Friday, November 4, 2016

មន្ត្រី​រ៉ែ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​២រូប​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​​ក្រុង​ភ្នំពេញ​សម្រេច​ឃុំ​ខ្លួន​ពី​បទ​ប្រព្រឹត្តិ​អំពើពុករលួយ

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក លី សុផាណា ក្នុង​សន្និសីទ​កាសែត​បង្ហាញ​ជន​សង្ស័យ​បាញ់​សម្លាប់​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev


ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​នៃ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​សម្រេច​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្ដោះអាសន្ន​មន្ត្រី​មន្ទីរ​រ៉ែ និង​ថាមពល​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​២រូប ដែល​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ​ឃាត់​ខ្លួន ជុំវិញ​ករណី​ប្រព្រឹត្ត​អំពើពុករលួយ។

ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក វ៉េង ហ៊ត់ សម្រេច​ឃុំ​ខ្លួន​បណ្ដោះអាសន្ន​មន្រ្តី​ទាំង​២​នាក់​នោះ នៅ​ពន្ធនាគារ​​រាជធានី​ភ្នំពេញ (PJ) ក្រោម​បទ​ចោទ​ចំនួន​ពីរ​ករណី។

អ្នកនាំពាក្យ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក លី សុផាណា ឲ្យ​ដឹង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣ វិច្ឆិកា ថា អ្នក​ទាំង​ពីរ​នេះ ត្រូវ​បាន​ព្រះរាជអាជ្ញា​រង​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក ងិន ពេជ ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​បំផ្លាញ​ដោយ​ចេតនា និង​គៃ​បំបាត់​ដោយ​ទុច្ចរិត​តាម​មាត្រា ៦០១​នៃ​ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និង​មាត្រា​៣២ នៃ​ច្បាប់​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ។

មន្ត្រី​ទាំង​ពីរ​នោះ ម្នាក់​ជា​ប្រធាន​មន្ទីរ គឺ​លោក គង់ មករា ហើយ​ម្នាក់​ទៀត​ជា​មន្ត្រី​ក្នុង​មន្ទីរ​នោះ​ដែរ គឺ​លោក នួន ផល្លី។
អ្នក​ទាំង​ពីរ​នេះ អាច​នឹង​ត្រូវ​ផ្ដន្ទាទោស​ដាក់​ពន្ធនាគារ​ពី​៥ ទៅ​១០​ឆ្នាំ បើ​សិន​ជា​ចៅក្រម​រក​ឃើញ​ថា​ពួកគេ​ប្រព្រឹត្តិ​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​តាម​មាត្រា​៦០១ នៃ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ សម្រាប់​អ្នករាជការ​សាធារណៈ ឬ​ពលរដ្ឋ​ទទួល​អាណត្តិ​សាធារណៈ​ដោយ​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​គ្រប់គ្រង​លិខិត ប័ណ្ណ មូលនិធិ​សាធារណៈ មូលនិធិ​ឯកជន ឬ​វត្ថុ​អ្វី​ផ្សេងៗ​ទៀត ដោយ​សារ​មុខ​ងារ​របស់​ខ្លួន៕

អតីត​ស្ត្រី​បឹងកក់​ស្នើ​ឲ្យ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ផ្ដាច់​ជំនួយ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា

ក្រុម​ស្ត្រី​បឹងកក់ តវ៉ា​ដាក់​ញត្តិ​នៅ​មុខ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ស្នើ​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​​នេះ​ឈប់​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Rann Samnang



ក្រុម​អតីត​ស្ត្រី​បឹងកក់ ដែល​ត្រូវ​គេ​បណ្ដេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ​នាំ​គ្នា​ប្រមូល​ផ្ដុំ​មុខ​សហភាព​អឺរ៉ុប ដាក់​ញត្តិ​ស្នើ​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ ឈប់​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល ព្រោះ​ពួកគេ​យល់​ថា ជា​ជំនួយ​ ដែល​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស។ ស្រប​ពេល​គ្នា​នោះ អ្នក​បឹងកក់ នាំ​គ្នា​ទៅ​ខុទ្ទកាល័យ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដាក់​ញត្តិ​ស្នើ​សុំ​ការ​អន្តរាគមន៍​ពី​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បី​ឲ្យ​តំណាង​របស់​ពួក​គេ​រួច​ផុត​ពី​ការ​ឃុំឃាំង។

ខណៈ​តំណាង​បី​នាក់​ចូល​ដាក់​ញត្តិ​នៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ ក្រុម​អតីត​ស្ត្រី​បឹងកក់ ជា​ច្រើន​នាក់​ត្រូវ​កង​សន្តិសុខ​ខណ្ឌ​ដូនពេញ រុញ​ច្រាន​មិន​ឲ្យ​ឈរ​នៅ​ក្បែរ​ចិញ្ចើម​ថ្នល់។ ការ​រុញ​ច្រាន​នេះ មិន​បាន​បង្ក​អោយ​មាន​ហិង្សា​ណា​មួយ​កើត​ឡើង​ទេ។

តំណាង​ក្រុម​ស្ត្រី​អតីត​អ្នក​បឹងកក់ ត្រូវ​គេ​បណ្ដេញ​ដោយ​បង្ខំ កញ្ញា អ៊ីម ស្រីទូច និយាយ​ថា ការ​ដាក់​នេះ គឺ​ស្នើ​ឲ្យ​សហភាព​អឺរ៉ុប ឈប់​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ព្រោះ​ជំនួយ​នោះ​មិន​បាន​ជួយ​ពលរដ្ឋ​ដែល​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ជម្លោះ​ដីធ្លី​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​រង​ផលវិបាក​កាន់​តែ​ច្រើន ជាពិសេស​បង្ក​ឲ្យ​​មាន​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង៖ «អ៊ីចឹង​យើង​មក​ថ្ងៃ​នេះ យើង​មក​ដាក់​ញត្តិ ជូន​សហគមន៍​អឺរ៉ុប យើង​សង្ឃឹម​ថា សហគមន៍​អឺរ៉ុប នឹង​យល់​ពី​ទុក្ខ​លំបាក​ប្រជាពលរដ្ឋ​យើង បុរីកីឡា និង​បឹងកក់​នេះ​ហើយ។ អ៊ីចឹង​គោលបំណង​យើង​ធំ​បំផុត គឺ​យើង​ស្នើ​សុំ​ឲ្យ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ផ្ដាច់​ជំនួយ​គ្រប់​ប្រភេទ​មក​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន ជា​បន្ទាន់»។
កញ្ញា អ៊ឹម ស្រីទូច ឲ្យ​ដឹង​ថា មន្ត្រី​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រចាំ​កម្ពុជា លោកស្រី ជេណូវីវ៉ា ហើណាន់ដេស អ៊ូរីស ទទួល​ញត្តិ​ពួកគេ​ដោយ​ឆ្លើយ​តប​ថា នឹង​យក​ញត្តិ​នេះ​ទៅ​ពិចារណា។

