Sunday, December 18, 2016

Teen ‘smuggler’ dead

A car carrying timber in Mondulkiri was involved in a crash during a timber raid late on Friday. The crash killed one man. Photo supplied



An alleged teenaged timber smuggler died and another was seriously injured after their pursuit by Forestry Administration and Environment Ministry officials ended in a car crash in Mondulkiri during the early hours of Saturday morning.

A police report identified Yorn Nhanh, 24, as the driver of a car transporting 13 pieces of luxury timber that crashed into the back of an Environment Ministry vehicle that had been chasing him through Keo Seima district, resulting in the death of his assistant, 19-year-old Chey Reaksmey.

The report added that Nhanh claimed to have paid two officials 200,000 riel (about $50) at the scene of the crash.

A complaint filed with the district police by Reaksmey’s father, Chey Seth, on Saturday accuses the Environment Ministry officials of having “unintentionally murdered” his son and calls for their arrest.

However, deputy provincial police chief Ngim Sophoeun said an investigation into the cause of the crash was ongoing and that he was waiting for a report from Keo Seima district police before drawing any conclusions.

“There were 13 pieces of wood in the car . . . The preliminary report concluded that the wood hit them in the backs and [Reaksmey] died on the scene,” Sophoeun said, adding that the authorities had yet to interview the two Environment Ministry officials.

Meanwhile, a string of seizures of luxury timber were made across the country over the weekend.

In Kampong Chhnang province 111 logs of first grade timber were seized by provincial economic crimes police officers from a truck on Thursday night, although both the driver and his assistant escaped before being arrested.

“The timber was from Pursat, be we don’t know where it was going because we had no information about it when the driver and his assistant escaped into the dark,” provincial economic crimes police chief Chin Sophat said, adding that truck and timber had been impounded by the provincial Forestry Administration office while the authorities attempt to identify their owners.

The same night, military police in Pursat’s Krakor district arrested Kampong Speu native Seng Leng, 28, after stopping his Hyundai truck loaded with 28 cubic metres of timber, according to the military police’s Facebook page.

Provincial military police commander Uk Samon declined to comment further on the case yesterday. However, Chea Hean, director of the National Resource and Wildlife Preservation Organization said the timber had been heading to Kampot for sale in Vietnam before it was intercepted

ក្រុមហ៊ុន​សាទរ​ការ​បង្កើត​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន​តែ​បារម្ភ​ត្រូវ​បង់​ប្រាក់​ច្រើន


ក្រសួង​មហាផ្ទៃ RFA/Rann Samnang

អ្នក​ច្បាប់ និង​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ឯកជន​ជាច្រើន សាទរ​ចំពោះ​ការ​បង្កើត​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន។ ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ឯកជន បារម្ភ​ដែរ​ថា នាយកដ្ឋាន​ថ្មី​នេះ​អាច​នឹង​តម្រូវ​ឲ្យ​ពួក​គេ​បង់​កម្រៃ​សេវា​ច្រើន។ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ បញ្ជាក់​ថា គ្មាន​ការ​យក​កម្រៃ​សេវា​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ទាំងនោះ​ឡើយ។

ក្តី​កង្វល់​របស់​ម្ចាស់​អាជីវកម្ម​ផ្តល់​សេវា​សន្តិសុខ​ឯកជន​នេះ ខណៈ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ បាន​ចេញ​អនុក្រឹត្យ​មួយ​ស្ដីពី​ការ​បង្កើត​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។

នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន​នេះ ជា​សេនាធិការ​របស់​នាយកដ្ឋាន​កណ្ដាល​សន្តិសុខ​អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ និង​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ ហើយ​នាយកដ្ឋាន​នេះ​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង និង​ត្រួត​ពិនិត្យ​សកម្មភាព​របស់​បណ្ដា​ក្រុមហ៊ុន​ផ្តល់​សេវា​សន្តិសុខ​ឯកជន សហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន​សន្តិសុខ​ឯកជន ជាដើម។

ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ឯកជន ស៊ី.យូ.អេស (CUS) មួយ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក ឆែ ចំរើន ថ្លែង​ថា លោក​គាំទ្រ​ចំពោះ​ការ​បង្កើត​នាយកដ្ឋាន​ថ្មី​នេះ។ លោក​បន្ត​ថា បច្ចុប្បន្ន​មាន​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​មិន​ស្រប​ច្បាប់​ជាច្រើន ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ដើម្បី​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ដោយ​មិន​បាន​បំពេញ​ទៅ​តាម​វិជ្ជាជីវៈ និង​គ្មាន​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ច្បាស់លាស់។

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ផ្តល់​សេវា​សន្តិសុខ​ឯកជន អិល.អេស.អេស (LSS) គឺ​លោក ស សារិទ្ធ យល់​ថា​ជា​រឿង​ល្អ ដែល​មាន​នាយកដ្ឋាន​មួយ​សម្រាប់​គ្រប់គ្រង និង​ត្រួត​ពិនិត្យ​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ទូទាំង​ប្រទេស ព្រោះ​អាច​ទប់ស្កាត់​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​បើក​អាជីវកម្ម​ដោយ​មិន​ស្រប​ច្បាប់​ខុស​នឹង​នីតិវិធី និង​មិន​មាន​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ត្រឹមត្រូវ​តាម​លក្ខណៈ​បច្ចេកទេស ក៏ប៉ុន្តែ​លោក​បារម្ភ​ថា នាយកដ្ឋាន​ថ្មី​នេះ​ទាមទារ​ការ​បង់​កម្រៃ​សេវា​ច្រើន​លើស​ពី​ការ​រំពឹង​ទុក៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា​ធ្វើ​អ៊ីចឹង​ល្អ​ម្យ៉ាង​ដែរ ព្រោះ​គ្រប់​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ដែល​បើក​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រ​យើង គឺ​ស្រប​ច្បាប់​ទាំងអស់ ទើប​អាច​ដំណើរ​ការ​បាន។ កុំ​ឲ្យ​តែ​គាត់​គាប​ពី​លើ​យើង​ថា​ត្រូវ​ផ្តល់​ឲ្យ​គាត់​លើស​ពី​ការ​រំពឹង​ទុក​របស់​យើង។ កាលណា​ខ្ពស់​ពេក យើង​ពិបាក Charge (ទូទាត់) ពី​អតិថិជន ព្រោះ​អតិថិជន​មួយ​ចំនួន​គាត់​ចង់​ចំណាយ​ថវិកា​តិច​ជួល​សេវាកម្ម​របស់​យើង ក៏ប៉ុន្តែ​គាត់​ចង់​បាន​សេវាកម្ម​ល្អ»។

