម្រើនខ្លាំងក្លា និងវិសេសវិសាលថែមទៀត។ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបញ្ជាក់ថា រយៈពេល ២០ឆ្នាំនៃការទូតកម្ពុជា-កូរ៉េខាងត្បូង គឺមានការរីកចម្រើនរហូតដល់ ៣០០ដង ផ្នែកការទូត និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលជាសញ្ញាវិសេសវិសាលសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា។

ស្ថានកុងស៊ុលរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ដែលមានទីតាំងនៅខេត្តសៀមរាប សម្រាប់ជួយសម្របសម្រួលការងារ និងដោះស្រាយបញ្ហានានារបស់ជនជាតិកូរ៉េ ដែលស្នាក់នៅក្នុងខេត្តចំនួន៦ របស់កម្ពុជា មានខេត្តសៀមរាប ខេត្តព្រះវិហារ ឧត្តរមានជ័យ បន្ទាយមានជ័យ បាត់ដំបង និងខេត្តប៉ៃលិន។

រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសខ្មែរ លោក ឡុង វិសាលោ មានប្រសាសន៍ថា លោកគាំទ្រចំពោះរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ដែលបានប្រឹងប្រែងធ្វើការជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីបើកស្ថានកុងស៊ុលនៅពេលនេះ។ លោក ឡុង វិសាលោ ចាត់ទុកថា វត្តមានស្ថានកុងស៊ុលកូរ៉េខាងត្បូងនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ពេលនេះ ពិតជាមានសារសំខាន់យ៉ាងខ្លាំង៖ «វាមិនត្រឹមតែពង្រឹងមិត្តភាពកម្ពុជា-កូរ៉េ ប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏ជាការការពារផលប្រយោជន៍ជនជាតិកូរ៉េ ធ្វើឲ្យមានទំនុកចិត្តចូលមកធ្វើទេសចរណ៍ និងរកស៊ីនៅក្នុងកម្ពុជា កាន់តែច្រើនឡើងៗ»។

មន្ត្រីស្ថានទូតកូរ៉េប្រចាំកម្ពុជា ឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នមានជនជាតិកូរ៉េខាងត្បូងប្រមាណ ៤០ម៉ឺននាក់ បានមកទស្សនាអង្គរវត្តក្នុងមួយឆ្នាំៗ ហើយមានប្រជាជនកូរ៉េប្រមាណ ២

ព្រះសង្ឃ១៧អង្គក្អួតចង្អោរសង្ស័យពុលទឹកតែនៅវត្តស្រែល្អខេត្តឧត្តរមានជ័យ

ព្រះសង្ឃក្មេងៗចំនួន ១៧អង្គនៅវត្តស្រែល្អ ដែលសង្ស័យថាពុលទឹកតែ សម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦។ Photo Provided

ព្រះសង្ឃវ័យក្មេងចំនួន ១៧អង្គគង់នៅវត្តស្រែល្អ ឃុំបាក់អន្លូង នៃស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលជាប់ព្រំប្រទល់គ្នានឹងស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ មានអាការក្អួតចង្អោរ តឹងទ្រូង ហើយថប់ដង្ហើម បន្ទាប់ពីឆាន់ទឹកតែ កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ។

អាជ្ញាធរស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ បានហៅរថយន្តពេទ្យដឹកជញ្ជូនក្រុមព្រះសង្ឃទាំងនោះយកទៅសង្គ្រោះភ្លាមៗនៅមន្ទីរពេទ្យស្រុកអន្លង់វែង បន្ទាប់ពីឃើញហេតុការណ៍ដែលគេសង្ស័យថាអាចពុលអាហារ។

អភិបាលស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ គឺលោក នៅ សំតារារិទ្ធ។ លោកមានប្រសាសន៍នៅរសៀលថ្ងៃពុធ ទី២១ ខែធ្នូ ថា កាលពីយប់ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ គឺយាយជីតាជីខ្លះ បានទិញតែ និងស្ករសទៅធ្វើជាភេសជ្ជៈប្រគេនព្រះសង្ឃដែលគង់នៅវត្តស្រែល្អ។ បន្ទាប់ពីព្រះសង្ឃវ័យក្មេងជាច្រើនបានឆាន់ទឹកតែលាយស្ករសមក គឺនៅម៉ោងប្រហែលជា ៨យប់ ក៏មានអាការពុលតែម្ដង៖ «យាយជីតាជីនៅនឹងវត្ត គាត់ទិញស្ករស ទឹកដោះគោ តែ យកទៅឆុងប្រគេនលោក។ ប្រហែលជាជាតិពុលអាចពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងស្ករ»។

ទោះបីជាយ៉ាងណា អភិបាលស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ បញ្ជាក់ថា អាការពុលនោះមិនមានព្រះសង្ឃណាមួយធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់សុគតទេ។