ចំណែក​នៅ​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ​ក្បែរ​ដើម​ពោធិ៍​វត្ត​បទុមវតី អ្នក​បឹងកក់ ប្រមាណ ២០​នាក់​ ដាក់​ញត្តិ​ជូន​លោក ហ៊ុន សែន ជួយ​អន្តរាគមន៍​ករណី​អ្នកស្រី ទេព វន្នី ដែល​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​ក្នុង​ពន្ធនាគារ។ តំណាង​អ្នក​បឹងកក់ លោកស្រី បូវ សោភា និយាយ​ថា អ្នក​បឹងកក់ បាន​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​កាន់​កាប់​ដីធ្លី​មក​ដល់​ពេល​នេះ​ ក៏​ដោយ​សារ​អនុក្រឹត្យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ហេតុនេះ លោកស្រី​សង្ឃឹម​ថា កិច្ច​​អន្តរាគមន៍របស់​លោក ហ៊ុន សែន លើ​សំណើ​នេះ នឹង​ជួយ​ឲ្យ​អ្នក​ស្រី ទេព វន្នី បាន​រួចផុត​ការ​ជាប់​ឃុំ​ដែល​ចោទ​ប្រកាន់​ដោយ​អាជ្ញាធរ​ថ្នាក់​ក្រោម។

កញ្ញា អ៊ឹម ស្រីទូច៖ «ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា ថ្ងៃ​នេះ​ជោគជ័យ​សម្រាប់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ គឺ​ការ​ដោះស្រាយ​នៅ​តំបន់​បឹងកក់ ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​អ៊ីចឹង បើ​សិន​ជា​ញត្តិ​ទៅ​ដល់​ដៃ​គាត់។ ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​ថា វា​អត់​លាក់​បាំង​ដូច​កាល​ពី​មុន​បាន​ទៀត​ទេ ព្រោះ​ឥឡូវ​ហ្នឹង​គាត់​តាម​ដាន​ច្រើន​ណាស់ សូម្បី​តែ​អាស៊ីសេរី ក៏​គាត់​តាម​ដាន វីអូឌី ក៏​គាត់​តាម​ដាន អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​ថា លើក​នេះ មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​របស់​គាត់​មិន​អាច​កុហក​គាត់​បាន​តទៅ​ទៀត​ទេ។ មិន​អាច​យក​ស្នែង​ទៅ​បំពាក់​ឲ្យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ឲ្យ​ទៅ​ជា​មនុស្ស​ល្ងង់ ទៅ​តាម​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​របស់​គាត់​បាន​ទេ។ ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់ ១០០‌%»។

លោក គង់ ចំរើន ជា​មន្ត្រី​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិន​ឆ្លើយ​តប​យ៉ាង​ណា​នោះ​ទេ ចំពោះ​ញត្តិ​អ្នក​បឹងកក់។

ក្រៅ​ពី​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ពណ៌ខ្មៅ រាល់​សប្ដាហ៍ អ្នក​បឹងកក់ ប្រកាស​ជំហរ​ថា ពួកគេ​នឹង​ធ្វើ​សកម្មភាព​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​ផ្សេង​ទៀត ដើម្បី​ទាមទារ​ដោះលែង អ្នកស្រី ទេព វន្នី រួម​ទាំង​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស និង​មន្ត្រី គ.ជ.ប ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ៕

Defendants tell court ringleader was a cop

Defendants tell court ringleader was a cop

Phnom Penh police officers detain two suspects following a shootout that left one officer dead in April. Photo supplied

Niem Chheng, The Phnom Penh Post


Relatives of a drug kingpin killed during a shootout with military police in April testified in court yesterday that the drug dealer was actually a police officer.

During the military police raid at a house-front roast duck business in Tuol Kork, one police officer was killed, three others were injured; alleged gang leader Lim Kim Teng was also killed. Five other people were arrested at the scene.

On the first day of their trial yesterday, judge Ros Piseth questioned three of the accused – Ly Vireak, 37, Ly Kokhuy, 64, and Ti Ieng, 45 – charged with drug trafficking, being members of a criminal gang and illegal weapons possession. Both Kokhuy and Ieng, the uncle and brother-in-law of Kim Teng, respectively, said Kim Teng was a police officer.

“He was a policeman at the Ministry of Interior,” Ieng said during testimony.

Indeed, during the initial operation, police reported confiscating two vehicles – one of them an Audi with police plates. In court yesterday, the judge mentioned two cars were confiscated, but said they were a Lexus and a Highlander.

Officials at the Ministry of Interior could not be reached for clarification about the vehicles, or whether Kim Teng was indeed a police officer.

Vireak, the other man questioned, admitted to working with Kim Teng to distribute drugs, and said he had led police to site of the raid.

Kokhuy and Ieng, however, both denied all charges, saying they were just cooks at the duck restaurant, which police maintained was just a front, with the ducks themselves used as delivery parcels for contraband.