ឆ្លើយតប​នឹង​កង្វល់​របស់​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​ឯកជន អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ អះអាង​ថា មិន​មាន​ប្រការ​ណា​មួយ​ដែល​តម្រូវ​ឲ្យ​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​សន្តិសុខ​បង់​ថ្លៃ​សេវា​ទៅ​ឲ្យ​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន​នោះ​ឡើយ៖ «គ្មាន​ប្រការ​ណា​មួយ​ដែល​ចែង​ថា នាយកដ្ឋាន​ត្រូវ​យក​កម្រៃ​ពី​ក្រុមហ៊ុន ដូច​គ្មាន បាទ! ក្នុង​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន ឬ​ក៏​របស់​ក្រសួង​ក៏​គ្មាន​ដែរ​បាទ»។

លោក ខៀវ សុភ័គ នៅ​មិន​ទាន់​អាច​បញ្ជាក់​អំពី​ពេលវេលា​ជាក់លាក់​ណា​មួយ ដែល​នាយកដ្ឋាន​នេះ​បង្កើត​ចេញ​ជា​រូបរាង និង​សមាសភាព​ប្រធាន និង​អនុប្រធាន​របស់​នាយកដ្ឋាន​ថ្មី​នេះ​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។

នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន ដែល​ទើប​ប្រកាស​ឲ្យ​បង្កើត​ឡើង​នេះ ក្រៅ​ពី​គ្រប់គ្រង និង​ពិនិត្យ​លើ​ការ​អនុវត្ត​របស់​បណ្ដា​ក្រុមហ៊ុន ក៏​នៅ​មាន​ផ្តល់​ការ​ហ្វឹកហ្វឺន​ជំនាញ​ឯកទេស​ដល់​កង​កម្លាំង​ភ្នាក់ងារ​សន្តិសុខ​ឯកជន​ទាំងនោះ​ដោយ​ផ្ទាល់​ផង ហើយ​នាយកដ្ឋាន​ក៏​មាន​កាតព្វកិច្ច​ជំរុញ និង​លើក​កម្ពស់​ឲ្យ​វិស័យ​សន្តិសុខ​ឯកជន មក​ការពារ​សន្តិសុខ និង​ថែរក្សា​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ​ផង។

ប្រធាន​ការិយាល័យ​មេធាវី​ក្រុម​អ្នក​ច្បាប់​អមរិន្ទ្រ លោក​មេធាវី សុក សំអឿន ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​កំណត់​តួនាទី​របស់​ក្រុម​សន្តិសុខ​ឯកជន​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ ដើម្បី​ចៀសវាង​ការ​ប្រើប្រាស់​ក្រុម​សន្តិសុខ​ឯកជន​ទាំងនេះ​មក​បម្រើ​ការងារ​បង្ក្រាប​កុប្បកម្ម ឬ​បាតុកម្ម៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា​គេ​អាច​ប្រើ​លាយឡំ។ ចឹង​ហើយ​បាន​ជា​ខ្ញុំ​និយាយ​ថា ជា​ការ​ប្រសើរ គួរ​តែ​កំណត់​តួនាទី​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់​ហ្នឹង​ណា!»។

ទាក់ទង​នឹង​ការ​តម្រូវ​ឲ្យ​នាយកដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​ឯកជន ជំរុញ និង​លើក​កម្ពស់​ឲ្យ​វិស័យ​សន្តិសុខ​ឯកជន មក​ការពារ​សន្តិសុខ និង​ថែរក្សា​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ​នេះ លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់​ថា​មិន​មាន​ការ​ស្នើ​ឲ្យ​ក្រុម​សន្តិសុខ​ឯកជន មក​ធ្វើ​អ្វី​ផ្ទុយ​ទៅ​នឹង​ការងារ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​កំពុង​តែ​ធ្វើ​នោះ​ទេ។ លោក​បន្ថែម​ថា អ្វី​ដែល​នាយកដ្ឋាន​ត្រូវ​ធ្វើ​នោះ គឺ​ណែនាំ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនោះ​ចេះ​គ្រប់គ្រង​លិខិត​បទដ្ឋាន របៀប​របប​ការពារ​ឲ្យ​ត្រឹមត្រូវ​ទៅ​តាម​ច្បាប់ ហើយ​ជាពិសេស គឺ​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​បំពាក់​អាវុធ​ឡើយ៕

កម្ពុជា​នាំ​ចេញ​អង្ករ​ទៅ​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​កើន​៥%​រយៈពេល​១១​ខែ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦


ប្រជា​កសិករ​លើក​ស្រូវ​ដើម្បី​យក​ទៅ​លក់​ឲ្យ​ឈ្មួញ​នៅ​ម្ដុំ​មុខ​សាលាឃុំ​កំពង់ព្រៀង ស្រុក​សង្កែ ខេត្ត​បាត់ដំបង កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៧ កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Hum Chamroeun


ការ​នាំ​ចេញ​អង្ករ​កម្ពុជា ក្នុង​រយៈពេល ១១​ខែ​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៦ បាន​ជាង ៤៧​ម៉ឺន​តោន។ របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម បង្ហាញ​ថា បរិមាណ​នាំ​ចេញ​នេះ គឺ​កើន​ឡើង ៥% បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូច​គ្នា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥។ អ្នក​សិក្សា​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​យល់​ថា ចំនួន​នេះ​នៅ​តែ​តិចតួច​នៅ​ឡើយ និង​នៅ​តែ​ប៉ះពាល់​ដល់​ការ​វិនិយោគ ប៉ះពាល់​ដល់​រោង​ម៉ាស៊ីន​កិន​ស្រូវ ព្រម​ទាំង​កសិករ។

ថ្វីត្បិតតែ​វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​ជា​វិស័យ​សំខាន់​សម្រាប់​កម្ពុជា ក្តី តែ​វិស័យ​មួយ​នេះ​នៅ​តែ​មិន​ទាន់​រីក​លូតលាស់​ធំធាត់​ដូច​បណ្ដា​ប្រទេស​ជិត​ខាង​កម្ពុជា ឡើយ ជាពិសេស​បរិមាណ​នាំ​ចេញ​អង្ករ​នៅ​តែ​មាន​គម្លាត​ឆ្ងាយ​នៅ​ឡើយ​ពី​ទិសដៅ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ដាក់​ផែនការ​នាំ​ចេញ​អង្ករ​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​ឲ្យ​បាន ១​លាន​តោន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។

របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ បង្ហាញ​ថា នៅ​រយៈពេល ១១​ខែ​ឆ្នាំ​២០១៦ នេះ កម្ពុជា នាំ​ចេញ​អង្ករ​បាន​ជាង ៤៧​ម៉ឺន​តោន (៤៧៩.៦៨៩​តោន) គឺ​កើន​ឡើង ៥% លើស​បរិមាណ​នាំ​ចេញ​រយៈពេល ១១​ខែ​ដើម​ឆ្នាំ​២០១៥ ដែល​មាន​ចំនួន​ជាង ៤៥​ម៉ឺន​តោន (៤៥៦.៩១៧​តោន) គឺ​កើន​ជាង ២​ម៉ឺន​តោន (២២.៧៧២​តោន) បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូច​គ្នា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥។

របាយការណ៍​នេះ​ក៏​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ក្នុង​រយៈពេល ១១​ខែ​ដើម​ឆ្នាំ​នេះ មាន​ការ​នាំ​ចេញ​ទៅ​កាន់​ទិសដៅ​ចំនួន ៦៤​ប្រទេស តាម​រយៈ​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​៨៣។ ក្នុង​ចំណោម​ទិសដៅ​នាំ​ចេញ​ទាំងនោះ ឃើញ​មាន​កំណើន​ខ្ពស់​បំផុត​ក្នុង​លំដាប់​លេខ​១ គឺ​ប្រទេស​ចិន លេខ​២ ប្រទេស​បារាំង លេខ​៣ ប្រទេស​ប៉ូឡូញ លេខ​៤ ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​លេខ​៥ បែលហ្ស៊ិក (Belgium)។

អ្នក​សិក្សា​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម លោក​បណ្ឌិត មាស នី មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​សាទរ​ចំពោះ​ការ​កើន​ឡើង​នេះ។ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា បរិមាណ​នៃ​ការ​នាំ​ចេញ​អង្ករ​របស់​កម្ពុជា នៅ​តែ​ធ្លាក់​ចុះ​គួរ​ឲ្យ​បារម្ភ និង​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​កសិករ​ដែល​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​សង​បំណុល​ធនាគារ ជាដើម។

លោក​ក៏​ព្យាករ​ថា វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​នឹង​ជួប​ហានិភ័យ​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយៗ​ទៀត ប្រសិន​បើ​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​មិន​ធូរស្រាល។ លោក​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដល់​ការ​ផ្តល់​បច្ចេកទេស និង​ទីផ្សារ​ជូន​កសិករ៖ «រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​តែ​បញ្ជូន​មន្ត្រី​ជំនាញ ឬ​ធនធាន​មនុស្ស​ផ្នែក​កសិកម្ម ផ្តល់​ប្រាក់​ខែ​សមរម្យ​ទៅ​បង្រៀន​កសិករ​ឲ្យ​កសិករ​ចេះ​ផលិត ចេះ​សហការ អា​ហ្នឹង​ហើយ​វា​ជា​គន្លឹះ​សំខាន់​ជួយ​កសិករ​កម្ពុជា និង​សង្គ្រោះ​ដល់​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុក និង​ការ​នាំ​ចេញ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ វា​ជួយ​ឲ្យ​កសិករ​លុប​បំបាត់​បំណុល​ពី​ធនាគារ និង​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ»។

របាយការណ៍​ស្ដីពី​បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា របស់​ក្រុម​រោង​ម៉ាស៊ីន​កិន​ស្រូវ និង​អ្នក​នាំ​ចេញ​អង្ករ​កម្ពុជា ធ្លាប់​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្រៅ​ពី​បញ្ហា​ខ្ចី​បុល​ធនាគារ និង​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​ដោយ​អត្រា​ការប្រាក់​ខ្ពស់​នេះ របាយការណ៍​ដដែល​ឲ្យ​ដឹង​ថា វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​កម្ពុជា ក៏​ជួប​ប្រទះ​នឹង​បញ្ហា​ប្រឈម បញ្ហា​ទិន្នផល​ផលិតកម្ម​ទាប ថ្លៃ​ដើម​ផលិតកម្ម​ខ្ពស់ បញ្ហា​ខ្វះខាត​ទឹក ការ​ជ្រើសរើស​ពូជ​ត្រឹមត្រូវ ថ្លៃ​អគ្គិសនី​ខ្ពស់ ខ្វះខាត​កម្លាំង​ពលកម្ម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ដឹក​ជញ្ជូន​ខ្ពស់ កំពង់ផែ​នាំ​ចេញ​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ប្រភព​ផលិតកម្ម ជាដើម។

រដ្ឋាភិបាល​តែងតែ​សន្យា​ថា នឹង​បន្ត​ជួយ​អភិវឌ្ឍ​វិស័យ​ស្រូវ​អង្ករ​ទាំង​បរិមាណ និង​គុណភាព ដូចជា​ផ្តល់​ឥណទាន​ដែល​មាន​ការប្រាក់​អនុគ្រោះ​តាម​រយៈ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទ ពង្រីក​ប្រព័ន្ធ​ធារាសាស្ត្រ ស្វែងរក​ពូជ​ស្រូវ​ល្អៗ បង្កើន​ឃ្លាំង​ស្តុក​ស្រូវ និង​ម៉ាស៊ីន​សម្ងួត​ស្រូវ។ លើស​ពី​នេះ សន្យា​ថា​នឹង​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន និង​ទីផ្សារ ព្រម​ទាំង​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​លើ​តម្លៃ​បន្ថែម​នៃ​ការ​នាំ​ចូល​គ្រឿងយន្ត និង​ឧបករណ៍​កសិកម្ម ជាដើម។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា អ្នក​សិក្សា​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​មើល​ឃើញ​ថា រដ្ឋាភិបាល​មិន​អាច​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​វិស័យ​កសិកម្ម​បាន​ទេ បើ​សិន​គ្រាន់​តែ​ប្រកាស​ជួយ តែ​មិន​មាន​សកម្មភាព​នោះ។

កន្លង​ទៅ រដ្ឋាភិបាល​ធ្លាប់​ដាក់​គោលដៅ​ក្នុង​ការ​នាំ​ចេញ​អង្ករ​ឲ្យ​បាន ១​លាន​តោន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៥ ប៉ុន្តែ​គោល​នយោបាយ​នេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បរាជ័យ ហើយ​ជាក់ស្ដែង កម្ពុជា នាំ​អង្ករ​ចេញ​បាន​សម្រេច​តែ ៥៣​ម៉ឺន​តោន​ប៉ុណ្ណោះ៕