នេះជាលើកទីពីរហើយដែលនៅក្នុងស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ មានអ្នកពុលអាហារ។ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា កន្លងទៅ សិស្សសាលាបឋមសិក្សាត្រាំប៉ោង ១៤០នាក់នៅឃុំព្រះប្រឡាយ ជាប់គ្នានឹងឃុំបាក់អន្លូង នោះ បានពុលបង្អែមចេកខ្ទិះម្ដងមកហើយ៕

Plans spilt for oil refinery

Timber tycoon Try Pheap, right, stands on the staircase of an oil storage tank in Kampot province. Photo supplied

A mysterious cluster of crude oil storage tanks recently constructed on the coast near Kampot are linked to a $400 million project by timber baron Try Pheap to build an industrial park and oil refinery, government officials confirmed yesterday.

The five 2-million-litre tanks are part of 20 crude oil storage tanks slated for construction on a 51-hectare port project the tycoon is developing in Kampot province’s Teuk Chhou district, and connected to a special economic zone (SEZ) and oil refinery that his subsidiary petroleum company intends to build on an adjacent 268 hectares of land, they said.

PAPA Petroleum Co Ltd, Pheap’s wholly-owned private fuel distribution company, submitted plans for the SEZ and refinery to the Council for the Development of Cambodia (CDC), which has appointed the Ministry of Commerce to verify the company’s claim of land ownership, according to Sam Serei Rath, an undersecretary of state at the ministry.

“Government policy means that the CDC gives the final approval for Try Pheap’s development,” he said. “We were just assigned to inspect the investment site to see if it was ready.”

According to Serei Rath, the master plan under review is split into four segments with an international deepwater seaport, a smaller port, an industrial area and an oil refinery.

In May, Hong Kong-based Hutchison Port Holdings Ltd announced an agreement with Pheap’s eponymous holding company to develop a $300 million international seaport on the tycoon’s property in Kampot. The seaport was designed to handle oil shipments, but at the time the possibility of crude oil imports or a refinery was not discussed.

Serei Rath confirmed that plans for an oil refinery have now been tabled. Pheap, however, is not waiting for approval and has already started building a crude oil storage depot and begun clearing land for the SEZ and refinery.

“The company is already in the process of constructing fuel facilities on the 51 hectares of land, [and is also preparing] the special economic zone,” he said. “We are waiting to see if Try Pheap has control over the rest of the land with official hard titles.”

Local administrators have also taken notice of the development, claiming Pheap’s company was clearing the land and constructing fuel storage tanks at an impressive pace.

“We know that Try Pheap has a real commitment to this investment,” said Soem Sothear, Kampot provincial cabinet chief. “I think the development is not complicated because the land belongs to Try Pheap and it is not an economic land concession.”

He added that the tycoon was continuing to expand his land holdings in the province, and had been buying the titles to properties surrounding the proposed SEZ from local villagers.

According to Kong Bunra, a local commune chief who claimed he was informed but not involved in the project, a total of 20 crude oil storage tanks are to be built at the port by the time the oil refinery becomes operational.

“We are now in the first stage of oil refinery construction,” he said. “So far we already have five storage facilities and we expect to have a total of 12 completed by March or April.”

Hann Khieng, managing director of Cambodia Petrochemical Company (CPC), which has partnered with Chinese firms to build a $2.3 billion oil refinery in Kampot province, said Pheap’s proposed refinery is an unrelated project.

“I have seen a lot of new petroleum trucks in the area and brand new petroleum storage tanks,” he said. “But as for the Try Pheap plan for a refinery and SEZ on that land, I do not have any details about it as it is a private investment.”

Pheap appears to have been courting Russian investors for the refinery project. In July, in a meeting brokered by Mines Minister Suy Sem, the tycoon discussed the potential for joint ventures with visiting executives of Putin Consulting, a firm owned by the nephew of Russia’s president.

“The meetings with the head of Try Pheap Group and the Minister of Energy were held during this trip,” Roman Putin, founder of Putin Consulting, confirmed in an email to The Post in October, adding that his delegation proposed several projects, including “oil processing”.

Russia has actively pursued opportunities to invest in Cambodia’s upstream and downstream oil activities. A state visit by Prime Minister Hun Sen to Moscow in May resulted in agreements on a number of energy projects.

Among them, heavyweight Russian oil and gas company Tatneft signed a memorandum of understanding with the Ministry of Mines and Energy to research and implement an oil refinery project to be completed by 2020. Russia’s state-owned Gazprom, a company in which Putin has shares, also signed an agreement to deliver crude oil and assist with refinery procedures.

Neither Putin Consulting nor Tatneft responded to inquiries about a potential refinery deal.