យាយ​តា​មួយ​គ្រួសារ​ស្ម័គ្រស្មោះ​ការពារ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម​នៅ​ជាប់​ព្រំដែន​វៀតណាម

លោក សឹម មៀច ដែល​បាន​មក​រស់​នៅ​ជាប់​របង​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ក្នុង​ឃុំ​ព្រែកជ្រៃ ស្រុក​កោះធំ ខេត្ត​កណ្ដាល តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៨១ ផ្ដល់​បទសម្ភាសន៍​ដល់​អាស៊ីសេរី កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev



យាយ​តា​មួយ​គ្រួសារ​បាន​ស្ម័គ្រចិត្ត​តាម​បម្រើ​ព្រះសង្ឃ​ក្នុង​វត្ត​មួយ​ជាប់​ព្រំដែន​កម្ពុជា-​វៀតណាម ធ្វើ​ជា​ចំណុះ​ជើង​វត្ត​មិន​ព្រម​ចាក​ចេញ​ទៅ​ណា ខណៈ​អ្នក​ក្បែរ​ខាង​របស់​គាត់​គឺ​សុទ្ធតែ​ជនជាតិ​វៀតណាម។ មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា នៅ​ពេល​គ្មាន​យាយ​តា​ទាំង​ពីរ​នាក់​នោះ នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់បង់​អ្នក​ការពារ​វត្ត ខណៈ​វត្ត​មួយ​នេះ បាន​ក្លាយ​ជា​បង្គោល​ព្រំដែន​របស់​កម្ពុជា។

នៅ​ជុំវិញ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ហ៊ុមព័ទ្ធ​ដោយ​ផ្ទះ​ជនជាតិ​វៀតណាម មាន​ផ្ទះ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​តែមួយ​គ្រួសារ​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​ព្រម​រួមរស់​ក្បែរ​បង​វត្ត។ ផ្ទះ​ឈើ​មួយ​ខ្នង​ដំបូល និង​ជញ្ជាំង​បាំង​បិទ​ដោយ​ស័ង្កសី​ចាស់ៗ ទ្រទ្រង់​ដោយ​សរសេរ​ស៊ីម៉ង់ត៍​លើក​ខ្ពស់​ពី​ដី។ ទី​នេះ​ហើយ​ជា​ជម្រក​ដ៏​សុខសាន្ត​របស់​យាយ​តា​មួយ​គ្រួសារ​មាន​គ្នា​ពីរ​នាក់​ដែល​រស់​នៅ​ទី​នេះ​ជាង ៣៥​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។

លោក សឹម មៀច មាន​អាយុ ៨១​ឆ្នាំ បាន​មក​រស់​នៅ​ជាប់​របង​វត្ត​ប៉ាក់ណាម តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៨១ ម្ល៉េះ ក្រោយ​របប​ប៉ុល ពត ត្រូវ​ផ្ដួល​រំលំ។ មូលហេតុ​ដែល​លោក​មក​រស់​នៅ​ទី​នេះ ក៏​ព្រោះ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ជា​កេរដំណែល​របស់​លោក​ពី​ដូន​តា។ និយាយ​ដោយ​សំឡេង​រដឺន លោក​មាន​សម្បុរ​ខ្មៅ សក់​ស​ពេញ​ក្បាល រៀបរាប់​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​រស់​នៅ​ដំបូង​មាន​ពលរដ្ឋ​នៅ​ខ្លះៗ​ដែរ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​មាន​ពលរដ្ឋ​វៀតណាម ច្រើន​ពេក ប្រមូល​ផ្តុំ​គ្នា​រស់​នៅ​ទី​នោះ ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​បែរ​ជា​នាំ​គ្នា​ចាក​ចេញ​រហូត​នៅ​សល់​តែ​គ្រួសារ​លោក​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ៖ «»។


លោក សឹម មៀច បាន​រួម​រស់​ជាមួយ​ភរិយា​ឈ្មោះ ឈិត គឹម បាន​ជាង ៧​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។ លោកស្រី ឈិត គឹម អាយុ ៦៧​ឆ្នាំ ជា​ភរិយា​ទី​២​របស់​លោក បន្ទាប់​ពី​ភរិយា​ទី​១ របស់​លោក​លា​ចាក​លោក បន្សល់​កូន​ប្រាំ​នាក់។ សព្វថ្ងៃ​ទាំង​កូន​ប្រពន្ធ​ទី​១ និង​កូន​ប្រពន្ធ​ទី​២ របស់​លោក សឹម មៀច មិន​បាន​រស់​នៅ​ជា​លោក​ទេ ពួកគេ​ទៅ​រស់​នៅ​ឃុំ​ផ្សេង​ឆ្ងាយ​ពី​នេះ ដែល​មាន​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រស់​នៅ​ច្រើន។

ទិដ្ឋភាព​បិណ្ឌ​ទី​១១ នៅ​វត្ត​ខេមរៈរាជាការាម ហៅ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ស្ថិត​ក្នុង​ស្រុក​កោះធំ ខេត្ត​កណ្ដាល ជាប់​ព្រំដែន​វៀតណាម ថ្ងៃ​ទី​២៧ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ Photo: RFA

ពុទ្ធបរិស័ទ​ចំណុះ​ជើង​វត្ត លោក សឹម មៀច ប្រាប់​ថា ជនជាតិ​វៀតណាម ធ្លាប់​មក​សាង​រូបសំណាក​យាយ ម៉ៅ ដែល​ពួកគេ​គោរព​បូជា​នៅ​ទីធ្លា​វត្ត​ដែរ ប៉ុន្តែ​លោក​ជំទាស់​មិន​ឲ្យ​សាងសង់ និង​បាន​រាយការណ៍​ទៅ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ទើប​ជនជាតិ​វៀតណាម ប្ដូរ​ទីតាំង​សាងសង់​ឆ្ងាយ​ពី​វត្ត​វិញ។ លោក​ប្រាប់​ថា លោក​មក​រស់​នៅ​ដំបូង​វត្ត​គ្មាន​ព្រះសង្ឃ​ទេ ដូច្នេះ​លោក​ត្រូវ​ដើរ​ស្នើ​សុំ​ព្រះសង្ឃ​ពី​វត្ត​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រះសង្ឃ​មក​ង​គង់​នៅ ហើយ​ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ​ដែរ លោក​ដើរ​ប្រមូល​បច្ច័យ​ដើម្បី​ក៏​សាង​វត្ត​នៅ​តាម​ខេត្ត​រួម​មាន ខេត្ត​កណ្ដាល តាកែវ ព្រៃវែង និង​ខេត្ត​ស្វាយរៀង ជាដើម៖ «»។