សង្គម​ស៊ីវិល​ស្នើ​រក្សា​ទុក​ផ្លូវ​កៅស៊ូ​ដែល​បន្សល់​ពី​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ




គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ឆាយ​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​នៅ​ប្រប​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ក្រោម​រូបភាព​អភិវឌ្ឍន៍​ឆ្នេរ​សមុទ្រ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Den Ayuthyea


អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​ការងារ​អភិវឌ្ឍន៍​សង្គម បាន​រិះគន់​ថា ស្នាព្រះហស្ត​ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្ដម សីហនុ និង​ស្នាដៃ​នានា​ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ជំនាន់​មុន​បន្សល់​ទុក ត្រូវ​មន្ត្រី​ខិលខូច​មួយ​ចំនួន​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ឃុបឃិត​បំផ្លាញ​ភស្តុតាង និង​ចេញ​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ជូន​បុគ្គល​ឯកជន។

សកម្មភាព​បំផ្លាញ​សមិទ្ធផល​ដែល​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ជំនាន់​មុន​បន្សល់​ទុក​នា​មូលដ្ឋាន​នេះ បាន​រង​ការ​រិះគន់​ពី​សាធារណជន​មួយ​ចំនួន ពិសេស​ក្រុម​យុវជន​ដែល​ចូល​ទៅ​ទស្សនា​តាម​តំបន់​ឆ្នេរ​នា​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ នៅ​មុន​ពិធី​បុណ្យ​សមុទ្រ​ជុំ​ទី​២ ដែល​នឹង​ចូល​មក​ដល់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​ធ្នូ ខាង​មុខ។

មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សាធារណជន បាន​បន្ត​រិះគន់​មន្ត្រី​ខិលខូច​មួយ​ចំនួន​ដែល​បម្រើ​ការងារ​ក្នុង​ជួរ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន ដែល​បាន​ឃុបឃិត​បំផ្លាញ​សមិទ្ធផល និង​ទីតាំង​សម្គាល់​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ​ខ្មែរ​មួយ​ចំនួន ដែល​អតីត​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គ្រប់​ជំនាន់​បន្សល់​ទុក ដើម្បី​បំផ្លាញ​ភស្តុតាង និង​បម្រើ​ឲ្យ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន។

អ្នក​សម្របសម្រួល​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) ខេត្ត​ព្រះសីហនុ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី សង្កេត​ឃើញ​ថា ស្នាដៃ​ផ្សេងៗ​ដែល​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម​បន្សល់​ទុក​មាន​ដូចជា ថ្នល់​ក្រាល​កៅស៊ូ​នៅ​ប្រប​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ទល់​មុខ​វិមាន​លំហែ​កាយ​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​ភ្នំ​ដំណាក់ស្ដេច ត្រូវ​អតីត​អភិបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ និង​អតីត​ប្រធាន​មន្ទីរ​សុរិយោដី​ខេត្ត ជាដើម បាន​ចេញ​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ជូន​ឈ្មួញ​ធ្វើ​កម្មសិទ្ធិ​ឯកជន​ទាំង​ស្រុង។ អ្នកស្រី​បន្ត​ថា បច្ចុប្បន្ន​នេះ ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​ដែល​បន្សល់​ទុក​ពី​ជំនាន់​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដឹកនាំ គឺ​ត្រូវ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​កម្ទេច​ចោល​តឹកតាង​ទាំង​ស្រុង និង​បាន​ហ៊ុមព័ទ្ធ​របង​រឹងមាំ​មិន​ឲ្យ​យាន​ជំនិះ​គ្រប់​ប្រភេទ និង​មនុស្ស​ដើរ​ឆ្លង​កាត់​ទេ។

ជាង​នេះ​ទៀត ភ្នំ​ដំណាក់ស្ដេច ដែល​មាន​ទីតាំង​នៅ​ចុង​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ក៏​ត្រូវ​ប្ដូរ​ឈ្មោះ​ទៅ​ជា​ភ្នំ​ប៉ុល​សារឿន ហើយ​រាល់​ថ្ងៃ​នេះ ត្រូវ​គេ​ហៅ​ពេញៗ​មាត់​ថា ភ្នំ​ប៉ុល​សារឿនៗ​ថែម​ទៀត។

ត្រង់​ចំណុច​នេះ អ្នកស្រី សុធារី បាន​សំណូមពរ​ដល់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ត្រូវ​ជួយ​ទប់ស្កាត់​សកម្មភាព​ឃុបឃិត​បំផ្លាញ​សមិទ្ធផល​នានា​ដែល​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ជំនាន់​មុន ឬ​ពី​មួយ​ជំនាន់​ទៅ​មួយ​ជំនាន់​បាន​កសាង ឬ​បន្សល់​ទុក ឲ្យ​បាន​គង់វង្ស​ទុក​សម្រាប់​ជា​មរតក និង​កេរ​ដំណែល​ដល់​កូន​ខ្មែរ​ជំនាន់​ក្រោយ​បាន​ប្រើប្រាស់ និង​ចងចាំ​នូវ​ស្នាដៃ​ទាំងនោះ។

អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សង្គម​រូប​នេះ​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ស្នាដៃ ឬ​ស្នាព្រះហស្ត​របស់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គ្រប់​ជំនាន់​បន្សល់​ទុក គួរ​ត្រូវ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​បន្ត​វេន រួម​គ្នា​ថែរក្សា និង​អភិរក្ស​ឲ្យ​គង់វង្ស ជា​ជាង​ឃុបឃិត​បំផ្លាញ​ភស្តុតាង​ក្រោម​រូបភាព​ផ្សេងៗ ដើម្បី​បម្រើ​ដល់​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន។

ដូច​គ្នា​ដែរ សាធារណជន ពិសេស​ក្រុម​យុវជន​ដែល​បាន​ចូល​មក​ទស្សនា​តាម​តំបន់​ឆ្នេរ​នា​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​រិះគន់​អតីត​អភិបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ស្បោង សារ៉ាត់ និង​អតីត​ប្រធាន​មន្ទីរ​សុរិយោដី​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក សូ សុខ ព្រម​ទាំង​មន្ត្រី​ពាក់ព័ន្ធ​ដទៃ​ទៀត​ដែល​រួម​គ្នា​ចេញ​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​នៅ​លើ​ថ្នល់​ក្រាល​កៅស៊ូ បន្សល់​ទុក​ពី​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម ដើម្បី​ផ្តល់​ដី​ទីតាំង​នេះ​ជូន​ក្រុមហ៊ុន សុខា អូតែល (Sokha Hotel)។