Dith Tina, secretary of state at the Ministry of Mines and Energy, and the official in charge of handling oil permits and refinery applications, did not respond to phone and email requests for an interview.

Ministry spokesman Meng Saktheara said while he was not aware of whether or not Pheap was seeking government approval to build an oil refinery, the capacity to process crude oil shipments would be beneficial to the economy.

“If there is a refinery project, providing that it is built well and does not destroy the environment, it would be good for the country to start opening up new markets and new industries,” he said.

កម្ពុជា-វៀតណាម ប្ដេជ្ញារកដំណោះស្រាយរួម លើការកំណត់ បង្គោលព្រំដែន នៅសេសសល់

ភ្នំពេញ៖ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃកម្ពុជា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ្វ៊ុក បានធ្វើការប្ដេជ្ញារួមគ្នា ស្វែងរកដំណោះស្រាយជាស្ថាពរ នូវកំណាត់ខ្សែព្រំដែន ដែលនៅសេសសល់ ដើម្បីបញ្ចប់ការខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោកឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើបាន ដើម្បីកសាងបន្ទាប់ព្រំដែននៃសន្តិភាព ស្ថេរភាព មិត្តភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។

ការអះអាងរបស់កម្ពុជា និងវៀតណាមបែបនេះ បានធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគី រវាងសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃកម្ពុជា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ្វ៊ុក ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្រ្ត របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទៅកាន់សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម រយៈពេល២ថ្ងៃគឺចាប់ពីថ្ងៃទី ២០ ដល់២១ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦។

យោងតាមអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី២០ ធ្នូ បានឲ្យដឹងថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ្វ៊ុក បានប្តេជ្ញាអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញ នូវគោលការណ៍ ដែលមានចែង ក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមកម្ពុជា វៀតណាម ឆ្នាំ១៩៩៩ ឆ្នាំ២០០៥ ឆ្នាំ២០១១ ឆ្នាំ២០១៤ និងឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីគោរពឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងគ្នា និងធានាថា មិនឱ្យមានកម្លាំងអមិត្តណាមួយ ប្រើប្រាស់ទឹកដីរបស់ខ្លួន ដើម្បីគំរាមកំហែង សន្តិសុខប្រទេសមួយទៀត និងដោះស្រាយរាល់បញ្ហា ដែលកើតឡើងរវាងប្រទេសទាំងពីរ តាមរយៈការពិភាក្សាដោយសន្តិវិធី។

ប្រភពដដែលបន្ថែមថា មេដឹកនាំទាំងពីរ បានឯកភាពគ្នាក្នុងការបង្កើនកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់ ការទាក់ទងនិងការផ្លាស់ប្តូរគណៈប្រតិភូនៅគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងជំរុញ ឱ្យមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា រវាងប្រជាជន និងប្រជាជន ជាពិសេសនៅតាម បណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែន។ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានគូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់ ក្នុងការអប់រំប្រជាជនទាំងពីរ ឱ្យយល់ដឹងពីមិត្តភាពជាប្រពៃណី និងការជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។

ទន្ទឹមនឹងនេះ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានឯកភាពធ្វើការជាមួយគ្នា ក្នុងការរៀបចំខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៥០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូត របស់ប្រទេសទាំងពីរ ដើម្បីបង្កើនការយោគយល់គ្នា ទៅវិញទៅមក រវាងប្រជាជនទាំងពីរ ពិសេសរវាងយុវជនជំនាន់ក្រោយ។ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀង សហប្រតិបត្តិការលើវិស័យនានា ដែលបានចុះហត្ថលេខា ដោយបានឯកភាពណែនាំឱ្យក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ធ្វើការសម្របសម្រួលក្នុងការកែសម្រួលយន្តការពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីស្វែងរកវិធានការ ដែលមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការបង្កើតទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ឱ្យសម្រេចតាមគោលដៅ ៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនាបណ្តាឆ្នាំខាងមុខ។

អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស បានសរសេរបញ្ជាក់ថា "ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគីនោះដែរ មេដឹកនាំទាំងពីរបា នបញ្ជាក់ពីការអះអាងសារជាថ្មី នូវការគោរព និងការអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញ នូវសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែន និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត រវាងរដ្ឋទាំងពីរ។ តាមរយៈនោះ មេដឹកនាំទាំងពីរ បានកោតសរសើរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង របស់គណៈកម្មាធិការចម្រុះ ខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោក ដែលបានសម្រេចបានជាង៨៣% នៃការងារខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោ ក្នុងរយៈពេលកន្លងមក ដោយឈរលើមូលដ្ឋាន នៃសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែន រវាងប្រទេសទាំងពីរ"។

Tebthida