សព្វថ្ងៃ​វត្ត​ខេមរៈ​រាជាការាម ហៅ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម មាន​ព្រះសង្ឃ​គង់​នៅ​ចំនួន ៦​អង្គ ក្នុង​នោះ​មាន​ព្រះភិក្ខុ​មួយ​អង្គ​ជា​ចៅ​អធិការ​ដែល​ព្រះ​ទើប​មក​គង់​នៅ​បាន​ជាង ៥​ខែ​ប៉ុណ្ណោះ។ វត្ត​នេះ មិន​សូវ​មាន​ព្រះសង្ឃ​គង់​នៅ​បាន​ច្រើន​ឆ្នាំ​ទេ។ លោក សឹម មៀច ថា ចាប់​ពី​លោក​មក​រស់​នៅ​មក វត្ត​ប្តូរ​ចៅ​អធិការ​ជិត ២០​អង្គ​ហើយ៖ «»។

​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​ប៉ាក់ណាម ឃុំ​ព្រែកជ្រៃ ស្រុក​កោះធំ ខេត្ត​កណ្ដាល សង់​នៅ​លើ​ផ្ទៃដី​បណ្ដោយ ៧០០​ម៉ែត្រ និង​ទទឹង ៣០០​ម៉ែត្រ។ វត្តមាន​វិហារ​មួយ​សង់​ពី​ថ្ម​សាលាឆាន់​មួយ​ខ្នង​សង​ពី​ឈើ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​សភាព​ទ្រុឌទ្រោម នៅ​ក្បែរ​សាលាឆាន់ មាន​អគារ​សាលារៀន​ដែរ តែ​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​ចោល ព្រោះ​គ្មាន​គ្រូបង្រៀន ហើយ​ក៏​គ្មាន​សិស្ស​ទៅ​រៀន​ដែរ សូម្បី​ក្មេងៗ​ជនជាតិ​វៀតណាម នៅ ក៏​មិន​ចូលរៀន​ដែរ គេ​សុខចិត្ត​ឆ្លង​ទៅ​រៀន​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម។

ព្រះចៅ​អធិការ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ព្រះ​ភិក្ខុ ចាប់ ឡាយស៊ែ ព្រះជន្ម ២៥​ព្រះវស្សា មាន​ដីកា​ថា ដោយសារ​ព្រះអង្គ​ទើប​គង់​នៅ​វត្ត​នេះ ព្រះអង្គ​មិន​សូវ​ដឹង​អំពី​ការ​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​វត្ត​ពី​សំណាក់​ក្រុម​គ្រួសារ​លោក សឹម មៀច ទេ។ ប៉ុន្តែ​ព្រះ​ភិក្ខុ​ឲ្យ​ដឹង​ថា សព្វថ្ងៃ​លោក​យាយ ឈិត គឹម ជា​អ្នក​ជួយ​ដាំ​ស្ល​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ដល់​ព្រះសង្ឃ៖ «»។

ការងារ​ប្ដី​ប្រពន្ធ​វ័យ​ចំណាស់​ដែល​បម្រើ​ព្រះសង្ឃ​សព្វ​ថ្ងៃ ខណៈ​លោក សឹម មៀច មាន​វ័យ​ចំណាស់ បាន​ត្រឹម​ជួយ​មើល​ថែ​បោស​សំអាត​វត្តអារាម ដាំ​ដើម​ឈើ​នៅ​ទីធ្លា​វត្ត​ជាដើម។ ចំណែក​លោកស្រី ឈិត គឹម ជា​អ្នក​រៀបចំ​ធ្វើ​ចង្ហាន់​ប្រគេន​ព្រះសង្ឃ។ លោកស្រី​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោកស្រី​សប្បាយ​ចិត្ត​នៅ​ពេល​បាន​បម្រើ​ព្រះសង្ឃ ហើយ​លោក​ក៏​មិន​ដាច់​ចិត្ត​ចាក​ចេញ​ចោល​វត្ត៖ «»។

លោកស្រី ឈិត គឹម ភរិយា​លោក សឹម មៀច ដែល​នៅ​រៀបចំ​ម្ហូប​អាហារ​សម្រាប់​ប្រគេន​ព្រះសង្ឃ​នៅ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ជាប់​ព្រំដែន​វៀតណាម។ រូបថត​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៦។ RFA/Brach Chev

ព្រះសង្ឃ និង​ចំណុះ​ជើង​វត្ត​ប្រាប់​ថា ប្រសិនបើ​រដូវ​បុណ្យទាន​សំខាន់ៗ ដូចជា ពិធី​កាន់​បិណ្ឌ ឬ​បុណ្យ​ភ្ជុំបិណ្ឌ​បុណ្យ​កឋិន​បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ​ខ្មែរ មាន​ពុទ្ធបរិស័ទ​ទៅ​ធ្វើ​បុណ្យ​នៅ​វត្ត​ច្រើន ប៉ុន្តែ​បើ​ថ្ងៃ​ធម្មតា​ព្រះសង្ឃ​ស្ទើរ​ដាច់​ចង្ហាន់ ឬ​ក៏​ត្រូវ​ចេញ​បិណ្ឌបាត​នៅ​កន្លែង​ឆ្ងាយៗ​ពី​វត្ត​ទើប​បាន​ចង្ហាន់។ ដោយសារ​បរិវេណ​វត្ត​ហ៊ុមព័ទ្ធ​ដោយ​ជនជាតិ​បែប​នេះ ក្មេងៗ​ជនជាតិ​វៀតណាម តែង​នាំ​គ្នា​រត់​លេង​ពេញ​ទីធ្លា​វិហារ​វត្ត៖ «សំឡេង​ក្មេង​វៀតណាម ស្រែក​ហ៊ោកញ្ជ្រៀវ»។

ពលរដ្ឋ​មក​ពី​ខេត្ត​ពោធិ៍សាត់ លោក ចូ ស្រ៊ី ដែល​បាន​មក​ធ្វើ​បុណ្យ​នៅ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម ចង់​ឃើញ​អាជ្ញាធរ ឬ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​រៀបចំ​ផ្លូវ​ចូល​វត្ត​ឲ្យ​បាន​ធំ​ទូលាយ និមន្ត​ព្រះសង្ឃ​មក​គង់​នៅ​វត្ត​បន្ថែម និង​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​មាន​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទៅ​រស់​នៅ​ក្បែរ​វត្ត​ឲ្យ​បាន​ច្រើន។ លោក​យល់​ថា អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​គួរ​មាន​ការ​ឧបត្ថម្ភ ឬ​ជួយ​ទ្រទ្រង់​គ្រួសារ លោក សឹម មៀច ដើម្បី​ជា​ការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​គ្រួសារ​លោក សឹម មៀច៖ «»។