ក្រុម​យុវជន​ទាំងនោះ​បាន​ថ្កោលទោស​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន​ទាំងឡាយ​ណា​ដែល​គ្មាន​ឆន្ទៈ​បម្រើ​ជាតិ​ពិត​ប្រាកដ ហើយ​យក​តួនាទី​ទៅ​បំផ្លាញ​សមិទ្ធផល​នានា និង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ខេត្ត​ទេសចរណ៍​មួយ​នេះ។

យុវជន​មួយ​ក្រុម​ដែល​បាន​ដើរ​កម្សាន្ត​តាម​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល បាន​រិះគន់​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​នេះ ដែល​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​បុគ្គល ឬ​ក្រុមហ៊ុន​ហ៊ុមព័ទ្ធ​របង​រឹងមាំ​បិទ​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​នានា មិន​ឲ្យ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ដើរ​ឆ្លង​កាត់​ជាច្រើន​ទីតាំង ក្នុង​នោះ​មាន​ចុង​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ជាដើម។

ផ្លូវ​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ព្រះសីហនុ ២០១៦ ៨៥៥ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​នៅ​ប្រប​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ខេត្ត​ព្រះសីហនុ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Den Ayuthyea 
បញ្ហា​នេះ អ្នក​សម្របសម្រួល​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ បង្ហាញ​ទស្សនៈ​ថា ស្នាដៃ​ដែល​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ពី​មួយ​ជំនាន់​ទៅ​មួយ​ជំនាន់​បាន​បន្សល់​ទុក គួរ​ត្រូវ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​បន្ត​វេន​ជួយ​ថែរក្សា និង​អភិរក្ស​កែលំអ​ឲ្យ​គង់វង្ស ដោយ​មិន​ត្រូវ​បំផ្លាញ​វត្ថុ​តាង​ទាំងនោះ​ចោល​ទេ។

អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សង្គម​រូប​នេះ​បង្ហាញ​ការ​ហួស​ចិត្ត កាល​បើ​សង្កេត​ឃើញ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​ថ្នល់​ក្រាល​កៅស៊ូ​ដែល​ជា​ស្នាព្រះហស្ត​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ មាន​ទីតាំង​នៅ​តាម​ប្រប​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ត្រូវ​គេ​ជីក​កាយ​យក​អាចម៍​ដី​បំផ្លាញ​ស្ទើរ​បាត់​ភស្តុតាង​ទាំង​ស្រុង​មក​ទល់​ពេល​នេះ៖ «ពាក់ព័ន្ធ​ផ្លូវ​ជាតិ​ក្រាល​កៅស៊ូ ដែល​សាងសង់​ដោយ​សម្ដេច​តា នរោត្តម សីហនុ គឺ​ចាប់​ពី​មុខ​ផ្ទះ​សម្ដេច​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រហូត​ដល់​ចុង​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល គឺ​ផ្លូវ​នេះ​ត្រូវ​បាន​កាត់​ផ្តាច់​ត្រង់​ដី​ក្រុមហ៊ុន សុខា អូតែល ដោយ​បាន​បិទ​របង ហើយ​បាន​ឈូស​ឆាយ​កាយ​ថ្នល់​ក្រាល​កៅស៊ូ​នេះ​មួយ​ចំនួន។ សកម្មភាព​នេះ​ខ្ញុំ​យល់​ថា ជា​ការ​បំផ្លាញ​នូវ​ស្នាដៃ​របស់​អ្នក​ដឹកនាំ​ជំនាន់​មុន ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់បង់​ភស្តុតាង​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សម្រាប់​ជា​ការ​សម្គាល់​នូវ​ការ​រីក​ចម្រើន​កាល​ពី​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម»។

ជាង​នេះ​ទៀត លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ ក៏​សំណូមពរ​ដល់​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ពិសេស​រដ្ឋាភិបាល ត្រូវ​មាន​វិធានការ​ទៅ​លើ​ការ​ប៉ុនប៉ង​ប្ដូរ​ឈ្មោះ​ទីតាំង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដី​ភ្នំ និង​ដី​កោះ​ជាដើម​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ឲ្យ​រក្សា​ឈ្មោះ​ដើម ព្រោះ​តាម​ការ​សង្កេត​រាល់​ថ្ងៃ​នេះ មាន​ដី​កោះ ភ្នំ និង​តំបន់​ឆ្នេរ​មួយ​ចំនួន ត្រូវ​គេ​ប្ដូរ​ឈ្មោះ​ទៅ​ប្រើ​ភាសា​បរទេស បំបាត់​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ​ខ្មែរ​ជា​បន្តបន្ទាប់​មាន​ដូចជា ឆ្នេរ​កោះ​សំពោច ត្រូវ​គេ​ប្ដូរ​ហៅ​ទៅ​ជា​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​ចិន និង​កោះ​អូន​កោះ​បង ត្រូវ​គេ​ហៅ​ជា​ភាសា​ថៃ ថា កោះ​ភីណង ជាដើម៖ «សូម​ស្នើ​ដល់​សម្ដេច​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សូម​លោក​មេត្តា​ជួយ​ស្ថាបនា​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​ដែល​ជា​កេរ​ដំណែល​របស់​សម្ដេច​តា នរោត្តម សីហនុ ចាប់​ពី​មុខ​ផ្ទះ​សម្ដេច រហូត​ដល់​ចុង​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ត្រង់​ដំណាក់​ស្ដេច ភ្ជាប់​ទៅ​ឆ្នេរ​អូរត្រេះ ឲ្យ​បាន​ល្អ​ដូច​ពី​ដើម​វិញ»។

រាល់​ថ្ងៃ​នេះ ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ជាតិ ពិសេស​ក្រុម​យុវជន​ដែល​ចូល​ទៅ​ទស្សនា​តាម​តំបន់​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​បន្ត​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​គ្មាន​លទ្ធភាព​ជួយ​ថែរក្សា​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ ដែល​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ​បន្សល់​ទុក ដោយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មន្ត្រី​ក្រោម​ឱវាទ​ឃុបឃិត​ចេញ​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ឲ្យ​បុគ្គល​ឯកជន​បំផ្លាញ​ចោល​ទៅ​វិញ។

ពួក​គេ​បង្ហាញ​ការ​ហួស​ចិត្ត កាល​បើ​ឃើញ​សកម្មភាព​អភិវឌ្ឍន៍​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល ឈាន​ដល់​បំផ្លាញ​ថ្នល់​ក្រាល​កៅស៊ូ​ទាំង​ស្រុង​របស់​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ បន្សល់​ទុក​ពី​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម មាន​ទីតាំង​នៅ​ចុង​ឆ្នេរ​អូរឈើទាល ភ្ជាប់​ពី​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​នៅ​ទល់​មុខ​វិមាន​លំហែ​កាយ​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន ត្រូវ​គ្រឿងចក្រ​ឈូស​កម្ទេច​ចោល​ភស្តុតាង។