ទីតាំង​វត្ត​ប៉ាក់ណាម មាន​ប្រឡាយ​ទឹក​ហូរ​កាត់​មុខ​វត្ត។ ដី​តំបន់​នោះ​ជា​ប្រភេទ​ដី​សន្ត​ដែល​មាន​ជីជាតិ ប៉ុន្តែ​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដី​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​ជនជាតិ​វៀតណាម ជួល​ដើម្បី​ដាំ​ដំណាំ និង​ធ្វើ​ស្រែ។ ពលរដ្ឋ​យល់​ថា ប្រសិនបើ​រដ្ឋ​ផ្ដល់​ដី​ដល់​ពលរដ្ឋ​មួយ​គ្រួសារ ប្រាំ​ហិកតារ ឬ​បី​ហិកតារ និង​មាន​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទៅ​រស់​នៅ​ច្រើន។

​ទាក់ទង​រឿង​នេះ អភិបាល​ខេត្ត​កណ្ដាល លោក ម៉ៅ ភិរុណ លោក​មិន​ទាន់​ជឿ​ថា នៅ​វត្ត​ប៉ាក់ណាម មាន​តែ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រួសារ​រស់​នៅ​ទេ។ លោក​ថា អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​គ្មាន​ផែនការ​បញ្ជូន​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ឲ្យ​ទៅ​រស់​នៅ​ទី​នោះ​ទេ ដោយ​លោក​បញ្ជាក់​ថា ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ ជា​គោលនយោបាយ​របស់ ប៉ុល ពត៖ «»។

លោក​ថា ការ​ខំ​ប្រឹងប្រែង​នៅ​ថែរក្សា​ដី​វត្ត ព្រោះ​លោក​យល់​ថា ប្រសិនបើ​មិន​នៅ​ការពារ​ទេ វត្ត​ប៉ាក់ណាម អាច​នឹង​បាត់បង់ ខណៈ​វត្ត​ព្រំដែន​គ្មាន​ពុទ្ធបរិស័ទ​ខ្មែរ​រស់​នៅ​ក្រៅ​ពី​គ្រួសារ​លោក៖ «»៕

អត្រា​អ្នក​ជាប់​​ឃុំ​ក្នុង​​ពន្ធនាគារ​បាន​កើនឡើង​ទ្វេដង

អត្រា​អ្នក​ជាប់​​ឃុំ​ក្នុង​​ពន្ធនាគារ​បាន​កើនឡើង​ទ្វេដង

 ក្រុម​ស្ត្រី​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​គ្រឿង​ញៀន​ត្រូវ​នាំ​ខ្លួន​ពី​ពន្ធនាគារ​ព្រៃស​មក​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​កន្លង​មក​​​។ ផា លីណា



ភ្នំពេញៈ អត្រា​ដាក់​ពន្ធនាគារ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​​បាន​កើនឡើង​ទ្វេ​ដង​នៅក្នុង​រយៈកាល​​ ១០ ​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​​នេះ​។ ​នេះ​បើ​តាម​ស្ថិតិ​ដែល​​ចេញ​ដោយ​​​អគ្គនាយកដ្ឋាន​​ពន្ធនាគារ​។

លោក នុត សាវនា អ្នក​នាំ​ពាក្យ​​នៃ​នាយកដ្ឋាន​ពន្ធនាគារ​បាន​ថ្លែង​​ថា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០៦ មាន​មនុស្ស​ចំនួន​ ៩៦៣៤​ នាក់​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ហើយ​គិត​មក​ត្រឹម​​​ដើម​សប្តាហ៍​នេះ​តួលេខ​​នេះ​បាន​កើនឡើង​​ចំនួន​ ១២៥​ ភាគរយ​គឺ​ឡើង​រហូត​ដល់​ ២១ ៧០០ ​នាក់។

មន្រ្តី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​​មិន​បាន​ឆ្លើយតប​​នឹង​សំណើ​សុំ​អត្ថាធិប្បាយ​​​អំពី​​​​អត្រា​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ក្នុង​ប្រទេស​​កម្ពុជា​​កើនឡើង​​​​ទ្វេដង​ពី ​០,០៧ ​ភាគរយ​​រហូត​ដល់​ ០,១៤ ​ភាគរយ​នៃ​ចំនួន​​​អ្នក​ដែល​កំពុង​ជាប់​ពន្ធនាគារ​នេះ​ទេ​។

ទោះ​យ៉ាង​​ណា​ក្តី​លោក សុក សំអឿន អ្នក​ជំនាញ​ច្បាប់​​ និង​​​ជា​មេធាវី​​បាន​ហៅ​​ការ​កើនឡើង​នេះ​​​ថា​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​​ជា​​ផ្នែក​​នៃ​ការ​​អនុវត្ត​​ច្បាប់​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ជាង​មុន។ លោក​​ក៏​បាន​កត់សម្គាល់​​ផង​ដែរ​ថា​កូន​ក្តី​ជាច្រើន​របស់​លោក​​​​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​មុន​​ការ​កាត់​ក្តី​ច្រើន​ជាង​មុន​​ដែល​នេះ​ជា​ការ​រួម​ចំណែក​​ទៅ​នឹង​​អត្រា​កើនឡើង​នៃ​​ការ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ច្រើន​ទ្វេដង​ក្នុង​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​បាន​កើនឡើង​ជិត ២៤​ ភាគរយ​នៅក្នុង​រយៈកាល​ ១២ ​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​​។ លោក សុក​ សំអឿន ​បាន​ថ្លែង​​បន្ត​​ថា​៖ «​​ម្នាក់​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​​អស់​រយៈពេល​បួន​ឆ្នាំ​ម្នាក់​​អស់​រយៈពេល​ ១៨ ​ខែ​​មុន​ពេល​ការ​កាត់​​ទោស​​»។ ​«​​រយៈពេល​ឃុំ​ខ្លួន​​មាន​ការ​កើនឡើង​»។ លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​ក្រម​នីតិវិធី​ព្រហ្មទណ្ឌ​​ដែល​ចេញ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០៧ ខ្វះ​​ការ​កំណត់​ជាក់​​ច្បាស់​​អំពី​​ការ​ឃុំ​ខ្លួន​មុន​ការ​កាត់​ទោស​ដោយ​ទុក​ឲ្យ​ចៅក្រម​មាន​ឆន្ទានុសិទ្ធិ​កំណត់​។


គិត​មក​ត្រឹម​ម៉ោង​ចេញ​កាសែត​កាលពី​យប់​មិញ​​លោក នុត សាវនា អ្នក​​នាំ​ពាក្យ​​នៃ​នាយកដ្ឋាន​ពន្ធនាគារ​មិន​បាន​ឆ្លើយតប​​នឹង​ព័ត៌មាន​​​អំពី​​​​​ចំនួន​សមាមាត្រ​នៃ​ចំនួន​អ្នក​ទោស​​ដែល​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​មុន​ការ​កាត់​ទោស​​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​​នេះ​ទេ​។
ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក្តី​​​កម្មវិធី​តាមដាន​​​​ការ​ជំនុំជម្រះ​​របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​​បាន​​​​​សង្កេត​ការណ៍​​ទៅ​លើ​​ការ​ជំនុំជម្រះ​​​ចំនួន​ ២៥៥៨ ​​ចន្លោះ​ពី​ឆ្នាំ​ ២០០៩ និង​ ២០១២​​។ ​ក្នុង​ចំណោម​ចុង​​ចោទ​​ ៣ ៣៦០ នាក់​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​នៅក្នុង​សំណុំ​រឿង​ទាំង​នោះ​ពីរ​ភាគ​បី​​គឺ​​ជាប់​​​ឃុំ​មុន​ការ​​ជំនុំ​ជម្រះ​។

នាយក​តស៊ូ​មតិ​​នៅ​​មជ្ឈមណ្ឌល​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​លោក ឌុច ពិសិដ្ឋ បាន​ថ្លែង​​តាម​អ៊ីមែល​ថា​៖ «​​ពី​វិធី​សាស្រ្ត​​ផ្អែក​លើ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​វា​មិនមែន​ជា​ការ​អនុវត្ត​ល្អ​ទេ​​​ដែល​ឃើញ​​មាន​​ចំនួន​​ជាប់​​ឃុំ​មុន​ការ​ជំនុំជម្រះ​ច្រើន​ជាង​មុន​​»។ «​លើក​លែង​តែ​ករណី​ពិសេស​​​ដែល​មាន​ភ័ស្តុតាង​រឹងមាំ​​ទើប​​ចៅក្រម​គួរ​សម្រេច​​ដាក់​​ចុង​ចោទ​​ឃុំ​ខ្លួន​មនុស្ស​​​មុន​ការ​ជំនុំជម្រះ​»។

លោកស្រី Naly Pilorge អនុប្រធាន​ផ្នែក​តស៊ូ​មតិ​នៅ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ​ដែល​តាមដាន​ពន្ធនាគារ​ចំនួន​ ១៨ ក្នុង​ចំណោម​ពន្ធនាគារ​​ក្នុង​ប្រទេស​បាន​ថ្លែង​ថា​ចំនួន​អ្នក​ទោស​ច្រើន​គឺជា​បញ្ហា​ជា​យូរ​មក​​ហើយ​នៅ​ក្នុង​​ពន្ធនាគារ​របស់​កម្ពុជា​។ លោកស្រី Naly Pilorge ​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​រដ្ឋាភិបាល​​បាន​ព្យាយាម​​ក្នុង​រយៈកាល​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​​ដើម្បី​សាងសង់​ពន្ធនាគារ​បន្ថែម​ប៉ុន្តែ​​វា​ជា​វិធានការ​​ដែល​មើល​ឃើញ​​ក្នុង​ចម្ងាយ​ខ្លី​»។ «​ចំពោះ​យើង​​រឿង​ធំ​បំផុត​គឺ​ត្រូវ​មើល​ទៅ​លើ​ការ​​​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​ ​និង​មនុស្ស​​ដែល​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​ជា​ជាង​​ឃុំ​ខ្លួន​មនុស្ស​​​មុន​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​»។

លោកស្រី​ក៏​បាន​កត់សម្គាល់​ផង​ដែរ​ថា​អ្នក​ត្រូវ​ឃុំ​ខ្លួន​ជាច្រើន​​​​ជា​អ្នក​ដែល​​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ករណី​ផឹក​ និង​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន​ «​ដែល​នៅ​​ប្រទេស​​​ដទៃៗ​នឹង​ប្រើប្រាស់​សេវា​​សុខុមាលភាព​សង្គម​​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​​»​។

ការ​សង្កេត​ឃើញ​​របស់​លោកស្រី​ Naly Pilorge ក៏​ត្រូវ​បាន​បន្ទរ​ស្រដៀង​​​គ្នា​​ផង​ដែរ​ដោយ​ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត​ លោក អ៊ូ វីរៈ។ ​លោក វីរៈ បាន​ថ្លែង​យ៉ាង​ខ្លី​​ពី​បញ្ហា​នេះ​ថា​៖ «​​​ពិនិត្យ​ទៅ​ពន្ធនាគារ​អ្នក​អាច​ឃើញ​វិសមភាព​​យ៉ាង​ខ្លាំង​»៕ PS

Prison rates soaring in Cambodia

Prison rates soaring in Cambodia


Prisoners sit in the courtyard of Phnom Penh’s Prey Sar prison under the watch of guards in 2009. Heng Chivoan

Cambodia's incarceration rate has doubled in the past 10 years, according to statistics obtained from the General Department of Prisons.

Department spokesman Nouth Savna said that in 2006 there were just 9,634 people behind bars; as of earlier this week, that figure had increased 125 percent, to roughly 21,700.

Justice Ministry officials did not respond to requests for comment on how the Kingdom’s incarceration rate had gone up so sharply – doubling from 0.07 percent to 0.14 percent of the total population being in prison.

However, defence lawyer Sok Sam Oeun credited the jump at least in part to more effective law enforcement, as well as prosecutors having a wider array of crimes with which to charge defendants than 10 years ago.

He also noted that many of his clients are spending ever more time in pre-trial detention, contributing to the Kingdom’s rising incarceration rate, which increased nearly 24 percent in the past 12 months alone.

“One has been detained for four years, one for 18 months in pre-trial detention,” Sam Oeun said. “The trial detention period is increasing.”

He said the Criminal Procedure Code, issued in 2007, lacks precise limits on pre-trial detention, leaving it to individual judges’ discretion.