កាល​ពី​ដើម​ខែ​ឧសភា នៅ​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ធ្វើ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​តាម​រថភ្លើង​ពី​ភ្នំពេញ ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក​បាន​រំឭក​ពី​ស្នាព្រះហស្ត​របស់​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ គឺ​ផ្លូវ​រថភ្លើង មាន​ខ្លឹមសារ​ថា «ផឹក​ទឹក​ត្រូវ​នឹក​ដល់​ប្រភព ទទួល​ទាន​ផ្លែ​ឈើ​ត្រូវ​នឹក​ដល់​អ្នក​ដាំ។ កូន​ចៅ​ប្រជារាស្ត្រ​ទូទាំង​ប្រទេស​ចងចាំ និង​ដឹង​គុណ​ចំពោះ​ស្នាព្រះហស្ត​អតីត​ព្រះ​មហា​វីរក្សត្រ​កម្ពុជា សម្ដេច​ឪ សម្ដេច​តា សម្ដេច​តា​ទួត​នៃ​យើង ដែល​បាន​កសាង​ផ្លូវ​ដែក​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​៦០ ដែល​បាន​បន្សល់​ទុក​ឲ្យ​កម្ពុជា ប្រើប្រាស់​មក​ទល់​សព្វថ្ងៃ​នេះ»។

ត្រង់​ចំណុច​នេះ អ្នកស្រី ជៀប សុធារី អ្នក​សម្របសម្រួល​សមាគម​អាដហុក គាំទ្រ​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ធានា​ថែរក្សា និង​អភិរក្ស​នូវ​សមិទ្ធផល​នានា​របស់​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ បន្សល់​ទុក​ឲ្យ​គង់វង្ស។ ព្រម​គ្នា​នេះ អ្នកស្រី សុធារី ក៏​សំណូមពរ​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត​ដល់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យ​ជួយ​ពិចារណា​ថែរក្សា​ផ្លូវ​ក្រាល​កៅស៊ូ​ជា​ស្នាព្រះហស្ត​អតីត​ព្រះមហាក្សត្រ បន្សល់​ទុក​ពី​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម ដូច​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​បាន​ជួយ​ថែរក្សា និង​អភិវឌ្ឍ​ផ្លូវ​រថភ្លើង​ឲ្យ​ដំណើរ​ការ​ឡើង​វិញ​ដូច​គ្នា​ដែរ៕

សហគមន៍​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នឹង​បន្ត​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​ទាមទារ​ដោះលែង​មនុស្ស​៦​នា


សហគមន៍​រងគ្រោះ​ក្នុង​រឿង​ដីធ្លី​តំបន់​បឹងកក់ បាន​ប្រមូល​ផ្តុំ​គ្នា​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ «ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ» នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Cheu Sideth


ក្រុម​សហគមន៍​មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​ភ្នំពេញ អះអាង​ថា ពួក​គេ​នឹង​បញ្ឈប់​ការ​រៀបចំ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​ទៀត ប្រសិន​បើ​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) អគ្គលេខាធិការ​រង គ.ជ.ប លោក នី ចរិយា និង​អ្នកស្រី ទេព វន្នី ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​ឲ្យ​មាន​សេរីភាព។ ការ​អះអាង​នេះ ខណៈ​ដែល​ពួក​គេ​គ្រោង​ប្រារព្ធ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​សប្ដាហ៍​ទី​៣៣ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩ ខែ​ធ្នូ ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​តំបន់​បឹងកក់។

យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នៅ​សប្ដាហ៍​ទី​៣៣ នេះ គឺ​សហគមន៍​មាន​ទំនាស់​ដីធ្លី​នៅ​សហគមន៍​បុរីកីឡា និង​សហគមន៍​បឹងកក់ នឹង​ប្រារព្ធ​ពិធី​ដោយ​មាន​រូបភាព​ខុស​កាល​ពី​សប្ដាហ៍​មុនៗ ដោយ​ពួក​គេ​រៀបចំ​ធ្វើ​នៅ​សហគមន៍​របស់​ពួក​គេ​រៀងៗ​ខ្លួន ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​តុលាការ​ដោះលែង​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស មន្ត្រី គ.ជ.ប និង​ទម្លាក់​ចោល​បទ​ចោទ​ប្រឆាំង​សកម្មជន​បឹងកក់ ព្រម​ទាំង​រក​យុត្តិធម៌​ជូន​បណ្ឌិត កែម ឡី។

តំណាង​សហគមន៍​បឹងកក់ លោកស្រី បូវ សោភា ថ្លែង​ថា ក្រុម​ពលរដ្ឋ​មាន​ទំនាស់​ដីធ្លី នឹង​ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​១៩ ខែ​ធ្នូ នៅ​តំបន់​បឹងកក់។ លោកស្រី​បន្ថែម​ថា ក្នុង​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​សប្ដាហ៍​ទី​៣៣ នេះ ពួក​គាត់​នឹង​លើក​រូបថត​អ្នក​ជាប់​ឃុំ និង​ដោះ​អាវ​ពណ៌​ខ្មៅ​ចេញ ដែល​ជា​សញ្ញា​បញ្ជាក់​ថា ពួក​គេ​នឹង​បញ្ឈប់​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​ទៀត​ហើយ ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះលែង​តំណាង​របស់​ពួក​គេ​មួយ​រូប គឺ​អ្នកស្រី ទេព វន្នី និង​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល ៤​រូប ព្រម​ទាំង​មន្ត្រី គ.ជ.ប លោក នី ចរិយា ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​នោះ៖ «»។

លោកស្រី បូវ សោភា បញ្ជាក់​ថា ការ​ប្រកាស​បញ្ឈប់​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នេះ ដោយសារ​ពួក​គាត់​រំពឹង​ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹង​អាច​ដោះលែង​អ្នក​ទាំង ៦​នាក់​នោះ​វិញ បន្ទាប់​ពី​ស្ថានភាព​នយោបាយ​មិន​សូវ​តានតឹង​ដូច​មុន និង​មាន​ការ​សន្យា​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​រវាង​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា និង​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ៖ «»។

ចំណែក​ប្រជាពលរដ្ឋ​រងគ្រោះ​ដីធ្លី​នៅ​សហគមន៍​បុរីកីឡា​វិញ ក៏​នឹង​រៀបចំ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​ដែរ ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​នោះ​ទេ។