As of press time, Prisons Department spokesman Savna had not responded to a request for information on what proportion of Cambodia’s prison population are in pre-trial detention.

However, rights group CCHR’s Trial Monitoring program – in the course of observing 2,558 trials between 2009 and 2012 – found that two-thirds of the 3,360 defendants charged had spent time in pre-trial detention.

“From a human rights-based approach, it is not good practice to see high numbers in pre-trial detention,” CCHR advocacy director Piseth Duch said in an email. “Only in exceptional circumstances with solid evidence should judges decide to put defendants in pre-trial detention.”

Naly Pilorge, deputy director of advocacy at NGO Licadho, which monitors 18 of the country’s prisons, said that overcrowding has long been a problem in Cambodia’s jails.

“The government has tried over the years to build more prisons, but that’s a very short-sighted measure,” Pilorge said. “For us, the biggest thing is to look at bail . . . instead of pre-trial detention.”

She also noted that many detainees are people with alcohol and drug issues “that in other countries would be dealt with by welfare services”.

Her observation was echoed by Ou Virak, president of the Future Forum think tank, who said many inmates come from less-advantaged economic backgrounds.

Surrogacy ban lacks force of law

Surrogacy ban lacks force of law

A baby born of a surrogate mother sleeps in a hospital. Ishara Kodikara/AFP


Anti-surrogacy advocates have welcomed the government’s recent stance to ban surrogacy in Cambodia, though legal experts have warned that the shady practice could still continue if the prohibition is not enshrined in law.

In a ministry directive, or prakas, signed October 24, Health Minister Mam Bunheng signed off on a total ban on surrogacy. Article 12 of the prakas, obtained by the Post yesterday, reads: “Surrogacy, one of a set of services to have a baby by Assisted Reproductive Technology, is banned completely”.

Bunheng and health spokespeople could not be reached yesterday, but the single line in the prakas did not outline any legal consequences for those who breach the ban.

Legal expert Sok Sam Oeun said this left the ban in a potentially flimsy state. “A prohibition to do something must be made by the law,” he said. A prakas, he added, must be consistent with the law, but there is currently no law outlawing surrogacy.

Justice Ministry spokesman Chin Malin said he was not aware of the Health Ministry’s directive. “We are in the process of studying [so we can start] drafting the law for prevention of surrogacy,” he said.

Rodrigo Montero, gender adviser with the German development agency GIZ, said outlawing surrogacy was the “right approach” because “surrogacy means supporting the selfish interests of foreigners and of those who want to gain money from this very profitable and unethical business”.

But Sam Everingham of Families Through Surrogacy said the Health Ministry’s position was “likely a response to concerted pressure from Western governments” and added that surrogacy arrangements are “poles apart” from child trafficking.

Flooded schools miss first classes in capital

Flooded schools miss first classes in capital

People make their way along a flooded street on the outskirts of Phnom Penh last month after heavy rain caused flooding. Heng Chivoan


Three schools in Phnom Penh’s Dangkor district failed to open for the first day of the school year due to residual flooding from the Prek Thnout River, Ministry of Education spokesman Ros Salin said yesterday.

All schools nationwide were meant to begin classes on November 1.

Salin said that prior to that date, a total of 10 schools in the area were flooded. However, a week before classes were slated to begin, the flooding receded, leaving just three schools – two primary schools and one high school – inundated with water.

The affected schools are Wat Hear Primary School in Prey Sar commune, Spean Thma Primary School in Spean Thma commune and Prek Kompoes Secondary School in Prek Kompoes commune.

“Our officials are working with local authorities to find a way to drain the water from the schools so that students can start their studies next week,” Salin said.

According to Ven Sokun, director of the Dangkor district education office, officials need to build fortified ditches around the schools and set up pumping machines to drain the water. As of yesterday, no such initiative has been taken.

The Prek Thnout flooding last month damaged local dams, destroyed thousands of hectares of rice fields and displaced over 200 families.

Beers, bikes and binging: for teens, it’s easy access

Beers, bikes and binging: for teens, it’s easy access

With no current legal drinking age, teenagers are free to drink as much beer as they want in Cambodia. Hong Menea



Seventeen-year-old Doung Sokchea has been drinking since midday. Now it’s after sunset, and he’s one of many teenagers gathered on an embankment overlooking the Mekong on Koh Pich. Most are on motorbikes, many have beers in hand.

In Phnom Penh, where it seems that beer is available on every corner – from bars to streetside vending machines – alcohol consumption isn’t restricted by age or social status. Sokchea says that he started drinking when he left school three years ago, and he’s not alone.

“People my age drink a lot of alcohol compared to young people before,” he says. “For my generation, it’s easier than for my parents’ generation. The culture isn’t strict like it was for them.”

For Sokchea, consuming beer and palm wine is now a daily ritual – and one to which he hasn’t given too much thought. “I just know that if I drink a lot of beer or wine, I will get sick, but I don’t know exactly about the consequences,” he says.

That’s likely because for teenagers drinking anything from beer to hard liquor in Phnom Penh, there aren’t any legal consequences. There is no drinking age in Cambodia, and a draft law on alcohol consumption is tied up in red tape.

It’s not just Cambodian teens taking part. For the children of expatriates, many of whom can’t legally drink before 18 in their home countries, easy access to alcohol is, as one teenage student puts it, “just part of the normal”.

The habits – and the lack of knowledge about them – raise concern at the Ministry of Education. Dr Young Kunthearith, deputy director of the department of school health, says there are plans to integrate alcohol awareness studies into the national curriculum by 2018.

“A lot of young people are drinking, from 13 or 14 years old,” Kunthearith says. He believes alcohol advertising has led to a rise in youth consumption. But beyond the school environment, it’s not something over which the ministry has any control.

Cans of beer are available in some Phnom Penh vending machines. Eli Lillis

Broader regulation is ostensibly in the works: the Law on Alcohol Products Control was submitted by the Ministry of Health to the Council of Ministers for approval in July 2015. But the ministry was unable to offer comment on its status, and government spokesperson Phay Siphan could not confirm the submission.

The draft law – which suggests the drinking age be set at 21 years old – was endorsed at a ministerial meeting over a year ago, says Dr Yel Daravuth, technical officer for the World Health Organization (WHO) in Cambodia. He says it’s been delayed by the power of the alcohol industry.

“The alcohol industry has a lot of strong lobbying with high-level policy-makers, which is why we believe the law is being delayed, despite public support,” he says.

Daravuth adds that without a law to regulate or inform people about the health impacts of alcohol, it is costing Cambodian society. “I don’t believe people understand how much alcohol has an effect on health,” he says. “[The accessibility] has made the drinking culture very aggressive. If they’re happy, they drink. If they’re sad, they drink.”

Katie*, 17, who attends an international school in the capital, doesn’t think a law would have much impact. “It might in the beginning make some little change, but it’s so easy to just say, ‘I forgot my ID’ or ‘I’m travelling,’” she says. “You find ways around it. It depends on the bars and the cops – if they’re prepared to bust up every single place.”

She says that most of her classmates started drinking when they were around 14 years old. While things occasionally get out of hand, she says most kids opt for a beer or two rather than bingeing – a contrast, perhaps, with the heavy drinking culture of many expatriates.

But Laurent Pons, the British general manager of backpacker den Top Banana, says the bar has recently had to install its own age restriction, set at 18. He has seen an uptick in the number of teenagers trying to get in over the last couple of years, and their “messy” behaviour has increased ID checks.

“You can find alcohol so easily in Cambodia, but I don’t want to be responsible if something happens,” he says. “It’s the same thing as back [in England]: it just makes sense not to serve minors.” But he adds that enforcing a legal drinking age of 21, as it is in the US, would be “business suicide”.

Young people often combine booze and bikes on Koh Pich. Hong Menea

Leanna Payne has spent much of her 22 years in Phnom Penh. She, like Katie, graduated from an international school, and says that during her teenage years a routine of casual drinks – not bingeing – was a regular pastime.

But Payne says that as the venues have changed, so has the culture. She and her friends used to go to the dive bars on riverside, but now students are more likely to be seen dressed up with a private table at a club like Nova.

“You see people trying to emulate certain things now – like pop stars – and [whether casual drinking is safe or not] depends on your reason for drinking,” she says.

Katie and Payne say that it’s their upper-class Cambodian classmates who face social pressure to consume more, as a sign of wealth – but it’s done behind closed doors.

“When wealthy Cambodians go out, if they do get super drunk, they try to do it secretively and not in public,” Katie says. “If they make a scene, it reflects badly on their families, and if their families are connected to the government, it makes a big scandal,” she says.

Daravuth, of the WHO, is concerned that it’s the beginning of a culture of bingeing.

“I believe if the youth are having one or two drinks, they will probably be having more,” he says. “It affects their jobs, their future, their economic position: it is a loss of human resources. It leads to violence, crimes, fights, and drunk driving accidents.”

“The youth are the future, but if they are drinking alcohol regularly, it’s bad for the new generation.”

Detpoun Bun, who manages nightclub Zeus – popular among locals – agrees that while restrictions could benefit the community, he’s unsure whether any law would ever limit youth consumption.

“It would save a lot of accidents and all that crazy stuff,” he says. “But it’s Cambodia – who’s going to enforce it?”

Cambodia: 25 Years of Peace, But to What End?

Cambodia: 25 Years of Peace, But to What End?

A quarter-century after the 1991 Paris Peace Accords, questions remain about the country’s future.

The Diplomat, by Mong Palatino, November 4, 2016
Twenty-five years have passed since the signing of the Paris Peace Agreement, which ended the war in Cambodia and paved the way for the restoration of democratic institutions in the country. How has Cambodia fared so far?

Various groups, including some of the 18 parties that signed the agreement, commemorated the anniversary last October to highlight the most pressing political issues that continue to beleaguer the country.

There is consensus about the relevance of the agreement and its historic role in establishing the country’s constitution and the subsequent holding of elections in 1993. But critics bewail the failure of the Hun Sen government, which has been in power for three decades already, to implement the
There is consensus about the relevance of the agreement and its historic role in establishing the country’s constitution and the subsequent holding of elections in 1993. But critics bewail the failure of the Hun Sen government, which has been in power for three decades already, to implement the substantial provisions of the agreement, which would have strengthened democratic rule in the country.

They cited the recent passage of draconian laws that undermine trade unions and NGOs, the killing of government critics, the prosecution of opposition leaders, the unjust detention of activists, and the ban on street protests as disturbing signs of the government’s rejection of its commitment to fulfill the goals of the 1991 Paris agreement.

After visiting the country for 10 days, United Nations special rapporteur Rhona Smith lamented the deliberate violation of some constitutional processes.

“There are many examples of the law being applied in an apparently discriminatory or politicized manner. Restrictions on freedoms of assembly, expression and association are particularly problematic,” she said.

Earlier in September, 39 countries signed a statement addressed to the UN Human Rights Council about the deterioration of democracy in Cambodia.

“We are deeply concerned about the current escalation of political tensions in Cambodia, which threatens legitimate activities by opposition parties and human rights NGOs. There is particular concern about the appearance that legal action is being disproportionately pursued against critics of the government,” said the statement, which was read by United States Ambassador Keith Harper.

Chak Sopheap of the Cambodian Center for Human Rights reminded the government that the Paris Peace Agreement gave top priority to human rights protection.

“Human rights were not merely seen as a response to Cambodia’s past, but also as the best guarantee for a stable, prosperous, and peaceful future. The drafters of the Paris Peace Agreements saw respect for human rights as an essential condition for the creation of a ‘positive peace,’ which would allow real democracy to flourish,” she wrote in an article published by the Phnom Penh Post.

The government acknowledged the legacy of the 1991 Paris agreement, although Prime Minister Hun Sen was quick to add that it was his so-called “win-win” policy of granting amnesty, jobs, and land that effectively convinced the remaining Khmer Rouge elements to surrender in the 1990s.

Keo Remy, head of the government’s Human Rights Committee, asserted that the country’s situation has vastly improved since the signing of the 1991 Paris agreement.

“When you do more research you will know that the human rights situation in Cambodia is better. What’s most important is peace, because if there’s no peace then there’s zero human rights,” he said in a media interview.

In the end, Cambodians will decide whether the government has faithfully implemented the political objectives listed in the 1991 Paris Peace Agreement. Meanwhile, the countries that took part in the signing are also duty-bound to help in monitoring Cambodia’s progress in building a state where rule of law, plural democracy, and civil liberties are respected.