តំណាង​សហគមន៍​បុរីកីឡា លោកស្រី សរ ស៊ន បញ្ជាក់​ថា ទោះ​លំបាក​យ៉ាង​ណា ក៏​លោកស្រី​មិន​ព្រម​បោះបង់ ឬ​បញ្ឈប់​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នេះ​ឡើយ។ លោកស្រី​ព្រម​ឈប់ ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះស្រាយ​តាម​ការ​ទាមទារ​របស់​ពួក​គាត់។

រីឯ​ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​ការិយាល័យ​ស៊ើប​អង្កេត​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍​ថា យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នេះ កើត​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស មន្ត្រី គ.ជ.ប និង​សកម្មជន​ដីធ្លី ដូច្នេះ​វា​មិន​មែន​ជា​ចលនា​បដិវត្តន៍​ពណ៌​ទេ គឺ​ជា​ការ​ទាមទារ​ឲ្យ​ដោះលែង​អ្នក​ទាំងនោះ​វិញ ដែល​គេ​យល់​ថា​អ្នក​ទាំងនោះ​មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស។

លោក អំ សំអាត រំពឹង​ថា រដ្ឋាភិបាល និង​តុលាការ នឹង​ពិចារណា​ដោះលែង​អ្នក​ជាប់​ឃុំ​ឃាំង​ទាំងអស់​វិញ ព្រោះ​ថា​បើ​មិន​ដោះលែង​ទេ នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ផល​ប៉ះពាល់​កាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌​ខ្មៅ​នេះ នឹង​អាច​កក្រើក​ឡើង​វិញ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​នៅ​តែ​បន្ត​រង​ការ​រិះគន់​ខ្លាំងៗ៖ «»។

តំណាង​សហគមន៍​បឹងកក់ លោកស្រី បូវ សោភា អះអាង​ថា ប្រសិន​បើ​មិន​ដោះលែង​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក មន្ត្រី គ.ជ.ប និង​អ្នកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​នោះ​ទេ ក្រុម​សហគមន៍​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​នេះ​ជា​បន្ត​ទៀត ហើយ​និង​មិន​ធ្វើ​តែ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ដូច​រាល់​ដង​នោះ​ឡើយ៕

ក្រុម​អ្នក​អភិរក្ស​សិល្បៈ​បុរាណ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាច​បាត់បង់​ល្ខោន​យីកេ

កម្មវិធី​មូលនិធិ​ក្ដី​សង្ឃឹម​នៃ​អ្នក​អភិរក្ស​ល្ខោន​យីកេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Rach Vingur


ក្រុម​អភិរក្ស​សិល្បៈ​បុរាណ​ខ្មែរ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ល្ខោន​យីកេ​ដែល​មាន​តាំង​ពី​ដូនតា អាច​នឹង​ត្រូវ​បាត់បង់ ឬ​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ដណ្ដើម​យក ប្រសិន​បើ​នៅ​តែ​មិន​មាន​ការ​ចូលរួម​គាំទ្រ​ល្ខោន​ប្រភេទ​នេះ។ ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​នេះ ព្រោះ​ក្រុម​អភិរក្ស​បញ្ជាក់​ថា មិន​ត្រឹម​តែ​គ្មាន​អ្នក​គាំទ្រ​ទេ សូម្បី​អ្នក​ចង់​អភិរក្ស​ល្ខោន​យីកេ ក៏​ពុំ​សូវ​សម្បូរ​ដែរ។

ក្រុម​អភិរក្ស​សិល្បៈ​បុរាណ​យល់​ថា ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​តែ​មិន​អាច​រក​មធ្យោបាយ​ជួយ​ស្រោចស្រង់​ល្ខោន​យីកេ ឲ្យ​ទទួល​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍ និង​គាំទ្រ​ទេ ល្ខោន​មួយ​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាត់បង់​ជាក់​ជា​មិន​ខាន។

គ្រូ​ផ្នែក​យីកេ​នៅ​សាលា​មធ្យម​វិចិត្រ​សិល្បៈ លោក កើត ថារ៉ាន់ លើក​ឡើង​ថា រយៈពេល​ចុង​ក្រោយ ពុំ​មាន​សិស្ស​និស្សិត​និយម​ទៅ​សិក្សា​រៀនសូត្រ​ការ​សម្ដែង​ល្ខោន​យីកេ​ឡើយ រីឯ​អ្នក​កំពុង​សិក្សា​ល្ខោន​នេះ​វិញ ក៏​នាំ​គ្នា​ឈប់​បណ្ដើរៗ​ដែរ។ លោកគ្រូ​ថា មាន​បញ្ហា​ជាច្រើន​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ល្ខោន​យីកេ​ពុំ​សូវ​មាន​អ្នក​ចាប់​អារម្មណ៍ និង​គាំទ្រ​ដូច​មុន ព្រោះ​អ្នក​ទៅ​រៀន​ល្ខោន​នេះ​ភាគច្រើន ជា​កូន​អ្នក​ក្រីក្រ ហើយ​នៅ​ពេល​ពួក​គេ​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា មិន​សង្ឃឹម​ទទួល​បាន​ការងារ​ធ្វើ​សមរម្យ​ឡើយ។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត បើ​ពឹង​លើ​ល្ខោន​យីកេ​ដែល​មិន​សូវ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​នេះ គឺ​មិន​អាច​ជួយ​ឲ្យ​ពួក​គេ​មាន​ជីវភាព​ធូរធារ​នោះ​ទេ៖ «កន្លង​មក​អ្នក​រៀន​ហើយ អត់​មាន​ការងារ​ធ្វើ និង​ពុំ​សូវ​មាន​ការ​សម្ដែង ដូច្នោះ​អ្នក​ខ្លះ​ត្រូវ​ទៅ​រក​ការងារ​ផ្សេង​ធ្វើ ដូច្នោះ​វា​ឲ្យ​បែក​ក្រុម»។

លោកគ្រូ កើត ថារ៉ាន់ ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ល្ខោន​យីកេ​នឹង​ត្រូវ​បាត់បង់។

ការ​លើក​ឡើង​នេះ ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​មូលនិធិ​ក្ដី​សង្ឃឹម​នៃ​អ្នក​អភិរក្ស​ល្ខោន​យីកេ ដែល​រៀបចំ​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ធ្នូ ក្រោម​ការ​ផ្ដួចផ្ដើម​ពី​សភា​និស្សិត​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​មួយ​នេះ។ កម្មវិធី​ដែល​មាន​អ្នក​ចូលរួម​ភាគច្រើន​ជា​សិស្ស​និស្សិត និង​គ្រូបង្រៀន​រាប់​រយ​នេះ គឺ​ក្នុង​គោល​បំណង​រៃអង្គាស​ថវិកា​ជួយ​ទៅ​ដល់​សិស្ស​និស្សិត​ដែល​កំពុង​សិក្សា​ល្ខោន​យីកេ នៅ​សាលា​មធ្យម​វិចិត្រ​សិល្បៈ ខណៈ​ពួក​គេ​កំពុង​ជួប​ភាព​ខ្វះខាត​ជាច្រើន។

លោកគ្រូ កើត ថារ៉ាន់ ចង់​ឲ្យ​មាន​ការ​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​បន្ថែម​ចំពោះ​សិស្ស​និស្សិត​ដែល​រៀន​ល្ខោន​យីកេ តាម​រយៈ​ផ្ដល់​ជា​ថវិកា អាហារ និង​កន្លែង​ស្នាក់នៅ​សមរម្យ​ជាដើម។ ជាមួយ​គ្នា​នោះ ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​នានា ដូចជា​ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ឬ​កាសែត គួរ​ចុះ​ផ្សាយ​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ទាក់ទង​នឹង​ការ​សម្ដែង​ល្ខោន​យីកេ ទៅ​កាន់​មហាជន។ បន្ថែម​ពី​នេះ រដ្ឋាភិបាល​តាម​រយៈ​ក្រសួង​អប់រំ គួរ​បញ្ចូល​កម្មវិធី​សិក្សា​ផ្នែក​ល្ខោន​យីកេ ចាប់​ពី​ថ្នាក់​បឋម​ដល់​ថ្នាក់​ឧត្តម ហើយ​បើ​សិន​ជា​មាន​សិស្ស​និស្សិត​ណា​ដែល​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ល្ខោន​យីកេ គួរ​ផ្ដល់​ឱកាស​ឲ្យ​ពួក​គេ​ក្លាយ​ជា​គ្រូ​យីកេ ដែល​បង្រៀន​តាម​សាលា​រដ្ឋ។

លោកគ្រូ​ផ្នែក​យីកេ​រូប​នេះ​យល់​ថា ការ​ធ្វើ​ដូចនេះ អាច​ជា​វិធីសាស្ត្រ​ល្អ ដើម្បី​អភិរក្ស​ល្ខោន​យីកេ​ឲ្យ​បន្ត​គង់វង្ស​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត។

ការ​សម្ដែង​ល្ខោន​យីកេ គឺ​គេ​លើក​យក​រឿង​មក​សម្ដែង ហើយ​ភាគច្រើន​គឺ​មាន​លក្ខណៈ​អប់រំ។ ល្ខោន​យីកេ​អាច​សម្ដែង​តាម​ពិធី​បុណ្យ​សាសនា​នានា ដូចជា​ពិធី​បុណ្យ​កថិន បុណ្យ​បច្ច័យ​បួន ឬ​ពិធី​បុណ្យ​បញ្ចុះ​ខណ្ឌ​សីមា​ព្រះវិហារ ជាដើម រីឯ​ការ​សម្ដែង​ទៀតសោត គឺ​ទាមទារ​តួអង្គ​ប្រហែល ៥០​នា​ក់។

ល្ខោន​យីកេ​មាន​លក្ខណៈ​ស្រដៀង​គ្នា​នឹង​ល្ខោន​ដទៃ​ទៀត​ដែរ តែ​យីកេ​ខុស​ត្រង់​ថា តួអង្គ​ជា​អ្នក​សម្ដែង​ផង រាំ​ផង និង​ច្រៀង​ផង​ប៉ុណ្ណោះ។

ប្រធាន​សភា​និស្សិត​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា លោក ង៉ែត សុខឡា យល់​ថា បើ​សិន​ជា​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពេញលេញ​ពី​រដ្ឋាភិបាល ល្ខោន​យីកេ​មិន​បាត់បង់​នោះ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​លោក​ចង់​ឲ្យ​យុវជន​ជំនាន់​ក្រោយ គួរ​នាំ​គ្នា​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​បន្ថែម​អំពី​វប្បធម៌ និង​អរិយធម៌​របស់​ខ្លួន​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់ ជាក់ស្ដែង​ដូចជា​កេរ​ដំណែល​ល្ខោន​យីកេ ជាដើម ដើម្បី​ជួយ​ផ្សព្វផ្សាយ​សិល្បៈ​ដូនតា​មួយ​នេះ​បន្ត​ទៅ​កាន់​ខ្មែរ​ក្រោយៗ​ទៀត៖ «សូម្បី​តែ​យើង​នាំ​គ្នា​ច្រៀង​ល្ខោន​យីកេ និង​និយាយ​ថា​យីកេ ក៏​អាច​ចូលរួម​ថែរក្សា​ល្ខោន​យីកេ​ដែរ»។

រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ អ្នកស្រី ភឿង សកុណា ទទួល​ស្គាល់​ថា សិស្ស​ដែល​មក​រៀន​ល្ខោន​យីកេ​ក្នុង​សាលា​មធ្យម​វិចិត្រ​សិល្បៈ គឺ​មាន​ចំនួន​ថយ​ចុះ និង​ជួប​ភាព​លំបាក​មែន ប៉ុន្តែ​ក្រសួង​បាន​សម្រួល​ឲ្យ​ពួក​គេ​អាច​ស្នាក់នៅ​ក្នុង​សាលា ចំណែក​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​អាហារ​ជាដើម គឺ​ក្រសួង​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​ផ្ដល់​ឲ្យ​ឡើយ៖ «អ្វី​ដែល​ក្រសួង​ធ្វើ​បាន គឺ​ផ្ដល់​កន្លែង​ស្នាក់នៅ​ឲ្យ​កូន​សិស្ស​នៅ​សាលា»។

រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​វប្បធម៌ បញ្ជាក់​ថា ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ល្ខោន​យីកេ​នៅ​តាម​ទី​ជនបទ នៅ​តែ​ទទួល​បាន​ការ​ពេញ​និយម​នៅ​ឡើយ ហើយ​រយៈពេល​កន្លង​មក ក្រសួង​តែងតែ​បញ្ជូន​គ្រូ​ជំនាញ​ដើម្បី​ហ្វឹកហាត់ និង​ពន្យល់​បន្ថែម​ទៅ​ដល់​ក្រុម​សិល្បៈ​ល្ខោន​យីកេ​ទាំងនោះ៕